Jorge Luis Borges: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Lam-ang (tungtungan | aramid) Pinartuat ti panid iti "{{Infobox mannurat | name = Jorge Luis Borges | image = Jorge Luis Borges 1951, by Grete Stern.jpg | alt = Ni Jorge Luis Borges idi 1951 | capt..." |
(Awan paggiddiatan)
|
Rebision manipud idi 20:19, 1 Oktubre 2012
Ni Jorge Francisco Isidoro Luis Borges (24 Agosto 1899 – 14 HUnio 1986), naamammoan a kas ni Jorge Luis Borges (Espaniol: [ˈxorxe ˈlwis ˈborxes]), ket maysa idi a a Arhentino sa mannurat ti ababa a sarita, manalaysay, mannaniw ken agipatpatarus a naipasngay idiay Buenos Aires. Dagiti obrana ket arakupenna ti "karaketer ti saan a kinapudno kadagiti amin a literatura".[1] Daggiti naindayegan a liblibrona, Ficciones (1944) ken Ti Aleph (1949), ket ururnong dagiti ababa a sarita a naisilsilpo babaen dagiti sapasap a tema a kas dagiti tagtagainep, labirinto, dagiti biblioteka, sarsarming, ay-ayup, piksional a manmannurat, pilosopia, relihion ken Dios. Dagiti obrana ket nakaiparawad iti pilosopiko a literatura ken ti pay pantasia ken dagiti kita ti salamangka a realismo. Ti kita ti ket nagtigtay a sumupaiat ti realismosalamangka a realismo/naturalismo ti maikasangapuloket siam a siglo.[2][3][4] Iti kinapudno, ti kritiko a ni Angel Flores, ket isu ti iimuna a nagusar ti termino, ket nanguyuna ti rugian ti daytoy a tignay iti Historia universal de la infamia (Ti Sangalubongan aPakasaritaan ti Inpamia) (1935) ni Borges .[5] Adu dagiti eskolar a nagisingasing a ti nagkarkaro a panagbulsek ni Borges ket timmulong kaniana nga agpartuta kadagiti nipabpabaroa simbolo ti literario babaen ti panagpanpanunot.[6] Dagiti naladaw a panakisinnao ti daniwna nga adda dagiti kultural a pigura a kas ni Spinoza, Camões, ken Virgil.
Jorge Luis Borges | |
---|---|
Dagiti salaysay | |
Nayanak | Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo 24 Agosto 1899 Buenos Aires, Arhentina |
Natay | 14 Hunio 1986 Hinebra, Jorge Luis Borges | (tawen 86)
Trabaho | Mannurat, mannaniw, kritiko, bibliotekario |
Pagsasao | Espaniol |
Pakipagilian | Arhentino |
Idi 1914 ti pamilian aket immalisda idiay Suisa nga idiay ket simmrek a nagadal, a nakagun-od ti baccalauréat manipud ti Collège de Genève idi 1918. Ti pamilian ket kanayonda a nagbanbaniaga idiay Europa, a mairamin kadagiti ipapan idiay España. Idi isubsublina idiay Arhentina idi 1921, ni Borges ket nangrugrugi a nagipabalaak kadagiti daniwna ken dagiti salaysay iti surrealista a literario a warwarnakan. Isu ket nagtrabaho pay a kas bibliotekero ken lektor ti publiko. Idi 1955 isu ket naidutok a kas ti direktor ti Nailian a Publiko a Biblioteka (Biblioteca Nacional) ken propesor ti Literatura idiay Unibersdad ti Buenos Aires. Idi 1961 isu ket naamammoan ti sangalubongan apanakaikaskaso idi nakaawat ti immuna ken maymaysa laeng a Prix Internasional, a nakibinningay ti daytoy a gunguna kenni Samuel Beckett. Idi 1971 isu ket nangabak ti Premio Herusalem. Dagiti obrana ket naipatarus ken nawatiwat a naipabpablaak idiay Estados Unidos ken idiay Europa. Ni Borges ket nalaing kadagiti nadumaduma a pagsasao. Ni Borges ket nangiruknor ti naudi nga obrana, Los Conjurados (Dagit KOnspirador), iti siudad ti Hinebra, Suisa, ken isu idiay, idi 1986, ti nagpilianna a pakatayan.[7]
Ti sangalubongan a pammadayawna ket naipagtitipon idi tawtawen ti 1960, a tinulongan babaen ti "Latino Amerikano a Rang-ay" ken ti panagballigi ti Cien Años de Soledad (Sangagasut a Tawtawen a Pangmaymaysa) ni Gabriel García Márquez.[2] Ti mannurat ken manalaysay a ni J. M. Coetzee ket nangibaga kaniana ti: "Isu, ngem adadu ngem sinoman, ket nagipabaro ti pagsasao ti piksion ken isu ti nanglukat ti dalan ti maysa a naisangsangaya a sankaputotan dagiti Espaniol Amerikano a nobelista."[8]
Paammo
Pinagibasaran
- ^ Jozef, Bella. "Borges: linguagem e metalinguagem". Iti: O espaço reconquistado. Petrópolis, RJ: Vozes, 1974, p.43.
- ^ a b Plantilia:Pt Masina, Lea. (2001) "Murilo Rubião, o mágico do conto". In: O pirotécnico Zacarias e outros contos escolhidos. Porto Alegre: L & PM, p5.
- ^ Plantilia:Pt__, "O maravilhoso no Novo Mundo: ecologia e discurso", (1992) Ecologia e discurso. Rio de Janeiro, Tempo Brasileiro pp. 115–129.
- ^ Theo L. D’Haen (1995) "Salamangka aRealismo ken Kalpasan a modernismo: Panakaikkat ti Sentro kadagiti Pribilihio a Sentro", iti: Louis P. Zamora ken Wendy B. Faris, Salamangka a Realismo: Teoria, Pakasaritaan ken Komunidad. Duhan ken Londres, Unibersidad ti Duke a Pagmalditan pp. 191–208.
- ^ Iti konperensiana ti "Naisalamangka a Realismo iti Espaniol Amerikano" (Nova York, MLA, 1954), nasakbayan a naipablaak iti Hispania, 38 (2), 1955. Nupay kasta, adda dagiti kritiko a mangipanunot kenni Borges iti sinarunona ken saan a maysa apudnoa salamangka realista.
- ^ Iti ababa, ti kinabulsek ni Borges ket nangiturong kaniana a nagparabor ti daniw ken dagiti ababa a salaysay ngem kadagiti nobela. Ferriera, Eliane Fernanda C. "O (In) visível imaginado em Borges". Iti: Pedro Pires Bessa (ed.). Riqueza Cultural Ibero-Americana. Campus de Divinópolis-UEMG, 1996, pp. 313–314.
- ^ Ni Borges iti Biag ken Patay Entrebista babaen ni Amelia Barili
- ^ Coetzee, J.M. "Borges's Dark Mirror", New York a Panagreprepaso ti Liblibro, Tomo 45, Bilang 16. Oktubre 22, 1998
Adu pay a mabasbasa
- Agheana, Ion (1988). Ti Kayata saoen ti Panakasanay iti Prosa ni Jorge Luis Borges. Frankfurt Am Main: P. Lang. ISBN 0-8204-0595-7.
- Agheana, Ion (1984). Ti Prosa ni Jorge Luis Borges. Frankfurt Am Main: P. Lang. ISBN 0-8204-0130-7.
- Aizenberg, Edna (1984). Ti Aleph a Mangngabel: Bibliko, Kabbalistiko ken Hudaiko nga Elelemnto ni Borges. Potomac: Scripta Humanistica. ISBN 0-916379-12-4.
- Aizenberg, Edna (1990). Borges ken dagiti Simmarsaruno kaniana. Columbia: Unibersidad ti Missouri a Pagmalditan. ISBN 0-8262-0712-X.
- Alazraki, Jaime (1988). Borges ken ti Kabbalah. Cambridge: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan. ISBN 0-521-30684-1.
- Alazraki, Jaime (1987). Dagiti Kritiko a salaysay ni Jorge Luis Borges. Boston: G.K. Hall. ISBN 0-8161-8829-7.
- Balderston, Daniel (1993). Ruar ti Kontesto. Unibersidad ti Duke a Pagmalditan location = Durham. ISBN 0-8223-1316-2.
{{cite book}}
: Awanan iti pipa ti:|publisher=
(tulong) - Barnstone, Willis (1993). Ni Borges iti Ordinario a Rabii idiay Buenos Aires. Urbana: Unibersidad ti Illinois a Pagmalditan. ISBN 0-252-01888-5.
- Bell-Villada, Gene (1981). Borges ken ti Piksionna. Chapel Hill: Unibersidad ti North Carolina a Pagmalditan. ISBN 0-8078-1458-X.
- Bioy Casares, Adolfo (2006). Borges. Siudad: Destino Ediciones. ISBN 978-950-732-085-9.
- Bloom, Harold (1986). Jorge Luis Borges. New York: Chelsea House Publishers. ISBN 0-87754-721-1.
- Bulacio, Cristina (1998). Dos Miradas sobre Borges. Buenos Aires: Ediciones de Arte Gaglianone. ISBN 950-554-266-6.
{{cite book}}
: Di naikaskaso ti teksto ti "ken Donato Grima" (tulong) Inladawan babaen ni Donato Grima. - Burgin, Richard (1969) Jorge Luis Borges: Dagiti pakakisinnarita, Holt Rhinehart Winston
- Burgin, Richard (1998) Jorge Luis Borges: Dagiti pakakisinnarita, Unibersidad a Pag,alditan ti Mississippi
- De Behar, Block (2003). Borges, ti Regget ket Awan Gibusna nga Insasao. Albany: Estado nga Unibersidad ti New York a Pagmalditan. ISBN 1-4175-2020-5.
- Di Giovanni, Norman Thomas (1995). Ti Borges a Tawidan. Londres: Constable in association with the Anglo-Argentine Society. ISBN 0-09-473840-8.
- Di Giovanni, Norman Thomas (2003). Ti ADal ti Apo. Londres: Continuum. ISBN 0-8264-6110-7.
- Dunham, Lowell (1971). Dagiti Kardinal a Puntos ni Borges. Norman: Unibersidad ti Oklahoma a Pagmalditan. ISBN 0-8061-0983-1.
- Fishburn, Evelyn (2002). Ni Borges ken Europa aNabisbisita Manen. Siudad: Unibersidad ti Londres. ISBN 1-900039-21-4.
- Frisch, Mark (2004). Malinka a Makapanka Idiay Manipud Ditoy. Madison: Unibersidad ti Fairleigh Dickinson a Pagmalditan. ISBN 0-8386-4044-3.
- Kristal, Efraín (2002). Dagiti Saan a makitkita nga Obra. Nashville: Unibersidad ti Vanderbilt a Pagmalditan. ISBN 0-585-40803-3.
- Laín Corona, Guillermo. "Borges ken Cervantes: Kinapudno ken Di Kinapudno ti Salaysay”. Neophilologus, 93 (2009): 421-37.
- Laín Corona, Guillermo. "Teoría y práctica de la metáfora en torno a Fervor de Buenos Aires, de Borges”. Cuadernos de Aleph. Revista de literatura hispánica, 2 (2007): 79-93. http://cuadernosdealeph.com/revista_2007/A2007_pdf/06%20Teor%C3%ADa.pdf
- Lindstrom, Naomi (1990). Jorge Luis Borges. Boston: Twayne Publishers. ISBN 0-8057-8327-X.
- Manguel, Alberto (2006). Kinadua ni Borges. Siudad: Telegram. ISBN 978-1-84659-005-4.
- Manovich, Lev, New Media manipud kenni Borges iti HTML, 2003
- McMurray, George (1980). Jorge Luis Borges. New York: Ungar. ISBN 0-8044-2608-2.
- Molloy, Sylvia (1994). Dagiti Simbolo ni Borges. Durham: Unibersidad ti Duke a Pagmalditan. ISBN 0-8223-1406-1.
- Murray, Janet H., Panagparnuay ti Medio, 2003
- Núñez-Faraco, Humberto (2006). Borges ken Dante. Frankfurt Am Main: P. Lang. ISBN 978-3-03910-511-3.
- Racz, Gregary (2003). Ni Jorge Luis Borges (1899–1986) a kas maysa aMannurat ken Kritiko Sosial. Lewiston: Edwin Mellen Press. ISBN 0-7734-6904-4.
- Rodríguez, Monegal (1978). Jorge Luis Borges. New York: Dutton. ISBN 0-525-13748-3.
- Rodríguez-Luis, Julio (1991). Ti Kontemporario a Praksis iti Pantastiko. New York: Garland. ISBN 0-8153-0101-4.
- Sarlo, Beatriz (2007). Jorge Luis Borges: maysa a Mannurat iti Igid. Londres: Verso. ISBN 978-1-84467-588-3.
- Shaw, Donald (1992). Naratibo nga Estratehia ni Borges. Liverpool: Francis Cairns. ISBN 0-905205-84-7.
- Stabb, Martin (1991). Nabisbisita Manen ni Borges. Boston: Twayne Publishers. ISBN 0-8057-8263-X.
- Sturrock, John (1977). Dagiti Papel e Tigre. Oxford: Clarendon a Pagmalditan. ISBN 0-19-815746-0.
- Todorov, Tzvetan (1970). Pangyuna à la littérature fantastique. Paris: Seuil.
- Toro, Alfonso (1999). Jorge Luis Borges. Frankfurt Am Main: Vervuert. ISBN 3-89354-217-5.
- Volek, Emil (1984). "Aquiles y la Tortuga: Arte, imaginación y realidad según Borges". In: Cuatro claves para la modernidad. Analisis semiótico de textos hispánicos. Madrid.
- Waisman, Sergio (2005). Borges ken ti Panagipatarus. Lewisburg Pa.: Unibersidad ti Bucknell a Pagmalditan. ISBN 0-8387-5592-5.
- Williamson, Edwin (2004). Borges: Maysa aBiag. New York: Viking. ISBN 0-670-88579-7.
- Wilson, Jason (2006). Jorge Luis Borges. Londres: Reaktion Books. ISBN 978-1-86189-286-7.
- Woscoboinik, Julio (1998). Dagiti Sekreto ni Borges. Washington: Unibersidad a Pagmalditan ti Amerika. ISBN 0-7618-1238-5.
- Yates, Donald (1985). Jorge Luis Borges, Biag, Obra, ken Kritisismo. Baltimore: York a Pagmalditan. ISBN 0-919966-47-0.
Dagiti dokumentario
- Eduardo Montes-Bradley (Mannurat/Direktor) (1999). Harto Ti Borges (Napili a dokumentario). EUA: Patagonia Film Group, EU.
- Ricardo Wullicher (Direktor) (1978). Borges para millones (Napili a dokumentario). Arhentina.
- David Wheatley (Direktor) (1983). Dagiti Bariweswes ti Maysa a Mannurat: Borges ken Siak (Napilia dokumentario). Arena.
{{cite AV media}}
: Saan a maipalubos ti italiko wenno napuskol a pangmarka iti:|publisher=
(tulong)
Dagiti silpo ti ruar
Dagiti midia a mainaig ken ni Jorge Luis Borges iti Wikimedia Commons
Dagiti inadaw a sasao a mainaig ken ni Jorge Luis Borges iti Wikiquote (iti Ingles)
- Ronald Christ (Kalamiisan-Primabera 1967). "Jorge Luis Borges, TiArte ti piksion Bi. 39". Paris Review.
{{cite journal}}
: Kitaen dagiti pateg ti petsa iti:|date=
(tulong) - BBC Radio 4 a pakitungtungan aprograma manipud ti Iti panawen tayo. (Mangeg ti 45 a minuto)
- Jorge Luis Borges iti Moderno a Lubong
- Sentro nii Borges, Unibersidad ti Pittsburgh.
- Dagiti Gayyem ni Jorge Luis Borges Sangalubongan akagimongan ken dagiti Kumaduaan