Elvis Presley
Ni Elvis Aaron Presleya (Enero 8, 1935 – Agosto 16, 1977) ket maysa idi kadagiti kadayegan nga Amerikano a kumakanta ti maika-20 a siglo. Maysa a kultural nga ikono, isu ket nawatiwat a naamammoan babaen ti maymaysa a nagan nga Elvis. Isu ket kankanayon a maitudtudo a kas ti "Ari ti Rock and Roll" wenno "ti Ari".
Elvis Presley | |
---|---|
Dagiti salaysay | |
Nakayanakan a nagan | Elvis Aaron Presley |
Naipasngay | Tupelo, Mississippi, E.U. | Enero 8, 1935
Pimmusay | Agosto 16, 1977 Memphis, Tennessee, E.U. | (tawen 42)
Kita | Rock and roll, pop, rockabilly, country, blues, ebanghelio, R&B |
Trabaho | Musikero, aktor |
Instrumento | Boses, gitara, piano |
Tawen a nasiglat | 1953–77 |
Etiketa | Sun, RCA Victor |
Mainaig nga aramid | The Blue Moon Boys, The Jordanaires, The Imperials |
Website | elvis |
Naipasngay idiay Tupelo, Mississippi, ni Presley ket ti pamiliana ket immalis idiay Memphis, Tennessee idi isu ket agtawen ti 13. Isu ket nangirugi ti karrerna idiay idi 1954, a nagtrabtrabaho kenni Sam Phillips nga agtagtagikua ti Sun Records, a nangayat a mangisangpet ti uni ti Aprikano Amerikano a musika kadagiti nawatwatiwat a dumdumngeg. Dinangdangngayan babaen ti gitarista a ni Scotty Moore ken basista a ni Bill Black, ni Presley ket isu idi ti kangrunaan a nangidayeg iti rockabilly, ti napardas ti kumpasna, a naipagunay ti backbeat a pangtipon ti country kenrhythm and blues. Ti RCA Victor ket ginun-odda ti kontratana iti maysa a tulag nga inrunos babaen ni Koronel Tom Parker, nga isu ti nangimato ti daytoy a kumakanta para kadagiti sumurok a dua a dekada. Ti immuna a RCA nga agmaymaysa ni Presley, "Heartbreak Hotel", ket naipablaak idi Enero 1956, ket isu idi ti immuna a kadayegan. Isu ket nagbalin a nangiyuna a pigura iti kabarbaro a nadayeg nga uni ti rock and roll nga adda dagiti serie a panagparangna titelebison ken dagitiplaka a ngimmato kadagiti listaan. Ti nasagisik a panagipatarusna kadagiti kanta, ken adu a nagtaud manipud ti Aprikano Amerikano, ken ti di-mapawilan a panagpabpabuyana nga estilo ket nagpadayeg kaniana ken kontrobersial. Idi Nobiembre 1956, isu ket nagaramid ti immuna a pelikulana iti Ayayatennak a Managayat.
Isu ket naala ti panagserbisio ti milisa idi 1958, ni Presley ket nagipan manen ti karrerna ti tokar kalpasan ti dua a tawen nga adda kadagitoy ti kaballigian nga obrana a komersio. Isu ket nangidangdanglay bassit ti tokarnupay kasta gapu ti panangiturong ni Parker, isu ket nagraem idi panawen ti 1960 ti panagaramid kadagiti Hollywood a pelikula ken dagiti tokar ti pelikula a plaka, a kaaduan kadagitoy ket saan a nasayaat a nadildillaw. Idi 1968, kalpasan ti panagadayona ti entablado ti pito a tawen, isu ket nagsubli kadagiti nadama a panagpabpabuya iti narambakan a espesial a panagsubli ti telebision a nagiturong ti naipaatiddog a paagtaeng ti panagidangdanglay ti tokar idiay Las Vegas ken dagiti adu a naganansia a panagbanbaniaga a panagpabuya. Idi 1973 Presley ket nagaramid ti immuna nagiwaragawag ti panagidanglay ti tokar ti sangalubongan nbabaen ti satelite, ti Aloha manipud idiay Hawaii, a nabuya babaen dagiti agarup a 1.5 bilion nga agbuybuya. Ti panagabusona ti naireseta a druga ket nakaro a nangpaay ti salu-atna, ken nakellaat a pimmusay idi 1977 iti tawen a 42.
Ni Presley ket naikapanunotan akas maysa kadagiti kangrunaan apigura iti maika-20 a siglo para iti nadayeg a kultura. Isu ket adda ti adu ti aramatna a boses ken ti nakakaskasdaaw a nawatiwat a panagballigi a bibukbuklan dagiti nadumaduma a tipo, a mairaman ti country, dagiti pop a balada, ebanghelio, ken blues. Isu ti kaaduan ti nailaklako nga agmaymaysa nga artista iti pakasaritaan ti nadayeg a musika.[1][2][3][4] Isu ket nainominado para kadagiti 14 a binglayan ti Grammys, isu ket nagabak ti tallo, ken nagunggunaan ti Premio Grammy ti Ginun-odan ti Kabibiag iti tawen a 36. Isu ket naidisso kadagiti nadumaduma a salas iti pammadayaw ti musika.
Paammo urnosen
- ^ Nota a: Nupay adu kadagiti mangibalikas ti apelyidona a kas ti "PREZ-lee", ni Presley ket nagus-usar ti panakabalikas ti Taga abagatan nga Amerikano, a "PRESS-lee", ken ti pay pamiliana ken dagiti kumaduaana a nagtrabtrabaho.[5] Ti husto a panagiletra ti tengnga a naganna ket maysa a naisuppiatan a banag. Timediko a nagipasngay kaniana ket nagisurat ti "Elvis Aaron Presley" idiay librona.[6] Ti inted ti estado a rehistro ti panakipasngayna ket nabasbasa a kas ti "Elvis Aron Presley". Ti nagan ket napili bbaen ti gayyem ken kadua ti kongregaion ti pamilia a Presleys a ni Aaron Kennedy, ngem ti agmaymaysa nga-A a panagiletra ket mabalin a gapu ti panagayat ti nagannak kenni Presley a maipadada ti tengnga a nagan ti pimmusay idi naipasngay a kabsat a lalaki ni Presley, ni Jesse Garon.[7] Mabasbasa daytoy a kas ti Aron kadagiti kaaduan nga opisial a dokumento a napatud idi panawen ti kabibiagna, a mairaman ti diplomana ti nangato a panagadal, ti RCA a tokar a kontrata, ken ti isensia ti panagasawana, ken daytoy sapasap nga innalaala nga isu daytoy ti pudno a panagiletra.[8] Idi 1966, ni Presley ket nangiyebkas ti essemna iti amana a ti kaaduan a panagusar ti tinawtawidan ti biblia, nga Aaron, ket isu ti mausaren, "a naisangsangayan kadagiti legado a dokumento."[6] Kalpasan ti lima a tawen, ti Jaycees a dakamat a nagpammadayaw kaniana a kas maysa kadagiti Naisangsangayan nga Agtutubo a Lallaki ti pagilian ket nagus-usar ti Aaron. Iti naladaw a kabibiagna, isu ket nagsukisok ti ti opisial a panagbalbaliw ti panakailetra ti Aaron ket isu ket nakaduktal a dagiti rehistro ti estado ket nailetrada metten ti kastoy. Gapu a naamaamon ti amana ti panakailetra ti tengnga a naganna, ti Aaron ket isu ti napili a panakailetra para iti panteon ni Presley, ken isu daytoy ti opisial a panagiletra nga innaganan ti estadona.[8]
- ^ Nota b: Segun ti maikatlo a kasinsin ni Presley, maysa kadagiti apong ni Gladys ket maysa idi a Hubio.[9] AWan kadagiti ebidensia a ni Presley wenno ti inana ket bumingbingay ti daytoy a Hudio a tinawtawid a pammati. Ti sindikato nga agiwarwarnak a ni Nate Bloom ket simmuppiat ti daytoy nga inbagbaga ti kasinsinna, a kinukunana a "sarsarita laeng".[10]
- ^ Nota c: Kadagiti $40,000, $5,000 a nasakupan a naisubli a ganasia nga utang babaen ti Sun.[11]
- ^ Nota d: Idi 1956–57, ni Presley ket napammadayawan idi a kas maysa a kumaduaan a nagsurat kadagiti nadumaduma a kankanta nga isu ket saan a timmulong ti panagsurat a pamay-an: "Heartbreak Hotel"; "Don't Be Cruel"; amin nga uppat a kankanta manipud ti immuna a pelikulana, a mairaman ti titulo ti tokar ti pelikula, "Love Me Tender"; "Paralyzed"; ken "All Shook Up".[12] Isu ket nakaawat ti pammadayaw ti dua pay a kankanta nga isu ket nangiparawad: isu ket nangited ti titulo para iti "That's Someone You Never Forget" (1961), a sinurat babaen ti gayyemna a ni Red West; ni Presley ken West ket nakitinnulongda iti maysa pay a gayyemda, ti gitarista a ni Charlie Hodge, iti "You'll Be Gone" (1962).[13]
- ^ Nota e: Ni Whitburn ket sursurotenna ti pudno a Billboard a pakasaritaan ti panagusig kadagiti uppat a kanta iti "Don't Be Cruel/Hound Dog" ken "Don't/I Beg of You" nga agmaymaysa a kas maysa a nailaslasin. Isu ket nangilista ti tungngal maysa a bangir ti datya nga agmaymaysa a kas ti immuna a kalaingan (ti Billboard al istaan ti nailako ket nailista ti "Don't Be Cruel" ket isu ti immuna akalaingan kadagiti lima a lawas, ken ti "Hound Dog" ti innem) ken linaglagipna ti "I Beg of You" a kas dagiti sangapulo a kalaingan, a nakaabot ti maikawalo idiay daan a Kalaingan a listaan ti 100. Ti Billboard ket maipanunotanna tattan a dagitoy dua nga agmaymaysa a kas naitipon a banag, a saan a mangdildillaw ti naipakasaritaan a panagguddua ti panagilako daytoy ken ti daan a Listaan ti Kalaingan a 100. Ni Whitburn ket agususig kadagitoy nga uppat a kanta a nagpartuat ti tallo a kalaingan nga immuna ken ti dagup nga uppat kadagiti sangapulo a kalaingan. Ti Billboard ket agibagbaga tattan a nagpartuat laeng ti dua nga immuna a kalaingan ken ti dagup a dua kadagiti sangapulo a kalaingan, voiding the separate chart appearances of "Hound Dog" and "I Beg of You".
- ^ Nota f: Ti VH1 ket nagiranggo kenni Presley a kas ti #8 kadagiti "100 Kalatakan nga Artista iti Rock & Roll" in 1998.[14] Ti BBC ket agiranggo kaniana a kas ti #2 a "Boses iti Siglo" idi 2001.[15] Ti Rolling Stone ikabilda isuna ti #3 idiay listaan ti "Dagiti Immortal: Dagiti Limapulo a Kalatakan nga Artista ti Amin a Panawen" idi 2004.[16] Ti CMT ket agiranggo kaniana ti #15 kadagiti "40 a Kalatakan a Lallaki iti Country a Musika" idi 2005.[17] Ti Discovery Channel ket nagikabil kaniana ti #8 idiay listaan ti "Kalatakan nga Amerikano" idi 2005.[18] Ti Variety ket nangikabil kaniana idiay sangapulo a kalaingan a "Dagiti 100 nga Ikono ti Siglo" idi 2005.[19] Ti The Atlantic Monthly ket nagiranggo kaniana ti #66 kadagiti "100 a Kaimpluensiaan a Pigura iti Amerikano a Pakasaritaan" idi 2006.[20]
- ^ Nota g: (1) Ti tawen a naited ket ti immuna a tawen a ti plaka ket nakaabot ti immuna a kalaingan, ngem ti kasisigud a tawen a panakaipablaakna. Kas pagarigan, idi 1974, ti Elvis' 40 a Kalatakan, ti maysa anaurnong iti busbos nga etiketa ti Arcade, ket isu idi ti maikapat a kaaduan a malaklako nga album iti dayta atawen idiay Nagkaykaysa a Pagarian; iti dayta a panawen, ti kangrunaan a listaan ti Britaniko ket saan a nagirangranggo ti kasta a naururnong, a nagikabkabil kadagitoy idiay listaan para iti napakatengngaan ti presio ken dagiti naiwaragawag ti telebison nga album, a ti Elvis' 40 a Kalatakan ket isu ti immuna a kalaingan para kadagiti 15 a lawas.[21] Ti annuroten ket nabaliwan idi 1975, a pimmalubos ti album a nakaabot ti umuna a kalaingan idiay kangrunaan a listaan idi 1977, kalpasan ti ipupusay ni Presley.[22] (2) Sakbay idi naladaw a 1958, nga adadda ngem ti dagiti listaan ti naitipon a pop ken agmaymaysa a country, ti Billboard ket addan iti adadu ngem upat a listaan para iti tunggal maysa, a nagilaslasin ti panagiranggo kadagiti tokar segun ti panagilako, panagitokar ti jukebox, jockey a pangitokar (a kas iti., panagiwaragawag), ken, iti kaso iti pop, ti maysa a sapasap a Kalaingan a 100. Ti Billboard ket nangipanunotan tattan a dagiti listaan ti panagilako ket depinitibo para iti dayta a panawenn. Ti nawatiwat a nadakat nga estadistiko a ni Joel Whitburn ket mangitunos kadagiti naipakasaritaan a panakaipablaak ti kangatuan a nagun-odda a kadagiti nadumaduma a listaan. Ti diskograpo ni Presley a ni Ernst Jorgensen ket nagitudo laeng ti listaan ti 100 a Kalaingan para kadagiti nadayeg a pop. Aminkadagiti 1956–58 a kankanta a nailista ditoy a kas ti umuna a kalaingan a nadayeg a pop ti E.U. ket nakaabot ti kangatuan kadagiti panaglaklako ken, malaksid ti tallo, ti listaan ti 100 a Kalaingan "I Want You, I Need You, I Love You" (tallo), "Hound Dog" (dua, ti bangirna, "Don't Be Cruel"), ken "Hard Headed Woman" (dua). (3) Adda dagiti maymaysa ni Presley a nakaabot ti umuna akalaingan idiay Nagkaykaysa a Pagarian a kas doble nga A-a sumbangir; idiay Estados Unidos, dagiti sumbangir dagitoy nga agmaymaysa ket nailaslasin a nairanggo babaen ti Billboard.
- ^ Nota h: Ni Whitburn ket nagkarkulo ti dagup nga innem a numero uno nga agmaymaysa a R&B, a mairaman ti "Don't Be Cruel", a naipablaak a kas maysa a doble A-a bangir ti "Hound Dog";[23] Ni Keith Caulfield ti Billboard ket saanna nga iraman ti "Don't Be Cruel".[24]
Dakamat urnosen
- ^ Reaves 2002.
- ^ Victor 2008, pp. 438–39.
- ^ Semon & Jorgensen 2001.
- ^ Collins 2002.
- ^ Elster 2006, p. 391.
- ^ a b Nash 2005, p. 11.
- ^ Guralnick 1994, p. 13.
- ^ a b Adelman 2002, pp. 13–15.
- ^ Dundy 2004, p. 21.
- ^ Bloom 2010.
- ^ Stanley & Coffey 1998, pp. 28–29.
- ^ Jorgensen 1998, pp. 35, 51, 57, 61, 75.
- ^ Jorgensen 1998, pp. 157–58, 166, 168.
- ^ VH1 1998.
- ^ BBC News 2001.
- ^ Rolling Stone 2004.
- ^ CMT 2005.
- ^ Discovery Channel 2005.
- ^ Variety.com 2005.
- ^ The Atlantic Monthly 2006.
- ^ Mawer 2007a.
- ^ Mawer 2007b.
- ^ Whitburn 2004, pp. 500–1.
- ^ Caulfield 2004, p. 24.