Karuay (botanika)
Iti botaniko a nomenklatura, ti karuay (naipangyabaan iti var.; iti Latin: varietas) ket ti taksonomiko a ranggo ti baba dagiti sebbangan: isunga daytoy ket makal a kadagiti tallo a parte ti inpraespesipiko a nagan.
Botaniko a nomenklatura urnosen
Ti karuay ket addaan to ti naisangayan a langa manipud kadagiti sabali a karuay, ngem mabalinto a naway nga ag-hibrido kadagiti nadumaduma a karuay (no maiyasidegda). Kadawyan a dagiti karuay ket heograikoda a naisinsina manipud iti tunggal maysa.
- Kas pagarigan
Ti Escobaria vivipara (Nutt.) Buxb., ket maysa a nawatiwat ti sakopna a panagduduma a sebbangan a wide-ranging nga adda idiay Kanada aginggan idiay Mehiko, ken mabirukan iti amin a paset ti New Mexico iti baba ti agarup a 2,600 metro (8,500 ft). Siam kadagitoy a karuay ti naipalplawagen. Idiay pagsabtan dagiti karuay ti Escobaria vivipara, dagitoy agkinnapetda babaen ti lokasion. Ti karuay ti Escobaria vivipara var. arizonica ket agtaud idiay Arizona, bayat a ti Escobaria vivipara var. neo-mexicana ket agtaud manipud idiay New Mexico.
Dagiti sabalipay nga usar ti nomenklatura urnosen
- Iti nomenklatura ti panagpataud timula, kadagiti pagilian a nagpirma iti Timpuyogan ti UPOV, "karuay" wenno "karuay timula" ket nainkalintegan daytoy a panangibaga.
- Iti soolohiko a nomenklatura, ti laeng maipalubos a ranngo ti babba dagiti sebbangan ket dagiti subsebbanagn. Ti nagan a naipablaak idi 1961 a kas karnuay ket maalanto a kas nagan dagiti subsebbanagn. Ti nagan a naipablaak kalpasan ti 1960 iti karuay ket saan a pormal nga adda. Iti soolohia, dagiti porma ken dagiti morph ket inus-usar dagitoy nga inpormal no nasken, ngem saan a tinartaripato babaen ti ICZN.
- Iti bakteriolohiko a nomenklatura ti "karuay" ket saan a maipalubos, ngem dagiti nagan a naipablaak a kas karuay sakbay idi 1992 ket maal-ala a kas naipablaak a kas dagiti subsebbangan.
- Iti bitikultura a nomenklatura, ti naitudtudo a kas dagiti "[[karuay ti ubas]" ket agpayso dagitoy a dagiti kultibar segun ti panagusar ti International Code of Nomenclature for Cultivated Plants wenno dagiti "karuay ti mula" iti nainkalintegan a kapanunotan ngem dagiti botaniko a karuay ti taksonomia, gapu ta dagitoy ket naipaadu babaen dagiti panagputed ken addaan kadagiti tagikua a saan a natalinaay babaen ti seksual a reproduksion (dagiti bukel a mula). Nupay kasta, ti panag-usar ti panangibaga a karuay ket nakaron iti bitikultura a ti panagbalbali iti kultibar ket saanen a mabalin.