Israel: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Content deleted Content added
Lam-ang (tungtungan | aramid) nagnayon |
Lam-ang (tungtungan | aramid) nagnayon |
||
Linia 111:
Ti [[Imperio a Romano]] ket rinautna ti rehion idi 63 BCE, nga immuna a nangala ti panagtengngelna iti Siria, ken idi pay panakairamanna idiay sibil a gubat ti Hasmonean. Ti panagsalisal a nagbaetan dagti kumayat ti Romano ken dagiti kumayat ti Parto a sangkatiponan idiay Hudea ket dimtengan ti panakaiturong ti panakaikabil ni [[Herod ti Nalatak]] ken ti pakaitiptipon ti [[Herodes a Pagarian]] a kas ti basalo a Hudio nga estado ti Roma. Ti panakaapday dagiti Herodes, ti Hudea, ket naipabalin a kas probinsia ti Roma, ket nagbalin daytoy a lugar ti naranggas a panagsalisal dagiti Hudio a simmupiat kadagiti Greko-Romano, a nagpatinggaan ti [[Hudio-Romano a Gubgubat]], a nagpatinggaan daytoy ti nawatiwat a panagdadael ken panagpaty dagiti puli. Ti kaadda dagiti Hudio ti rehion ket bimmassit kalpasan ti panakapaay ti [[Bar Kokhba a yaalsa]] a sinupiatan ti [[Imperio a Romano ]] idi 132 CE.<ref>Oppenheimer, A'haron ken Oppenheimer, Nili. ''Nagbaetan ti Roma ken Babilonia: Dagiti Panagadal ti Hudio a panagidaulo ken Kagimongan''. Mohr Siebeck, 2005, p. 2.</ref> NUpay kasta, adda idi ti nagtultuloy a bassit a kaada dagiti Hudio ken ti [[Galilea]] ket isu ti nagbalin a sentro relihionna.<ref>{{Citation |title=Atlas iti Hudio a Pakasaritaan|last=Cohn-Sherbok |first=Dan |year=1996 |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-08800-8 |page=58}}</ref><ref>{{cite web |url=http://people.usd.edu/~clehmann/erp/Palestine/palestin.htm |publisher=Ti Unibersidad iti South Dakota |title=Palestina: Pakasaritaan |accessdate=20 Marso 2012 |date=18 Enero 2007 |work=Ti Online nga Ensiklopedia dagiti Romano a Probinsia}}</ref> Ti [[Mishnah]] ken ti paset ti [[Herusalem a Talmud|Talmud]], dagiti sentro a testo ti Hudio, ket naaramid idi ti las-ud ti maikadua aginggana ti maika-4 a sigsiglo CE idiay Tiberias ken Herusalem.<ref>{{harvnb|Morçöl|2006|p=304}}</ref> Ti rehion ket kaaduan anataengan babaen dagiti Greko-Romano idiay aplaya ken dagiti Samaritano idiay turod nga away. Ti Kristianidad ket nagininut idi a simmuksukat ti Romano a paganismo, a ti lugar a babaen ti Bisantino a turay ket napabalin iti Mitra iti Daya, a kas dagiti Palaestina Prima ken Palaestina Secunda a probinsia. Ngem idi maika-5 ken maika-6 a siglo, dagiti dramatiko a pasamak [[dagiti Samaritano a Yaalsa]] ket binalbaiwanna daytoy a daga, nga adda dagiti adu a panakadadael kadagiti Bisantino a Kristiano keb Samaritano a kagimongan ken ti maysa a nagbanagan ti panagpabassit tipopulasion. Kalpasan ti Persiano a panagrukma ken ti saan a napaut a panakaikabil ti [[Hudio a yaalsa a sumuppiat kenni Heraklio|Hudio a Mankomunidad]] idi 614 CE, ti Imperio a Bisantino ket nangikabil ti panagturayna idi 625 CE, a nagbanagan daytoy ti adadu pay a panakaapday ken panakadadael.
===Tengnga a panawen===
Idi 635 CE, ti rehion, ia mairaman ti Herusalem, ket naparukma babaen dagiti [[Tattao nga Arabo|Arabo]] ken nabati idi a tinengtengngel dagiti Muslim para kadagiti sumaruno a 1300 a tawtawen.<ref name="MosheGil">{{Citation |title=Pakasaritaan iti Palestine, 634–1099 |last=Gil |first=Moshe |year=1997 |publisher=Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan |isbn=978-0-521-59984-9 |url= }}</ref>Ti panaktengngel ti rehion ket naiyallatiw ti nagbaetan dagiti [[Umayyad]],<ref name="MosheGil"/> [[Abbasid a kalipato|Abbasids]],<ref name="MosheGil"/> ken dagiti [[Dagiti krusada nga estado|Krusada]] ti dagup dagiti simmaruno nga innem a siglo,<ref name="MosheGil"/> sakbay a naparukma babaen ti [[Mamluk]] Sultanato, idi 1260.<ref name="GudrunKramer">{{Citation |title=Pakasaritaan iti Palestina: Manipud ti Panagrukma dagiti Otomano aginggana ti panakabangon iti Estado ti Israel |last=Kramer |first=Gudrun |year=2008 |publisher=Unibersidad ti Princeton a Pagmalditan |isbn=978-0-691-11897-0 |page=376|url=}}</ref> Idi 1516, ti rehion ket rinukma babaen ti [[Imperio nga Otomano]], ken nabati babaen ti [[Siria nga Otomano|Turko a panakaturay]] aginggana idi maika-20 a siglo.<ref name="GudrunKramer"/>
==Paammo==
{| class="references-small" style="margin-left:13px; line-height:150%;"
|-
| style="text-align:right; vertical-align:top;"|a.
|{{note|capital-disp}}Ti [[Herusalem a Linteg]] ket mangibaga a ti "Herusalem, ti sibubukel ken naipagkaykaysa, ket isu ti kapitolio ti Israel" ken ti siudad ket agserbi a kas ti tugaw ti gobierno, pagyanan ti pagtaengan iti Presidente, dagiti opisina ti gobierno, kangatuan a korte, ken ti [[Knesset|parlamento]]. Ti [[Nagkaykaysa a Pagpagilian a Konsilo ti Salaknib a Resolusion 478]] (20 Agosto 1980; 14–0, nangirnad ti Estados Unidos) ket nagirangarang ti Herusalem Linteg "awan serbina ken kodapis" ken timmawag kadagiti kameng nga estado a mangikkat kadagiti diplomatiko a misionda manipud idiay Herusalem. Ti Nagkaykaysa a Pagpagilian ken amin dagiti kameng a pagilian ket nagmadida a nanagawat ti Herusalem a Linteg (kitaen ti {{harvnb|Kellerman|1993|p=140}}) ken nagtaripatu kadagiti bukodda nga embahada kadagiti sabsabali a suiudad a kas ti Tel Aviv, [[Ramat Gan]], ken [[Herzliya]] <small>(kitaen ti [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/is.html CIA Factbook] ken [http://www.un.org/Depts/Cartographic/map/profile/israel.pdf Mapa iti Israel])</small>. Ti Kongreso ti Estados Unidos ket inamponna ti [[Herusalem nga Embahada a Tignay]], a nagibagbaga a ti embahada ti Estados Unidos ket nasken a maipan idiay Herusalem ken ti nasken a mabigbigan nga isu ti kapitolio ti Israel. Nupay kasta, ti Opisina ti Departamento ti Legado nga Abogado ti Estados Unidos ket nangipatingga a dagiti probision ti tignay a "mangraut ti eksklusibo a turay ti presidente iti lugar ti ganganaet a panakibiang ken dagitoy ket di naibatay ti linteg". Manipud ti panakapasingked ti tignay, amin a Presidente a nagserbi ti opisina ket nangikeddeng a ti iyaalis ket makadadael ti nailian a pakadanagan ti panaksalaknib ti Estados Unidos ken nagpili a nangited ti panagiwagsak a panagatipa ti aniaman nga aksion ti daytoy a sanguanan. Ti [[Palestino nag Autoridad]] ket makitkitana ti [[Daya a Herusalem]] a aks ti kapitolio ti [[Dagiti Naisingasing para iti Palestino nga Estado|masakbayan a Palestino nga estado]]. Ti kamaudianan a kasasaad ti siudad ket agururay kadagiti masakbayan a tulagan a nagbaetan ti Israel ken ti Palestino nga Autoridad <small>(kitaen ti [http://www.pij.org/details.php?id=460 "Pakitinnukagan ti Herusalem," Palestina–Israel a Warnakan])</small>. Kitaen ti [[Dagiti Puesto idiay Herusalem]] para kadagiti adu pay a pakaammo.
|}
== Pinagibasaran ==
| |||