Andes: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

{{Infobox kabanbantayankabambantayan

Ti '''Andes''' ket isu ti [[Listaan dagiti kordilierakabambantayan#Babaen ti kaatiddog|kaatiddogan]] a [[kontinental nga ukis|kontinental]] a [[kordilierakabambantayan]] iti lubong. Daytoy ketmaysaket maysa nga agtultuloy a kabanbantayankabambantayan iti igid ti aplaya ti [[Abagatan nga Amerika]]. Daytoy a kabanbantayankabambantayan ket agarup a {{convert|7000|km|mi|abbr=on}} ti kaatiddogna, agarup a {{convert|200|km|mi|abbr=on}} aginggana ti {{convert|700|km|mi|abbr=on}} a kaakaba (kaakabaan ti nagbaetan ti [[maika-18 a paralelo ti abagatan|18° ti abagatan]] ken [[maika-20 a paralelo ti abagatan|20° ti abagatan]] a [[latitud]]), ken ti katimbengan a kangato ti agarup a {{convert|4000|m|ft|abbr=on}}. Ti Andes ket gumay-at manipud ti amianan a mapan ti abagatan babaen kadagiti pito nga Abagatan nga Amerikano a pagpagilian: ti [[Venezuela]], [[Colombia]], [[Ecuador]], [[Peru]], [[Bolivia]], [[Chile]] ken [[Arhentina]].

Iti igid ti kaatiddogna, ti Andes ket napisi kadagiti nadumaduma a kabanbantayankabambantayan, a dagitoy ket nailaslasin baaben kadagiti naipakatengngaan a [[depresion (heolohia)|depresion]]. Ti Andes ket isu ti pakabirukan kadagiti adu a nangato a [[banak]] – nga adda kadagitoy ti mangsangsangaili kadagiti nangruna a [[siudad]] a kas ti [[Quito]], [[Bogotá]], [[Arequipa]], [[Medellín]], [[Sucre]], ken [[La Paz]]. Ti makunkuna a [[Altiplano|banak Altiplano]] ket isu ti maikadua a kangatuan a banak kalpasan ti [[Tibetano a banak]].

Ti Andes a kabanbantayankabambantayan ket isu ti kangatuan a kabanbantayankabambantayan ti lubong iti ruar ti Asia. Ti kangatuan a pantok, ket ti Bantay [[Aconcagua]], nga agpangato ti kangatona ti agarup a {{convert|6962|m|ft|abbr=on}} iti ngato ti [[lessaad ti baybay]]. Ti [[Pantok (topograpia)|pantopantok]] ti [[Chimborazo (bulkan)|Chimborazo]] idiay Andes ti Ecuador ket adadayoad-adayo manipud ti sentro ti Daga ngem ti animan a lokasion iti rabaw ti Daga, gapu ti [[ekuatorial a baskag]] a nagbanagan manipud ti [[panagtayyek ti Daga]]. Dagiti kangatuan a [[bulkan]] iti lubong ket mabirukan idiay Andes, a mairaman ti [[Ojos del Salado]] idiay pagbeddengan ti Chile-Arhentina nga agpangato ti 6,893 m (22,615 pié). Adda dagiti sumurok a limapulo nga Andino a bulkan ti nga agpangato pay ti 6,000 m (19,685 pié).

[[Kategoria:Dagiti kordilierakabambantayan ti Abagatan nga Amerika]]

[[Kategoria:Dagiti pisiograpikoa panakabingbingaypannakabingbingay]]