Guyana
Nagsasabtan: 5°00′N 58°45′W / 5°N 58.75°W
Ti Guyana ket opisial a ti Ko-operatibo a Republika iti Guyana[1] ken dati a kolonia iti Britaniko a Guiana, ket maysa a naturay nga estado idiay akin-amianan nga aplaya iti Abagatan nga Amerika a maipapan ti kultura a paset iti Anglopona a Karibe. Ti Guyana ket dati idi a kolonia dagiti Olandes ken, kadagiti sumakbay a 200 tawtawen, ti Britaniko. Is-isu laeng ti estado iti Mankomunidad dagiti Pagilian nga adda iti kangrunaan a daga ti Abagatan nga Amerika, ken is-isu pay ti adda iti subkontinente a ti Ingles ket isu ti opisial a pagsasao. Maysa daytoy kadagiti pagilian ti Karibe a saan nga isla. Daytoy ket kameng pay ti Karibe a Komunidad (CARICOM), a naikuartel ti sekretariona idiay kapitolio ti Guyana, ti Georgetown. Ti Guyana ket nakagun-od ti panagwaywayas manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian idi 26 Mayo 1966, ken nagbalin a republika idi 23 Pebrero 1970. Idi 2008, ti pagilian ket timmipon iti Kappon dagiti Pagilian ti Abagatan nga Amerika a kas maysa a kameng a nangibangon.
Ko-operatibo a Republika iti Guyana[1] | |
|---|---|
 Wagayway
 Eskudo
| |
| Napili a pagsasao: "Maysa a Tattao, Maysa a Pagilian , Maysa a Pagtungpalan" | |
| Nailian a kanta: "Napateg a Daga iti Guyana, kadagiti Karayan ken Tanap" | |
 | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Georgetown 6°46′N 58°10′W / 6.767°N 58.167°W |
| Opisial a sasao | Ingles |
| Mabigbig a rehional a sasao | Portuges, Espaniol, Akawaio, Macushi, Wai Wai, Arawak, Patamona, Warrau, Carib, Wapishiana, Arekuna |
| Nailian a pagsasao | Guyanes a Kreola |
| Grupgrupo ti etniko (2002) | 43.5% Daya nga India 30.2% Nangisit (Aprikano) 16.7% Naglalakok 9.1% Amerindian 0.5% Dadduma pay[2][3] |
| Nagan dagiti umili | Guyanes |
| Gobierno | Unitario semi-presidential a republika |
| Irfaan Ali | |
| Mark Phillips | |
| Lehislatura | Nailian nga Asemblia |
| Panagwaywayas | |
• manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian | 26 Mayo 1966 |
• Republika | 23 Pebrero 1970 |
| Kalawa | |
• Dagup | 214,970 km2 (83,000 sq mi) (Maika-84) |
• Danum (%) | 8.4 |
| Populasion | |
• Karkulo idi July 2010 | 752,940[2]a (Maika-161) |
• Senso idi 2002 | 751,223[3] |
• Densidad | 3.502/km2 (9.1/sq mi) (Maika-255) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2011 |
• Dagup | $5.783 billion[4] |
• Tunggal maysa a tao | $7,465[4] |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2011 |
• Dagup | $2.480 bilion[4] |
• Tunggal maysa a tao | $3,202[4] |
| HDI (2013) |  0.638[5]kalalainganna · Maika-121 |
| Kuarta | Doliar ti Guyana (GYD) |
| Sona ti oras | UTC-4 (GYT (Oras ti Guyana)) |
| Pagmanehuan | kanigid |
| Kodigo ti panagtawag | 592 |
| Kodigo ti ISO 3166 | GY |
| TLD ti internet | .gy |
a Agarup a maysa a pagkatlo iti populasion(230,000) ket agnaed iti kapitolio, ti Georgetown. | |
Iti naipakasaritaan, ti rehion a naamammoan a kas ti "Guiana" wenno "Guyana" ket buklen ti dakkel a kalasag a masa ti daga idiay amianan iti Karayan Amasonan ken daya iti Karayan Orinoco nga ammo a kas ti "Daga iti adu a Dandanum". Iti naipakasaritaan ti Guyana ket buklen dagiti tallo nga Olandes a kolonia: ti Essequibo, Demerara, ken Berbice. Ti moderno a Guyana ket nabeddengan iti daya babaen ti Surinam, iti abagatan ken abagatan a laud babaen ti Brasil, iti laud babaen ti Venezuela, ken iti amianan babaen ti Taaw Atlantiko.
Iti 215,000 km2, ti Guyana ket isu ti maikatlo a kabassitan a nawaya nga estado iti kangrunaaan a daga ti Abagatan nga Amerika (kalpasan ti Uruguay ken Surinam). Ti populasionna ket agarup a 770,000.
Etimolohia urnosen
Ti nagan a "Guyana" ket naala manipud iti Guiana, ti kasisigud a nagan para iti rehion a tattan ket mangiraman ti Guyana, Surinam, Pranses a Guiana, ken dagiti paset ti Venezuela ken Brasil. Segun ti Ingles a Diksionario ti Oxford, ti nagan ket nagtaud manipud iti Ameriko Indiano a balikas a kayatna sawen ket "daga iti adu a dandanum".
Dagiti nagibasaran urnosen
- ^ a b "Parlamento iti Ko-operatibo a Republika iti Guyana". Parliament.gov.gy. 2012-02-16. Naala idi 2012-03-04.
- ^ a b "The World Factbook: Guyana". CIA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-12-23. Naala idi 2009-10-18.
- ^ a b 2002 a Senso Ti Guyana Opisina dagiti Estadistiko – Guyana. Naala idi 25 Hunio 2009.
- ^ a b c d "Guyana". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2012-04-18.
- ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.