Jorge Luis Borges: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
Pinartuat ti panid iti "{{Infobox mannurat | name = Jorge Luis Borges | image = Jorge Luis Borges 1951, by Grete Stern.jpg | alt = Ni Jorge Luis Borges idi 1951 | capt..."
 
m panangiletra
Linia 15:
| influenced = [[César Aira]], [[Paul Auster]], [[Ricardo Piglia]], [[Jean Baudrillard]], [[Adolfo Bioy Casares]], [[Roberto Bolaño]], [[Gabriel García Márquez]], [[Giannina Braschi]], [[Italo Calvino]], [[Julio Cortázar]], [[Philip K. Dick]], [[Umberto Eco]], [[Michel Foucault]], [[Carlos Fuentes]], [[Danilo Kis]], [[Gilles Deleuze]], [[Jacques Derrida]], [[Stanisław Lem]], [[Orhan Pamuk]], [[Georges Perec]], [[Thomas Pynchon]], [[José Saramago]],<ref>[http://www.ft.com/cms/s/2/bfaf51ba-e05a-11de-8494-00144feab49a.html#axzz1L3wH1OFW FT.com "Small Talk: José Saramago"]. "Amin a nabasbasak ket nakaimpluensia kaniak iti aniaman a banag. Urayno naibagak dayta, ni Kafka, Borges, Gogol, Montaigne, Cervantes ket kankanayon kakadua."</ref> [[W. G. Sebald]], [[Enrique Vila-Matas]], [[Gene Wolfe]], [[William Gibson]], [[David Foster Wallace]], [[Mark Z. Danielewski]], [[Harlan Ellison]], [[Kyle Muntz]], [[John Barth]], [[Jeff VanderMeer]], [[Peter LaSalle]]}}
 
Ni '''Jorge Francisco Isidoro Luis Borges''' (24 Agosto 1899 – 14 HUnio 1986), naamammoan a kas ni '''Jorge Luis Borges''' ({{IPA-es|ˈxorxe ˈlwis ˈborxes|lang}}), ket maysa idi a a [[Arhentina|Arhentino]] sa mannurat ti ababa a sarita, manalaysay, mannaniw ken agipatpatarus a naipasngay idiay [[Buenos Aires]]. Dagiti obrana ket arakupenna ti "karaketer ti saan a kinapudno kadagiti amin a literatura".<ref>Jozef, Bella. "Borges: linguagem e metalinguagem". Iti: ''O espaço reconquistado''. [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro|RJ]]: Vozes, 1974, p.43.</ref> Daggiti naindayegan a liblibrona, ''[[Ficciones]]'' (1944) ken ''[[Ti Aleph (urnong ti ababa a sarita)|Ti Aleph]]'' (1949), ket ururnong dagiti ababa a sarita a naisilsilpo babaen dagiti sapasap a tema a kas dagiti tagtagainep, labirinto, dagiti biblioteka, sarsarming, ay-ayup, piksional a manmannurat, pilosopia, relihion ken Dios. Dagiti obrana ket nakaiparawad iti pilosopiko a literatura ken ti pay pantasia ken dagiti kita ti [[salamangka a realismo]]. Ti kita ti ket nagtigtay a sumupaiatsumupiat ti realismosalamangka a realismo salamangka/[[Naturalismo (ararte)|naturalismo]] ti maikasangapuloketmaikasangapulo ket siam a siglo.<ref name="MasinaFive">{{Pt}} Masina, Lea. (2001) "Murilo Rubião, o mágico do conto". In: ''O pirotécnico Zacarias e outros contos escolhidos''. [[Porto Alegre]]: L & PM, p5.</ref><ref>{{Pt}}__, "O maravilhoso no Novo Mundo: ecologia e discurso", (1992) ''Ecologia e discurso''. Rio de Janeiro, Tempo Brasileiro pp. 115–129.</ref><ref>Theo L. D’Haen (1995) "Salamangka aRealismo ken Kalpasan a modernismo: Panakaikkat ti Sentro kadagiti Pribilihio a Sentro", iti: Louis P. Zamora ken Wendy B. Faris, ''Salamangka a Realismo: Teoria, Pakasaritaan ken Komunidad''. Duhan ken Londres, Unibersidad ti Duke a Pagmalditan pp. 191–208.</ref> Iti kinapudno, ti kritiko a ni Angel Flores, ket isu ti iimuna a nagusar ti termino, ket nanguyuna ti rugian ti daytoy a tignay iti ''Historia universal de la infamia ([[Ti Sangalubongan aPakasaritaana Pakasaritaan ti Inpamia]])'' ([[1935 iti literatura|1935]]) ni Borges .<ref>Iti konperensiana ti "Naisalamangka a Realismo iti Espaniol Amerikano" (Nova York, MLA, 1954), nasakbayan a naipablaak iti ''Hispania'', 38 (2), 1955. Nupay kasta, adda dagiti kritiko a mangipanunot kenni Borges iti sinarunona ken saan a maysa apudnoa salamangka realista.</ref> Adu dagiti eskolar a nagisingasing a ti nagkarkaro a panagbulsek ni Borges ket timmulong kaniana nga agpartuta kadagiti nipabpabaroa simbolo ti literario babaen ti panagpanpanunot.<ref>Iti ababa, ti kinabulsek ni Borges ket nangiturong kaniana a nagparabor ti daniw ken dagiti ababa a salaysay ngem kadagiti nobela. ''Ferriera'', Eliane Fernanda C. "O (In) visível imaginado em Borges". Iti: Pedro Pires Bessa (ed.). ''Riqueza Cultural Ibero-Americana''. Campus de Divinópolis-UEMG, 1996, pp. 313–314.</ref> Dagiti naladaw a panakisinnao ti daniwna nga adda dagiti kultural a pigura a kas ni [[Spinoza]], [[Luís de Camões|Camões]], ken [[Virgil]].
 
Idi 1914 ti pamilian aket immalisda idiay [[Suisa]] nga idiay ket simmrek a nagadal, a nakagun-od ti baccalauréat manipud ti [[Collège de Genève]] idi 1918. Ti pamilian ket kanayonda a nagbanbaniaga idiay Europa, a mairamin kadagiti ipapan idiay [[España]]. Idi isubsublina idiay Arhentina idi 1921, ni Borges ket nangrugrugi a nagipabalaak kadagiti daniwna ken dagiti salaysay iti [[surrealista]] a literario a warwarnakan. Isu ket nagtrabaho pay a kas bibliotekero ken lektor ti publiko. Idi 1955 isu ket naidutok a kas ti direktor ti [[Nailian a Biblioteka ti Arhentino a Republika|Nailian a Publiko a Biblioteka]] (''Biblioteca Nacional'') ken propesor ti Literatura idiay [[Unibersdad ti Buenos Aires]]. Idi 1961 isu ket naamammoan ti sangalubongan apanakaikaskaso idi nakaawat ti immuna ken maymaysa laeng a ''[[Prix Formentor|Prix Internasional]]'', a nakibinningay ti daytoy a gunguna kenni [[Samuel Beckett]]. Idi 1971 isu ket nangabak ti [[Premio Herusalem]]. Dagiti obrana ket naipatarus ken nawatiwat a naipabpablaak idiay Estados Unidos ken idiay Europa. Ni Borges ket nalaing kadagiti nadumaduma a pagsasao. Ni Borges ket nangiruknor ti naudi nga obrana, ''Los Conjurados'' (''Dagit KOnspirador''), iti siudad ti Hinebra, Suisa, ken isu idiay, idi 1986, ti nagpilianna a pakatayan.<ref>[http://southerncrossreview.org/48/borges-barili.htm Ni Borges iti Biag ken Patay] Entrebista babaen ni Amelia Barili</ref>