Burkina Faso: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Content deleted Content added
Lam-ang (tungtungan | aramid) m +plantilia |
Lam-ang (tungtungan | aramid) pabaro/nagnayon |
||
Linia 1:
{{Infobox
|native_name = Burkina Faso
|common_name = Burkina Faso
|image_flag = Flag of Burkina Faso.svg
|image_coat =
|national_motto = ''"Unité
|image_map =
|map_caption = {{map caption|countryprefix=|location_color=nagisit nga asul|region=[[Aprika]]|region_color=nangisit a kolordapo|subregion=ti [[Kappon ti Aprika]]|subregion_color=nakusnaw nga sul|legend=Location Burkina Faso AU Africa.svg}}
|national_anthem = ''[[Une seule Nuit/ Ditanyè]]''{{spaces|2}}<small>(French)<br/>''Maysa Laeng a Rabii/Himno ti Balligi'' – Thomas Sankara''</small>
|regional_languages = [[Pagsasao a Mòoré|Mòoré]], [[Pagsasao a Mandinka|Mandinka]] ([[Pagsasao a Bambara|Bambara]])
|demonym = Burkinabé (also Burkinabè and Burkinabe)
|ethnic_groups = Mossi 47.9%<br>Fulani 10.3%<br>Lobi 6.9%<br>Bobo 6.9%<br>Mande 6.7%<br>Senufo 5.3%<br>Grosi 5%<br>Gurma 4.8%<br>Tuareg 3.1%
|ethnic_groups_year = 1995
|latd=12 |latm=20 |latNS=N |longd=1 |longm=40 |longEW=W
|largest_city =
|government_type = [[Semi-presidensial a sistema|Semi-presidensial]] a republika
|leader_title1 = [[Presidente ti Burkina Faso|Presidente]]
|leader_title2 = [[Kangrunaan a Ministro ti Burkina Faso|Kangrunaan a Ministro]]
|legislature = [[Nailian nga Asemblia (Burkina Faso)|Nailian nga Asemblia]]
|sovereignty_type = [[Panakawayawaya]]
|established_event1 = manipud ti [[Pransia]]
|area_km2 = 274,200
|area_sq_mi = 105,869 <!--Saan nga ikkaten [[WP:MOSNUM]]-->
|area_rank = Maika-74
|area_magnitude = 1 E11
|population_estimate = 15,730,977<ref>[http://www.insd.bf/fr/ INSD Burkina Faso {{fr icon}}]</ref>
|population_estimate_year = 2010
|population_estimate_rank = Maika-64
|population_census = 14,017,262
|population_census_year = 2006
|population_density_km2 = 57.4
|population_density_sq_mi = 148.9 <!--Saan nga ikkaten [[WP:MOSNUM]]-->
|population_density_rank = 145th
|GDP_PPP = $22.042 billion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=66&pr.y=9&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=748&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Burkina Faso|publisher=Internasional a Pudo ti Panguartaan|accessdate=18 Abril 2012}}</ref>
|GDP_PPP_per_capita = $1,466<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_rank =
|GDP_nominal_year = 2011
|GDP_nominal_per_capita = $664<ref name=imf2/>
|Gini = 39.5<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|title=Panakaiwarwaras ti matgedan ti pamilia – Gini a pagsurotan|work=The World Factbook|publisher=CIA|accessdate=1 Septiembre 2009}}</ref>
|Gini_year = 2007
|Gini_category = <span style="color:#fc0;">kalalainganna</span>
|currency = [[Laud nga Aprikano a CFA a pranko]]<ref>CFA a Pranko BCEAO.Kodkodigo: XOF / 952 [http://www.iso.org/iso/support/faqs/faqs_widely_used_standards/widely_used_standards_other/currency_codes/currency_codes_list-1.htm ISO 4217 a kuarta ken nagnagan ken kodigo dagiti elemento]. ISO. Naala idi 8 Mayo 2009.</ref>
|currency_code = XOF
|time_zone =
|utc_offset = +0
|time_zone_DST = saan a mapalpaliiw
|utc_offset_DST =
|drives_on = kanawan
|cctld = [[.bf]]
|calling_code = 226
|footnote1 = Ti datos ditoy ket karkulo para iti 2005 a tawen a pinataud babaen ti Internasional a Pundo ti Panguartaan idi Abril 2005.
}}
Ti '''Burkina Faso''' ({{IPAc-en|audio=En-us-Burkina Faso.ogg|b|ər|ˌ|k|iː|n|ə|_|ˈ|f|ɑː|s|oʊ}} {{respell|bər|KEE|nə}} {{respell|FAH|soh}}; {{IPA-fr|bu<!--saan a [y]-->ʁkina faso|lang}}) – ken naamammoan pay iti ababa a porma ti naganna ti '''Burkina''' – ket maysa a [[napalikmutan ti daga a pagilian]] idiay [[Laud nga Aprika]]. Daytoy ket napalikmutan babaen dagiti innem a pagilian: ti [[Mali]] iti amianan, ti [[Niger]] iti daya, ti [[Benin]] iti abagatan a daya, ti [[Togo]] ken ti [[Ghana]] iti abagatan, ken ti [[Côte d'Ivoire]] iti abagatan a laud. Ti kapitolio ti pagilian ket ti [[Ouagadougou]].
Ti kadakkel daytoy ket {{convert|274200|km2}} nga adda ti nakarkulo a populasion ti sumurok a 15,757,000. Daytoy ket dati a tinawtawgana ti '''Republika ti Akin-ngato a Volta''', [[Heorapiko a panagnagan manen|daytoy ket nanaganan manen]] idi 4 Agosto 1984, babaen ni Presidente [[Thomas Sankara]], a kayatna a saoen ket "ti daga dagiti agtaktakder a tattao" kadagiti nangruna a patneng a pagsasao ti pagilian iti [[Pagsasao a Mòoré |Mòoré]] ken [[Pagsasao a Dioula|Dioula]]. Iti panakaisimbolo, ti "Burkina" ket mabalin a maipatarus iti, "tattao iti integridad", manipud ti pagsasao a Mòoré ken "Faso", ken "ama a daga" iti Dioula. Dagiti agtataeng ti Burkina Faso ket tinawtawagan akas dagiti ''Burkinabè'' ({{IPAc-en|icon|b|ər|ˈ|k|iː|n|ə|b|eɪ}} {{respell|bər|KEE|nə-bay}}).
Ti Burkina Faso ket nataengan manipud idi 14,000 ken 5000 BC babaen dagiti [[agananup-agburburas]] ti pagilian idiay rehion ti amianan a laud ti pagilian. Dagiti taltalon apagtataengan ket nagparparangda idi baetan ti 3600 ken 2600 BC. A tattan ket ti tengnga a Burkina Faso a nagruna a binuklan idi dagiti [[Dagiti Mossi a Pagagarian|Mossi]] a pagarian. Dagitoy a pagarian ti Mossi ket nagbalin a Pranses a protektorado idi 1896. Kalpasan ti panagun-od ti panawaywaya manipud ti pransia idi 1960, ti pagilian ket napan kadagiti adu a panagbalbaliw ti gobierno aginggana idi dimteng ti agdama a pormana, ti [[Semi-presidensial a sistema|semi-presidensial]] a republika. Ti presidente ket ni [[Blaise Compaoré]].
Daytoy ket kameng ti [[Kappon ti Aprika]], [[Komunidad dagiti Estado ti Sahel-Sahara]],
[[La Francophonie]], [[Organisasion ti Islamiko a Pagtitinnulongan]] ken [[Ekonomiko a Komunidad dagiti Estado ti Aprika]].
==Pinagibasaran==
{{Reflist|colwidth=30em}}
==Adu pay a mabasbasa==
* de Turégano, Teresa Hoefert, ''Aprikano a Sinema ken Europa: Asideg a panakakita ti Burkina Faso'', (European Press Academic Publishing, 2004)
* Engberg-Perderson, Lars, ''Panakadangran ti Panagrang-ay: Dagiti Politika, Gangandat, ken Enbironmento idiay Burkina Faso'', (Praeger Publishers, 2003)
* Englebert, Pierre, ''Burkina Faso: Saan a Natalinaay a Panakaestado ti Laud nga Aprika'', (Perseus, 1999)
* Howorth, Chris, ''Panagipatakder manen ti Lokal a Langa ti Daga: Panangim,aton ti Enbironmento idiay Burkina Faso'', (Ashgate, 1999)
* McFarland, Daniel Miles ken Rupley, Lawrence A, ''Naipakasaritaan a Diksionario ti Burkina Faso'', (Scarecrow Press, 1998)
* Manson, Katrina and Knight, James, ''Burkina Faso (Bradt a Pagsurotan ti Panagbaniaga)'', (Bradt a Pagsurotan ti Panagbaniaga, 2011)
* Roy, Christopher D and Wheelock, Thomas G B, ''Daga dagiti Agtaytayab aMaskara: Arte ken Kutura idiay Burkina Faso: Ti Thomas G.B. Wheelock nga Urnong'', (Prestel Publishing, 2007)
* Sankara, Thomas, ''Agsasao ni Thomas Sankara: Ti Burkina Faso a Rebolusion 1983–1987'', (Pathfinder Press, 2007)
* Sankara, Thomas, ''Dakami ti Agtawtawid ti Rebolusion ti Lubong: Dagiti Bitla ti Reboliusion ti Burkina Faso 1983–1987'', (Pathfinder Press, 2007)
==Dagiti silpo ti ruar==
{{commons-inline|Burkina Faso}}
*[http://www.gouvernement.gov.bf/ Premier Ministère] opisial a portal ti gobierno (iti Pranses)
{{Dagiti pagilian ti Aprika}}
[[Kategoria:Burkina Faso| ]]
[[Kategoria:Dagiti Aprikano a pagilian]]
[[Kategoria:Ekonomiko a Komunidad dagiti Estado ti Laud nga Aprika]]
[[Kategoria:Dagit pagilian nga agsasao ti Pranses]]
[[Kategoria:Pranses a Laud nga Aprika]]
[[Kategoria:Dagiti napalikmutan ti daga a pagilian]]
[[Kategoria:Dagiti kabassitan anaparang-ay a pagilian]]
[[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti La Francophonie]]
[[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Kappon ti Aprika]]
[[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Organisasion ti Islamiko a Pagtitinnulongan]]
[[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian]]
[[Kategoria:Dagiti Republika]]
[[Kategoria:Dagiti estado ken teritorio a nabangon idi 1960]]
[[ace:Burkina Faso]]
|