Maikadua a Sangalubongan a Gubat: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Ti husto a petsa iti panakalpas ti gubat ket saan pay nga unibersal a inannurotan. Daytoy ket naipalplatiing a ti gubat ti ket nalpasan iti [[panagisardeng ti gubat]] iti 14&nbsp;Agostot 1945 ([[Aldaw a Panagballigi iti Hapon|V-J nga Aldaw]]), a saan a ti pormal a panagsulo ti Hapon (2&nbsp;Septiembre 1945); iti daduma a pakasaritaan ti Europa, daytoy ket nagsardeng idi [[Aldaw a Panagballigi iti Europa|V-E nga Aldaw]] (8&nbsp;Mayo 1945). Nupay kasta, ti [[Tulag iti San Francisco|Tulag iti Kappia iti Hapon]] ket saan a napirmaan aginggana idi 1951,<ref>{{Cite book|first= Shiraishi|last= Masaya |title=Ti Panakibiang ti Hapon iti Bietnam, 1951–1987|publisher= SEAP a Pagipablaakan|year= 1990|isbn= 0-87727-122-4 |page=4}}</ref> ken [[Tulag iti Kinaudi a Nagbanagan a Maipangngep iti Alemania|iti Alemania]] ket saan aginggana idi 1990.<ref>{{cite web|url=http://usa.usembassy.de/etexts/2plusfour8994e.htm |title=Dagiti Panakibiang ti Alemania-Amerikano – Tulag iti Kinaudi a Nagbanagan a Maipangngep iti Alemania (dua a manayonan ti uppat) |publisher=Usa.usembassy.de |accessdate=29 Enero 2012}}</ref>

 

{{Nangruna|Dagiti gapuanan ti Maikadua a Sangalubongan a Gubat}}

 

Ni Hitler ket kinaritna ti Versailles ken [[Dagiti Tulag ti Locarno]] a tultulag babaen ti [[Remilitarisasion iti Rhineland|remilitarisasion]] ti [[Rhineland]] idi Marso1936. Isu ket nakaawat ti bassit a panagsungbat manipud kadagiti dadduma a bileg ti Europa.<ref>{{harvnb|Adamthwaite|1992|p=52}}</ref> Idi nangrugi ti [[Sibil a Gubat ti Espania]] idi Hulio, ni Hitler ken Mussolini ket nagsuporta ti pasista ken autoritariano a [[Nationalista nga Espana|puersa ti nationalista]] kadagiti sibil a gubatda asumuppiat ti sinupurtaran ti Sobiet a [[Maikadu a Republika ti Espania|Spaniol Republika]]. Dagitoy dua a bangir ket nagusar iti daytoy a suppiat ti mangpadas kadagiti baro nga armas ken pamay-an ti pannakigubat,<ref>{{harvnb|Graham|2005|p=110}}</ref> a dagiti Nationalista ket nangabakda ti gubat idi nasap a 939. Idi Oktubre 1936, ti Alemania ken Italia ket nagporma ti [[Roma-Berlin nga Aksis]]. Kalpasan ti maysa a bulan, ti Alemania ken Hapon ket nagpirmada ti [[Kontra-Komintern a Tulag]], a tiniponan ti Italia ti simmaruno a tawen. Idiay Tsina, kalpasan ti [[Xi'an a Pasamak]] ti Kuomintang ken dagiti puersa ti komunista ket nakitinnulagda ti panagsardeng ti suppiat tapno mairepresentada ti maysa a [[Maikadua a Nagkaykaysa a Sanguanan|nagkaykaysa a sanguanan]] a mangsuppiat ti Hapon.<ref>{{harvnb|Busky|2002|p=10}}</ref>

 

{{Nangruna|Maikadua nga Italo-Abisinio a Gubat}}

 

Ti Maikasua nga Italo–Abisinio a Gubat ket maysa idi a nabiit a [[kolonial agubat]] a nangrugi idi Oktubre 1935ken nalpas idi Mayo 1936. Ti gubat ket naglabanan a nagbaetan dagiti siiigam a puersa war was ti [[Pagarian iti Italia (1861–1946)|Pagarian iti Italia]] (''Regno d'Italia'') ken dagiti siiigam a puersa iti [[Etiopiano nga Imperio]] (a naamammoan pay a ti [[Etiopia|Abisinio]]). Ti gubat ket nagbanagan ti [[milisia a panagsakup]] iti Etiopia ken ti [[panakaikapet]] kadagiti baro a napartuat a kolonia ti [[Italiano a Daya nga Aprika]] (''Africa Orientale Italiana'', wenno AOI); iti maipatinayon, daytoy ket nakaiparang ti kakapsut iti [[Liga dagiti Pagpagilian]] a kas maysa apuersa ti panagpreserba ti kappia. Ti Italia ken Etiopia ket kameng idi dagitoy a dua a pagpagilian, ngem ti Liga ket awan ti inaramidna nga idi ti naudi ket nalawag a naglabsing ti bukod nga [[Artikulo X a Katulagan iti Liga dagiti Pagpagilian|Artikulo X]] ti Liga.<ref name=Barker-159>{{Cite book|last=Barker|first=A. J|title=Ti Panagrames iti Etiopia 1936|publisher=[[Ballantine Books]]|year=1971|isbn=0-345-02462-1|pages=131–2}}</ref>

 

{{nangruna|Sibil a Gubat ti España}}

 

Ti Alemania ken Italia ket nangipabulod ti suporta ti [[Espaniol nga Estado|Nationalista nga insureksion]] lnga indauloan babaen ni heneral [[Francisco Franco]] idiay España. Ti Kappon ti Sobiet ket nagsuporta ti panakaikapet ti adda a gobierno, ti [[Maikadua nga Espaniol a Republika|Espaniol a REpublika]], a nakapakpakita ti kumanigid a kakaykayatanna. Ti Alemani ken USSR inusarda daytoy a [[palikud a gubat]] a kas maysa nga opurtunidad a mangsubok kadagiti napasayaat anga armas ken taktika. Ti naigagara a [[Panagbomba iti Guernica]] babaen ti Aleman a [[Condor a Sangaarbanan]] idi Abril 1937 ket nagiparawad ti nawatiwat a panagdandanag a ti sumaruno a nagruna agubat ket agiraman ti nakaro nga aligaget a panagraut a panabomba dagiti paisano.<ref>{{cite book|last=Beevor|first=Antony|title=Ti Gubat par aiti España: Ti Sibil a Gubat ti España 1936–1939|year=2006|publisher=Phoenix|isbn=0-7538-2165-6|pages=258–260|location=Londres}}</ref><ref>{{cite book|last=Budiansky|first=Stephen|title=Bileg ti Angin : Dagiti lallaki, Dagiti Makina, ken dagiti Kapanunotan a Nangrebulosionario ti Gubat, manipud ti Kitty Hawk aginggana ti Golpo a GubatII|year=2004|publisher=Viking|location=Londres|isbn=0-670-03285-9|pages=209–211}}</ref>

 

{{nangruna|Maikadua a Sino-Hapon a Gubat War}}

Idi Hulio&nbsp;1937, ti hapon ket tiniliwna ti dati nag imperial nga Insik a kapitolio iti Beijing kalpasan a nagidurog ti [[Rangtay Marco Polo a Pasamak]], a nagpatinggaan ti Hapon akampani aa mangraut ti amain a Tsina.<ref>{{Cite book|last1=Fairbank|first1=John King|last2=Feuerwerker|first2=Albert|last3=Twitchett|first3=Denis Crispin|title=Ti Cambridge a pakasaritaan iti Tsina|publisher=Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan|year=1986|isbn=0-521-24338-6|pages=547–551}}</ref> Dagiti Sobiet ket pinardasanda apinirmaan ti maysa a [[Sino-Sobiet Di-Naranggas a Tulag|di-naranggas atulag iti Tsina]] tapno mangipabulod ti suporta a [[materiales]], a nagpataud ti panakapalpas ti dati a [[Sino-Alemania pagtitinnulongan (1911–1941)|pagtitinnulongan ti Alemania]] ken Tsina. Ni [[Heneralissimo]] [[Chiang Kai-shek]] nangibaniaga dagii bukodna a [[Dagiti insuro ti Aleman a dibision iti Buyot ti Nailian a Rebolusionario|kalaingan abuyot]] tapno [[Gubat iti Shanghai|agsalaknib ti Shanghai]], ngem kalpasan ti tallo a bulan a panakilablaban, ti Shanghai ket natnag. Dagiti Hapon ket nagtultuloyda a nagidurduron kadagiti puersa ti Insik, ti [[Gubat iti Nanking|panakatiliw ti kapitolio ti Nanking]] idi Disiembre 1937 ket nagitalek ti [[Nanking a Nadawen apanagpapatay]].

 

[[rue:Друга світова война]]

[[sa:द्वितीयविश्वयुद्धम्]]

[[scn:Secunna guerra munniali]]

[[se:Nubbi máilmmisoahti]]