Bantay Malindang
Ti Bantay Malindang ket kompleks a bulkan a mabirukan idiay probinsia ti Misamis Occidental idiay akin-abagatan nga isla ti Mindanao, Filipinas. Ti saan unay a naad-adal a kabambantayan ket naporma babaen dagiti nadumaduma nga aktibidad ti bulkan nga adda met kadagiti ket naipakasaritaan, a maipakpakita babaen ti kaadda kadagiti dua a kaldera, a napalikmutan babaen dagiti nangato a diding ti bato, dagiti eskoria a kono, dagiti sullat ti simborio ti bulkan, dagiti dua nga asupre a napudot nga ubbog, ken ti abut ti bulkan a danaw a nanaganan iti Danaw Duminagat. Dagiti ampiteatro nga estruktura ket addaan kadagiti adu a pannakaiwarwaras dagiti bulkaniko a bato, dagiti naugingan a tarikayo a mabirukan kadagiti piroklastiko a deposito. Ti intero a bantay ket naguduagudua babaen dagiti nadumaduma a ginget ken rangkis a mangaramid ti lasonglasong a langa ti dagana ken dagiti nabakiran a bakrasna ket naabungotan iti napintas a buya.[5]
| Bantay Malindang | |
|---|---|
 Satelite a ladawan ti Bantay Malindang ken ti kaarrubayanna | |
| Kangatuan a punto | |
| Kangato | 2,404 m (7,887 ft) [1][2] |
| Kalatak | 2,290 m (7,510 ft) [1] |
| Listaan | Ultra |
| Nagsasabtan | 8°13′03″N 123°38′12″E / 8.21750°N 123.63667°ENagsasabtan: 8°13′03″N 123°38′12″E / 8.21750°N 123.63667°E |
| Heograpia | |
.svg)  Bantay Malindang Lokasion ti Bantay Malindang idiay Filipinas | |
| Lokasion | Misamis Occidental, Filipinas |
| Nagannak | Kabambantayan ti Malindang |
| Heolohia | |
| Kita ti bantay | Estratobulkan |
| Arko/barikes | Arko ti Sulu-Zamboanga |
| Naudi a bimtak | Pleistoseno aginggana ti Holoseno[3] |
| Panagsang-at | |
| Sinang-at | Maj. E.A. Mearns, W.I. Hutchinson, ken dagiti kaduana idi Mayo 1906[4] |
Pannakaidasig urnosen
Ti Bantay Malindang ket awan kadagiti ammo a panagbettak ken naidasig a kas di aktobo babaen ti Instituto ti Filipinas iti Bulkanolohia ken Sismolohia.[6]
Masna a Parke ti Bantay Malindang urnosen
Ti Bantay Malindang ken ti sibubukel a Kabambantayan ti Malindang ket addaan iti makaay-ayo a kalidad manipud kadagiti dissuorna, abut ti bulkan a danaw ken ti napuskol a birhen a kabakiran a mangbalay kadagiti adu a kita ti manmano a sebbangan ti flora ken fauna. Idi Hunio 19, 1971, ti lugar ket nairangarang a kas Nailian a Parke ti Bantay Malindang babaen ti Republika Tigna Blng. 6266. Babaen ti pannakabangon ti Sistema ti Nailian a Naipagtitipon a Nasalakniban a Luglugar (NIPAS) idi 1992, ti parke ket naidasig manen ken nanaganan manen idi a kas ti Masna a Parke ti Kabambantayan ti Bantay Malindang idi Agosto 2, 2002 babaen ti Proklamasion Blng. 228.
Ti parke ket sakupenna dagiti tallo a probinsia – ti Misamis Occidental, Zamboanga del Sur ken Zamboanga del Norte – ken mangsakop ti kalawa iti 53,262 ektaria (131,610 acre) a daytoy ket agarup a 33,000 ektaria (82,000 acre) wenno 62% iti nabatbati a kabakiran. Agarup a 20,000 ektaria (49,000 acre) ket nataltalon ken tinataengan babaen dagiti indihenio a tattao a kaaduanna ket ti tribu ti Subanon.[5][7]
Kinapangruna iti ekonomia urnosen
Ti Bantay Malindang ken kaaripingna a kabambantayan ket lugar a pagayusan a labneng a pagayusan ti danum manipud kadagiti 49 a karkarayan ken dagiti alog, ken dagiti nadumaduma a waig. Daytoy ket mangited ti mainum a danum para iti domestiko, agrikultura ken dagiti dadduma pay a panagusar dagiti adu-adu ngem maysa a riwriw nga agtataeng iti Misamis Occidental ken dagiti akindaya a paset ti Zamboanga del Norte ken Zamboanga del Sur.[8]
Tawid a Parke ti ASEAN urnosen
Daytoy ket nairangarang a kas Tawid a Parke (AHP) ti Gunglo ti Pagpagilian ti Abagatan a daya ti Asia (ASEAN) idi las-ud ti Maika-13 Oktubre 13, 2011 idiay Cambodia. Dagiti sabali a tallo a Tawid a Parke ti Filipinas ket ti Bantay Nailian a Parke ti Iglit-Baco idiay Mindoro, Kabambantayan ti Bantay Kitanglad iti Bukidnon, ken ti Masna a Parke ti Bantay Apo iti Davao.[9]
Daytoy ket opisial a naipayuna idi Agosto 4, 2012, idi las-ud ti Maika-2 a Komperensia ti Tawid a Parke ti ASEAN (AHP), nga inisponsoran babaen ti Sentro ti ASEAN para iti Bio-dibersidad (ACB) idiay Siudad ti Oroquieta.[10]
Kitaen pay urnosen
Dagiti nagibasaran urnosen
- ^ a b c de Ferranti, Jonathan; Maizlish, Aaron. "Banbantay ti Filipinas – 29 a Panpantok ti Bantay nga addaan iti Prominensia iti 1,500 metero wenno ad-adu". Naala idi 2008-10-29.
- ^ "Bantay Malindang, Filipinas". Peakbagger.com. Naala idi 2008-11-05.
- ^ a b "MBariweswes ti Bantay Malindang iti Programa ti Global a Bulkanismo". Nailian a Museo ti Masna a Pakasaritaan (Smithsoniano). Naala idi 2008-10-28.
- ^ Merrill, Elmer D. (1907_06). "Ascent of Mount Halcon", p.180. Philippine Journal of Science, Vol.II No.3.
- ^ a b "Nailian a Parke ti Kabambantayan ti Bantay Malindang iti Tawid ti Lubong ti UNESCO". UNESCO. Naala idi 2008-10-28.
- ^ (2008-07-30). "Listaan dagiti Di aktibo a Bulkan Paset 5". PHIVOLCS. Naala idi 2011-03-27.
- ^ "Nailian a Parke ti Bantay Malindang". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-10-26. Naala idi 2008-10-28.
- ^ "Nailian a Parke ti Kabambantayan ti Bantay Malindang" (PDF). Departmentamento ti Enbironmento ken dagiti Masna a Rekurso. Naala idi 2008-10-28.
- ^ http://www.mb.com.ph/articles/341060/mindanaos-mount-malindang-range-natural-park-declared-asean-heritage-park#.UQNlQh329y4
- ^ http://pia.gov.ph/news/index.php?searchID=malindang&article=1451343449808