Wikipedia

Uzbekistan: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Inter-aktibo nga agbasabasa iti pakasaritaan
← Nadadaan nga urnosBarbaro nga urnos →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
pabaro/nagnayon
Linia 1:
{{Infobox pagilian
{{Infobox_Pagilian|
|native_name = ''O‘zbekiston Respublikasi<br />O‘zbekistonЎзбекистон JumhuriyatiРеспубликаси<br/>''
|conventional_long_name = RepublicRepublika ofiti Uzbekistan
|common_name = Uzbekistan
|image_flag = Flag of Uzbekistan.svg
|image_coat = UzbekistanCoat coaof Arms of Uzbekistan.pngsvg
|symbol_type = Kayarigan
|image_map = Uzbekistan in its region.svg
|image_map = Uzbekistan on the globe (Eurasia centered).svg
|national_motto = None
|national_anthem = [[NationalNaililian Anthema ofKanta theti RepublicRepublika ofiti Uzbekistan]]<br/>"O‘zbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi"
|official_languages = [[UzbekPagsasao languagenga Uzbek|Uzbek]]
|regional_languages = [[Karakalpak language|Karakalpak]]
|capital = [[Tashkent]]
|languages_type = Pagsasao para iti panakisao<br />dagiti etniko
|latd=41 |latm=16 |latNS=N |longd=69 |longm=13 |longEW=E |
|languages = [[Pagsasao a Ruso|Rusian]]
|largest_city = [[Tashkent]]
|capital = [[Tashkent]]
|government_type = [[Authoritarian]] [[republic]] Parliament consists of two chambers: [[Senate of Uzbekistan|Senate]] and [[Legislative Chamber of Uzbekistan|The House of Commons]]
|latd = 41
|leader_title1 = [[President of Uzbekistan|President]]
|latm = 16
|leader_title2 = [[Prime Minister of Uzbekistan|Prime Minister]]
|latNS = N
|leader_name1 = [[Islom Karimov]]
|longd = 69
|leader_name2 = [[Shavkat Mirziyayev]]
|longm = 13
|area_rank = 56th
|longEW = E
|area_magnitude = 1 E11
|largest_city = Tashkent
|area= 447,400
|ethnic_groups = 80.0% [[Tattao nga Uzbeks|Uzbek]]<br/>5.5% [[Tattao a Ruso|Ruso]]<br/>5.0%–5.5% (Dagiti Opisial nga Estadistika ti Uzbek)<br>(30% Foltz, Cordell, Jonson) [[Tattao a Tajik |Tajik]]<br/>3.0% [[Tattao a Kazakh|Kazakh]]<br/>2.5% [[Tattao a Karakalpak|Karakalpak]]<br/>1.5% [[Tattao a Tatar|Tatar]]<br/>2.5% Dadduma pay<ref name=cia1>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html |title=CIA&nbsp;– The World Factbook |publisher=Cia.gov |accessdate=Enero 28, 2011}}</ref>
|areami²= 172,742 <!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
|ethnic_groups_year = 1996
|percent_water = 4.9%
|demonym = Uzbek
|population_estimate = 26,593,000
|government_type = [[Presidential a sistema|Presidential]] a [[Republika]]
|population_estimate_rank = 44th
|leader_title1 = [[Presidente iti Uzbekistan|Presidente]]
|population_estimate_year = July 2005
|leader_name1 = [[Islam Karimov]]
|population_census =
|leader_title2 = [[Kangrunaa a Ministro iti Uzbekistan|Kangrunaan a Ministro]]
|population_census_year =
|leader_name2 = [[Shavkat Mirziyoyev]]
|population_density = 59
|legislature = [[Kangatuan nga Asemblia iti Uzbekistan|Kangatuan nga Asemblia]]
|population_densitymi² =153 <!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
|upper_house = [[Senado iti Uzbekistan|Senado]]
|population_density_rank = 136th
|lower_house = [[Lehislatibo a Kamara itiUzbekistan|Lehislatibo a Kamara]]
|GDP_PPP = $50.395 billion <!--IMF-->
|sovereignty_type = [[Pakasaritaan iti Uzbekistan|Panagwayawayas]]
|GDP_PPP_rank = 74th
|sovereignty_note = manipud ti [[Kappon ti Sobiet]]
|GDP_PPP_year= 2005
|established_event1 = Panakabangon
|GDP_PPP_per_capita = $1,920
|established_date1 = 1747{{smallsup|1}}
|GDP_PPP_per_capita_rank = 145th
|established_event2 = [[Uzbek SSR]]
|sovereignty_type = [[History of Uzbekistan|Independence]]
|established_date2 = Oktubre 27, 1924
|sovereignty_note = From the [[Soviet Union]]
|established_event3 = Nairangarang
|established_event1 = Declared
|established_date3 = Septiembrer 1, 1991
|established_event2 = Recognized
|established_event4 = Mabigbigan
|established_event3 = Formation
|established_date1established_date4 = [[SeptemberDisiembre 1]]8, [[1991]]
|established_event5 = Panakalpas
|established_date2 = [[December 8]], [[1991]]
|established_date5 = Disiembre 25, 1991
|established_date3 = [[1747]], as [[Emirate of Bukhara|Bukharian Emirate]], [[Khanate of Kokand|Kokand Khanate]], [[Khwarezm]]
|area_rank = Maika-56
|HDI = 0.694
|area_magnitude = 1 E11
|HDI_rank = 111th
|area_km2 = 447,400
|HDI_year = 2003
|area_sq_mi = 172,742
|HDI_category = <font color="#FFCC00">medium</font>
|percent_water = 4.9
|currency = [[Uzbekistani som]]
|population_estimate = 29,559,100<ref name="Stat2012">[http://www.stat.uz/press/1/3399/ Opisial a karkulo ti populasion 2012-01-01]. Stat.uz (2012-01-23). Naala idi 2012-03-13.</ref>
|currency_code = UZS
|population_estimate_rank = Maika-45
|country_code = UZB
|population_estimate_year = 2012
|Main Religion = [['''Islam''']]
|population_census =
|time_zone =
|population_census_year =
|utc_offset = +5
|population_density_km2 = 61.4
|time_zone_DST =
|population_density_sq_mi = 159.1
|utc_offset_DST = +6
|population_density_rank = 136th
|cctld = [[.uz]]
|GDP_PPP = $95.239 bilion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=16&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=927&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=|title=Uzbekistan|publisher=Internasionala Pundo ti Panguartaan|accessdate=Abril 22, 2012}}</ref>
|calling_code = 998
|GDP_PPP_rank =
|footnotes =
|GDP_PPP_year = 2011
|GDP_PPP_per_capita = $3,302<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_rank =
|GDP_nominal = $45.353 bilion<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_year = 2011
|GDP_nominal_per_capita = $1,572<ref name=imf2/>
|HDI = {{increase}} 0.617<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf|title=Reporta ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaoan 2010|year=2010|publisher=Nagkaykaysa aPagpagilian|accessdate=Nobiembre 5, 2010}}</ref>
|HDI_rank = Maika-102
|HDI_year = 2010
|HDI_category = <span style="color:#fc0;">kalalainganna</span>
|FSI = 93.5 {{decrease}} 0.9
|FSI_year = 2007
|FSI_rank = 22nd
|FSI_category = <span style="color:#f00;">Naridam</span>
|Gini = 26.8 {{decrease}} 0.21
|Gini_year = 2000
|Gini_rank = 95th
|Gini_category = <span style="color:#090;">nababa</span>
|Gene = 10.2 {{increase}} 0.02
|Gene_year = 2004
|Gene_rank = 101st
|currency = [[Uzbekistan som|Uzbekistan som (O'zbekiston so'mi)]]
|currency_code = UZS
|country_code = UZB
|Main Religion = [[Islam]]
|time_zone = [[Oras ti Uzbekistan|UZT]]
|utc_offset = +5
|time_zone_DST = saan a mapalpaliiw
|utc_offset_DST = +5
|drives_on = kanawan
|cctld = [[.uz]]
|calling_code = [[Dagiti numero ti telepono idiay Uzbekistan|998]]
|footnote1 = A kas [[Emirato iti Bukhara]], [[Khanate iti Kokand|Kokand Khanate]], [[Khwarezm]].
}}
 
{{stub}}
Ti '''Uzbekistan''' {{IPAc-en|audio=en-us-Uzbekistan.ogg|ʊ|z|ˌ|b|ɛ|k|ɨ|ˈ|s|t|ɑː|n}}, ket opisial a kas ti '''Republika iti Uzbekistan''' ({{lang-uz|''O}}‘zbekiston Respublikasi'', Ўзбекистон Республикаси) ket is-isu laeng ti [[doubly landlocked country|namindua a napalikmutan ti daga a pagilian]] idiay [[Tengnga nga Asia]] ken maysa laeng kadagiti dua kastoy a pagilian iti dagup a sangalubongan. Daytoy ket makibinningay ti pagbeddengan iti [[Kazakhstan]] iti laud ken iti amianan, ti [[Kyrgyzstan]] ken [[Tajikistan]] iti daya, ken ti [[Apganistan]] ken [[Turkmenistan]] iti abagatan. Sakbay iti 1991, daytoy ket paset idi ti [[Kappon ti Sobiet]].
[[Category:Pagilian]]
 
Ti Uzbekistan ket maysa kadagiti [[Listaan dagiti Turko nga estao ken imperio|Turko nga estdao]] idiay [[Tengnga nga Asia]].
 
Idi ket paset ti [[Tattao a Persiano|Persiano]] [[Samanid a dinastia|Samanid]] ken kalpasan daytoy ket dagiti [[Timurid nga Imperio|Timurid]] nga imperio, ti rehion ket naparukma idinasap a maika-16 a siglo babaen dagiti [[Tattao nga Uzbek|nomadiko nga Uzbek]], a nagsasao ti [[Dumaya a Turko]] a pagsasao. Kaaduan ti Uzbekistan a populasion tatta nga aldaw ket tagikua ti [[Tattao nga Uzbek|etniko a grupo ti Uzbek]] ken mangisasao ti [[Pagsasao nga Uzbek]], maysa kadagiti pamilia [[dagiti pagsasao a Turko]].
 
Ti Uzbekistan ket naitipon ti [[Ruso nga Imperio]] idimaika-19 a siglo, ken idi 1924 nagbalin a kontitueto arepublika iti Kappon ti Sobiet, a naamammoan a kas ti [[Sosialista a Republika ti Sobiet nga Uzbek ]] ([[Uzbek SSR]]). Daytoy ket nawayaan idi 31 Agosto 1991 (opisial, kalpasan ti simmaruno nga aldaw).
 
Ti ekonomia ti Uzbekistan ket kangrunaan nga agtaltalek ti panagpataud kadagiti merkansia, a mairaman ti [[kapas]], [[balitok]], [[uranio]], ken [[masna nga alingasaw]]. Nupay ti nairangarang a gagara iti [[panaglasat nga ekonomia|panaglasat]] iti maysa a [[paglakuan nga ekonomia]], ti Uzbekistan ket agtultuloy nga agtagtaginayon tinainget a panagtengtengngel ti ekonomia, a kadawyan daytoy a manipaadayo kadagiti ganganaet nga agpupuon. Ti annuroten iti agininut, nainget a panagtengngel ti panaglasat iti paglakuan nga ekonomia nupay kasta ket napakataud kadagiti kaimbagan anagbanagan iti porma apanakapasayaat ti ekonomia kalpasan ti 1995. Dagiti domestiko nga annuroten ti Uzbekistan kadagiti karbengan ti tao ken dagiti panagwaywaya ti tungngal maysa atao ket dinildillaw bababen dagiti daaduma a sangalubongan nga organisasion.<ref>[http://thereport.amnesty.org/eng/regions/europe-and-central-asia/uzbekistan Dagiti karbengan ti tao idiay Uzbekistan]: reporta ti Amnestia Internasional, 2008.</ref>
 
==Pinagibasaran==
{{reflist|35em}}
 
==Kasilpo iti ruar==
{{commons-inline|Category:Uzbekistan|Uzbekistan}}
 
[[Kategoria:Pagilian]]
 
[[ace:Uzbèkistan]]
Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/wiki/Uzbekistan"