Rebision manipud idi 20:36, 12 Hulio 2012 urnosen RedBot (tungtungan \| aramid) 864 edits m r2.7.2) (Robot: Agnaynayon af, als, an, ar, arz, as, ast, az, ba, bar, bat-smg, be, be-x-old, bg, bn, bo, bpy, br, bs, ca, ckb, cs, cv, cy, da, de, diq, el, eo, es, et, eu, ext, fa, fi, fo, fr, fy, ga, gd, gl, got, gu, he, hi, hif, hr, ht, hu, hy,... ← Nadadaan nga urnos		Rebision manipud idi 21:16, 13 Hulio 2012 urnosen ibabawi Lam-ang (tungtungan \| aramid) Dagiti administrador ti interface, Dagiti administrador 182,014 edits nagnayon Barbaro nga urnos →
Linia 3: \| imagesize = 225px \| caption = Ni Chaplin a kas [[The Tramp\|Ti Baliudung]], 1915 \| name = ~~Apo~~ Charlie Chaplin \| birth_name = {{nowrap\|Charles Spencer Chaplin}} \| birth_date = {{Birth date\|1889\|4\|16\|df=y}} Linia 18: }} Ni '''~~Apo~~ Charles Spencer''' "'''Charlie'''" '''Chaplin''', [[Urnos iti Britaniko nga Imperio\|KBE]] (16 Abril 1889{{spaced ndash}}25 Disiembre 1977) ket mays aidi nga Inggles a [[komoko nga aktor]], direktor ti pelikula ken komposer a nalatak a namammoan para kadagiti obrana idi panawen ti [[maulimek a pelikula]].<ref>Obituario ''[[Variety Obituaries]]'', 28 Disiembre 1977.</ref> Isu ti nagbalin a kalatakan anga artista ti pelikula iti sangalubongan sakbay ti panakalpas ti Umuna a Sangalubongan a Gubat. Ni Chaplin ket nagusar ti [[Artista ti panagitultulad\|panagitultulad]], [[slapstick\|bulbullagaw]] ken dagiti dadduma pay nga inararamid a [[makitkita a melmel\|makitkita a komedia]], ken nalaing nagtultuloy aginggina idi panawen ti [[talkies\|panagsasao]], ngem bimmassit ti kaadu dagiti pelikulana manipud idi gibus ti panawen ti 1920. Ti kadayegan apapelna ket isu idi ti [[The Tramp\|Ti Baliudung]], nga immuna nga inayayamna idiay [[Estudio ti Keystone\|Keystone]] a komedia a ''[[Kid Auto Races at Venice\|Dagiti Lumba ti Karro ti Ubbing idiay Benisia]]'' idi 1914.<ref>{{cite book\|last=Blanke\|first=David\|title=Ti panawen a 1910\|accessdate=21 Hunio 2010\|edition=illustrated\|series=American popular culture through history\|year=2002\|publisher=Greenwood Publishing Group\|location=Westport, CT\|isbn=978-0-313-31251-9\|page=226}}</ref> Manipud idi Abril 1914 ti [[one-reeler\|maysa a pagpulipunan]] ''[[Twenty Minutes of Love\|Duapulo a Minutos iti Ayat]]'' ken dagiti sumakbay isu ket nagsursurat ken nagiturturong kadagiti pelikulanaon, manipud idi 1916 isu ket nagpadpataud pay kadagitoy, kenmanipud idi 1918 isu ket nagisursurat pay kadagiti musika para kadagitoy. A kumaduaanna ni [[Mary Pickford]], [[Douglas Fairbanks]] ken [[D. W. Griffith]], isu ket kimmaddua anagipatakder ti [[United Artists\|Nagkaykaysa nga Ar-artista]] idi 1919.<ref>{{cite book\|last=Haupert\|first=Michael\|title=Ti Industria ti Palpaliwa\|year=2006\|publisher=Greenwood Publishing Group\|location=Westport, CT\|isbn=978-0-313-32173-3\|page=242}}</ref> Ni Chaplin ket maysa kadagiti kalaingan nga agparpartuat ken nakaimpluensia a personalidad iti panawen ti naulimek a pelikula. Isu ket naimpluensian babaen ti sinarunona a , ti Pranses a komidiante ti naulimek a pelikula a ni [[Max Linder]], a nagiruknoyanna ti maysa kadagiti pelikulana.<ref>{{cite book\|last=Kelly\|first=Shawna\|title=Dagiti Agpatpatayab iti Nasapa a Hollywood\|accessdate=21 Hunio 2010\|edition=nailadawan\|year=2008\|publisher=Arcadia Publishing\|location=Mount Pleasant, SC\|isbn=978-0-7385-5902-5\|page=16}}</ref>Nagpaut ti panagobobrana iti panaglinglingay iti 75 a tawtawen, manipud ti [[Biktoriano a panawen\|Biktoriano]] nga entablado ken ti [[salaan ti musika]] idiay nagkaykaysa aPagarian a kas maysa nga ubing nga agpabpabuya, aginggan aidi gangani matayan idi agtawen ti 88. Ti nadayeg a publiko ken pribado a biagna ket liklikmuten ti panagraraem ken kontrobersia. Ni Chaplin ket nakilaslasin kadagiti [[kanigid a payak ti politika]] idi panawen ti [[McCarthy a panawen]] ken isu ket dimteng a napilit a nagsubli idiay Europa manipud idi 1952. Idi 1999, ti [[Amerikano nga Instituto ti Pelikula]] ket nagiranggo kenni Chaplin ti maika-10 a [[100 a Tawtawen ti AFI...100 nga Ar-artista\|kalatakan kadagiti amain a panawen a lalaki ti sarita ti pelikula]].<ref>{{cite web\|url=http://www.afi.com/tvevents/100years/stars.aspx\|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080822055357/http://www.afi.com/tvevents/100years/stars.aspx\|archivedate=22 Agosto2008\|title=AFI's 100 YEARS...100 STARS\|date=Wed, 16 Hunio 1999\|publisher=Amerikano nga Instituto ti Pelikula\|accessdate=4 Hunio 2010}}</ref> In 2008, Martin Sieff, iti panagrepaso ti libro a ''[[Chaplin: Ti Biag]]'', a nagisurat: "Ni Chaplin ket saan laeng a 'dakkel', isu ket maysa ahigante. Idi 1915, isu ket rimmuar ti napirpirgis ti gubat a lubong nga isu ket nagisangsangpet ti daton iti komedia, katkatawa ken bang-ar bayat a pispisangenna ti bukodna abagi babaen ti Umuna a Sangalubongan a Gubat. Kadagiti sumaganad a 25 a tawtawen, babaen ti [[Nalatak a Panagsagsagaba]] ken ti irurumsua ni [[Adolf Hitler]], isu ket nagtalinaay nga agtrabtrabaho. ... Maduduaan no adda ti asinoman ti kaaduan a nakaited ti panaglinglingay, nam-ay ken bang-ar kadagiti kaaduan a tattao idi kaaduan a masapsapulanda".<ref name=Sieff>Sieff, Martin.[http://washingtontimes.com/news/2008/dec/21/his-gift-of-comedy-for-a-weary-world/ ''Washington Times -Books''] 21 Disiembre 2008</ref> Ni [[George Bernard Shaw]] ket tinawaganna ni Chaplin a "ti maymaysa ahenio a rimmuar ti industria ti pelikula".<ref>{{cite news\|url=http://www.independent.co.uk/news/people/news/the-big-question-does-charlie-chaplin-merit-a-museum-in-his-honour-and-what-is-his-legacy-1826871.html \|title=Ti Dakkel a Saludsod: Nasken kadi nga adda Museo a pammadayaw para kenni Charlie Chaplin, ken ania ti legadona? – Damdamag, tattao \|work=The Independent \|location=UK \|date= 25 Nobiembre 2009\|accessdate=21 Abril 2010 \| first=John \| last=Walsh\|archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKhVAkON \|archivedate = 18 Nobiembre 2010\|deadurl=no}}</ref> ==Nasapa a tawtawen (1889–1913)== ===Napalabas ken panagsagsagaba idi ubing=== Ni Charles Spencer Chaplin ket inpasngay idi 16 Abril 1889 ni [[Hannah Chaplin]] (née Hannah Harriet Pedlingham Hill, 1865–1928) ken Charles Chaplin Sr. (1863–1901). Awan ti opisial a a rehistro i panakaipasngayna, ngem ni Chaplin ketnaipamatian nga isu ket naipasngay idiay [[East Street]], [[Walworth]], idiay [[Abagatan a Londres]].<ref name="rob10">Robinson, p. 10.</ref>{{#tag:ref\|T maysa a MI5 nga inbestigasion idi 1952 ket saanda a nakabiruk ti aniaman a rehistro ti panakaipasngay ni Chaplin.<ref>{{cite web\|url=http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/defence/9086510/MI5-files-Was-Chaplin-really-a-Frenchman-and-called-Thornstein.html\|title=MI5 a papeles: Ni kadi Chaplin ket maysa a ken natawtawagan ti Thornstein?\|date=17 Pebrero 2012\|work=The Telegraph\|accessdate=11 Abril 2012}}</ref> Ti biograpo ni Chaplin a ni David Robinson ket nangipaammo a saan a nakakaskasdaaw a dagiti nagannak kaniana ket napaayda a nangirehistro ti panakaipasngayna: "Umanayen idi ti, a naisangsangayan kadagiti para kadagiti artista ti musika ti salaan, nga agtultuloy nga imal-alis (no nagasatanda) manipud kadagiti ili, ti panagitungtungkuada wenno panakalipatda iti daytoy a pormalidad; idi dayta a panawen dagiti dusa ket ket saan a nainget wenno saan a naipilpilit."<ref name="rob10"/> Iti 2011 a surat a naipatulod kenni Chaplin iidi panawen ti 1970 ket nangitunton daytoy nga isu ket naipasngay ti maysa a Hitano a karabana idiay [[Black Patch Park]] idiay [[Smethwick]], Staffordshire. Ti anak a lalaki ni Chaplin a ni [[Michael Chaplin (aktor)\|Michael]] ket nagisingasing nga ti pakaammo ket naisangsangayn para iti amana no apay nga induldulinna daytoy a surat.<ref name="Charlie Chaplain was 'born into a Midland gipsy family'">{{cite web\|url=http://www.expressandstar.com/news/2011/02/18/charlie-chaplin-was-born-into-midland-gipsy-family/\|title=Ni Charlie Chaplain ket naipasngay iti maysa a Midland a pamilia ti hitano'\|date=18 Pebrero 2011\|work=Express and Star\|accessdate=17 Pebrero 2012}}</ref>\|group=note}} Ti inana ken amana ket nagasaawada sakbay ti uppat a tawen, nga iti daytoy a panawen ni Chaplin Sr. ket nagbalin nga isu ti legado a nagayaywan ti anak ti ruar ni Hannah, [[Sydney Chaplin\|Sydney John]] (1885–1965).<ref>Robinson, p. 4 para iti panagasawa, p. 3. para itipanakaipasngay ni Sydney, p. 19 para iti legado a responsibilidad ni Charles Chaplin Sr. kenni Sydney.</ref>{{#tag:ref\|Ni ydney idi agtawen ni Hannah Chaplin iti 19; ti biolohiko nga amana ketdi naamammoan. Ni Hannah Chaplin ket inbagana kadagiti annakna nga isu ket ti agararamid ti libro nga agnagan ti Hawkes, ngem daytoy ket saan a mabalin a mapasinkedan. Ti sertipikado ti panakaipasngay ni Sydney ken ti rehistro ti panakabuniganna ket naikkat ti nagan ti amana.<ref name="rob3"/>\|group=note}} Idi panawen ti panakaipasngayna, dagiti nagannak kenni Chaplin ket nagiliwliwada iti tinawtawid a [[musika a pagsalaan]]: Ni Hannah, ti anak a babai ti maysa a sapatero,<ref name="rob3">Robinson, p. 3.</ref> ket adda ti nababa a ken napaay a karreer ti naentablado a naganna a kas ni Lily Harley,<ref>Robinson, pp. 5–7.</ref> bayat a ni Charles Sr., anak ti maysa nga agparparti,<ref>Weissman (2009), p. 10.</ref> ket nagtrabaho a kas maysa a nadayeg a kumakanta.<ref>Robinson, pp. 9–10, 12.</ref> Ti pamilia a Chaplin ket nagsisinada idi agarup a 1891;<ref>Robinson, p. 13.</ref> ken kalpasan ti maysa a tawen, ni Hannah ket nagipasngay ti maikatlo nga anakna—ni [[Wheeler Dryden\|George Wheeler Dryden]]—a pinutotan babaen ti mangliwliwa ti musika a salaan a ni [[Leo Dryden]]. Ti ubing ket innala babaen ni Dryden idi agedad ti innem a bulan, ken saanen a nagparparang ti kabibiag ni Chaplin para kadagiti sumakbay a 30 a tawtawen.<ref>Robinson, p. 15.</ref> ==Dagiti paammo ken pinagibasaran==

Charlie Chaplin: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision