Guatemala: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Content deleted Content added
m r2.7.1) (Robot: Agnaynayon hsb:Guatemala |
Lam-ang (tungtungan | aramid) inurnos/nagnayon |
||
Linia 1:
{{Infobox pagilian
| native_name =
| conventional_long_name =
| common_name = Guatemala | image_flag = Flag of Guatemala.svg
| image_coat =
| image_map =
| national_motto = "El País de la Eterna Primavera"<small><br />"Ti Daga ti Agnanayon a Primabera"<ref>{{cite book|last=Aguirre|first=Lily|title=Ti daga ti agnanayon a primabera: Guatemala, tinaipintas a pagiliak|year=1949|publisher=Patio Press|pages=253|url=http://books.google.com/books?id=LodnAAAAMAAJ&q=land+of+the+eternal+spring&dq=land+of+the+eternal+spring&hl=en&sa=X&ei=wkMbT6KqLOja0QH2hdToCw&ved=0CDAQ6AEwAA}}</ref>
| national_anthem = ''[[Himno Nacional de Guatemala]]''<br/>''Nailian a kanta iti Guatemala''</center><br>
| official_languages = [[Pagsasao nga Espaniol|Espaniol]]
| demonym = [[Listaan dagiti Guatemalteko|Guatemalteko]]
|ethnic_groups = Mestiso (mestiso nga Amerindio-Espaniol - iti lokal nga Espaniol ket makunkuna a Ladino) ken Europeano 59.4%<br>K'iche 9.1%<br>Kaqchikel 8.4%<br>Mam 7.9%<br>Q'eqchi 6.3%<br>dadduma pay a Maya 8.6%<br>patneng a saan a Maya 0.2%<br>daduma pay 0.1%
|ethnic_groups_year = 2001
| capital = [[Siudad ti Guatemala]]
| latd = 14
| latm = 38
| latNS = N
| longd = 90
| longm = 30
| longEW = W
| largest_city = [[Siudad ti Guatemala]]
| government_type = [[Unitario nga estado|Unitario]] a [[Presidential a sistema|presidential]] a [[Batay-linteg a republika]]
| leader_title1 = [[Presidente iti Guatemala|Presidente]]
| leader_name1 = [[Otto Pérez Molina]]
| leader_title2 = [[Bise Presidente iti Guatemala|BisePresidente]]
| leader_name2 = [[Roxana Baldetti]]
| area_rank = Maika-107
| area_magnitude = 1 E11
| area_km2 = 108,889
| area_sq_mi = 42,042<!--Saan nga ikkaten [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water = 0.4
| population_estimate = 13,824,463
| population_estimate_rank = Maika-69
| population_estimate_year = Hulio2011
| population_census = 12,728,111
| population_census_year = Hulio 2007
| population_density_km2 = 129
| population_density_sq_mi = 348.6<!--Saan nga ikkaten [[WP:MOSNUM]]-->
| population_density_rank = 85th
| GDP_PPP = $74.709 bilion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=70&pr.y=18&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=258&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Guatemala|publisher=Internasional a Pundo ti Panaguartaan|accessdate=Abril 18, 2012}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2011
| GDP_PPP_per_capita = $5,069<ref name=imf2/>
| GDP_nominal = $46.897 bilion<ref name=imf2/>
| GDP_nominal_year = 2011
| GDP_nominal_per_capita = $3,182<ref name=imf2/>
| sovereignty_type = Panagwayawayas
| sovereignty_note =
|established_event1 = manipud ti [[Espña]]
|established_date1 = Septiembrer 15, 1821
| HDI = {{steady}} 0.574<ref name="UN">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Tables.pdf|title=Reporta ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaoan 2011|year=2011|publisher=Nagkaykaysa a Pagpagilian|accessdate=Disiembre 22, 2011}}</ref>
| HDI_rank = Maika-131
| HDI_year = 2011
| HDI_category = <span style="color:#fc0;">kalalainganna</span>
| Gini = 55.1
| Gini_year = 2007
| Gini_category = <span style="color:#e0584e;">nangato</span>
| currency = [[Guatemalteko a quetzal|Quetzal]]
| currency_code = GTQ
| country_code = 502
| time_zone = [[Tengnga a Sona ti Oras|CST]]
| utc_offset = −6
| drives_on = kanawan
| cctld = [[.gt]]
| calling_code = [[+502]]
| footnotes =
}}
Ti '''Guatemala''' ({{IPAc-en|icon|audio=En-us-Guatemala.ogg|ˌ|ɡ|w|ɑː|t|ə|ˈ|m|ɑː|l|ə}} {{respell|gwah|tə|MAH|lə}}), opisial a ti '''Republika iti Guatemala''' ({{lang-es|República de Guatemala}} {{IPA-es|reˈpuβlika ðe ɣwateˈmala|}}), ket maysa a pagilian idiay [[Tengnga nga Amerika]] a nabeddengan babaen ti [[Méhiko]] iti amianan ken laud, ti [[Taaw Pasipiko]] iti abagatan a laud, ti [[Beliz|Belis]] iti amianan a daya, ti [[Caribbean|Karibe]] iti daya, ken [[Honduras]] ken [[El Salvador]] iti abagatan a daya. Ti kalawana ket 108,890 km<sup>2</sup> (42,043 mi<sup>2</sup>) nga addaan ti populasion ti agarup a 13,276,517.
Daytoy ket [[representatibo a demokrasia]], ti kapitoliona ket ti Guatemala de la Asunción, ken naamammoan pay a ti [[Siudad ti Guatemala]]. Ti kaadu ti kaimudingan ti biolohia ken ti naisangayan a ekosistema ti Guatemala ket agitited ti panakaidutuken ti Mesoamerika a kas ti [[biodibersidad a lugar]].<ref>{{cite web |title= biodibersidad a lugar-Mesoamerika-Pakabuklan |publisher= Konserbasion Internasional |url= http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/mesoamerica/ |accessdate=Pebrero 1, 2007 }}</ref> Ti sigud a [[Maya sibilisation|Maya]] sibilisasion ket maysa idi a [[Mesoamerikano]] a sibilisasion, a nagtultuloy babaen ti Napalabas a Kalsiko a panawen aginggana ti [[Espaniol a panagrukma iti Yucatán|isasangpet dagiti Espaniol]]. Dagiti Mayas ket agtaengda idiay Guatemala, Honduras, Belis, ti akin-abagatan a pas-paset iti Méhiko ken akin-amianan a pas-paset iti El Salvador.
Ti Guatemala nagbalin a nawaya manipud ti España idi 1821, a kimmuyog iti [[Mehikano nga Imperio]]. Kalpasan ti panakawayana a pagilian, tinurayan daytoy kadagiti seri dagiti diktador, a tinulongan babaen ti [[Nagkaykaysa a Kompania ti Prutas]]. Ti kinaudi ti maka-20 a siglo, nakita ti Guatemala a naigulo iti 36 a kaatiddog a tawen a [[Sibil a Gubat ti Guatemala|sibil a gubat]].Kalpasan iti daytoy a gubat, ti Guatemala ket nakasaksi ti ti panagungar ti ekonomiana ken ti nagballigi a demokratiko a panagbutos. Iti kinaudi a panagbutos, a tinengngel idi 2011, ni [[Otto Pérez Molina]] iti [[Partido Patriotiko (Guatemala)|Partido Patriotiko]], ket nangabak ti kinapresidente.
==Pinagibasaran==
{{reflist}}
[[Category:Pagilian]]
| |||