Rebision manipud idi 18:09, 17 Pebrero 2013 urnosen EmausBot (tungtungan \| aramid) 10,857 edits m r2.7.3) (Robot: Agnaynayon new:रोम ← Nadadaan nga urnos		Rebision manipud idi 18:53, 20 Pebrero 2013 urnosen ibabawi Lam-ang (tungtungan \| aramid) Dagiti administrador ti interface, Dagiti administrador 182,014 edits naipatarus manipud idiay en:Rome http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Rome&oldid=538628097 Barbaro nga urnos →
Linia 11: \|imagesize = \|image_alt = \|image_caption =Dagiti ~~panakabuya~~pakaimatangan ti Roma: ti ngato a kanigid a ladawan ket ti [[Koliseo]], sarunuen (kanigid nga agpakanawan) babaen ti [[Monumento para kenni Vittorio Emanuele II\|Monumento para kenni Vittorio Emanuele II]], ti [[Piazza della Repubblica, Roma\|Piazza della Repubblica]], ti [[Castel Sant'Angelo]], ti [[Ubbog ti Trevi]], ti simborio iti [[Basilioka ni Santo Pedro]] ken ti tangatang a panakakita ti pakasaritaan a sentro ti siudad \|image_map = \|map_alt = Linia 38: \|twin1 = \|twin1_country = \|saint =[[~~Santo~~San Pedro]] ken [[Pablo iti Tarsus\|~~Santo~~San Pablo]] \|day =29 Hunio \|postal_code =00100; 00121 aginggana 00199 Linia 50: Ti [[Pakasaritaan iti Roma\|pakasaritaan ti Roma]] sangadpaenna ti [[Listaan dagiti siudad babaen ti oras nga agnanayon a panakataengan\|dua ken kagudua a ribo a tawtawen]]. Isu idi ti kapitolio a siudad ti [[Romano a Pagarian]], ti [[Romano a Republika]] ken ti [[Romano nga Imperio]], nga isu ti dominante a kabilegan idiay [[Lumaud Europa]] ken dagiti dagdaga a nabeddengan ti Mediterraneo para iti sumurok a pito gasut a tawtawen manipud idi umuna a siglo BC aginggana idi maika-7 a siglo AD ken daytoy a siudad ket naipammategan a kas maysa a nakaipasngayan iti lumaud a sibilisasion. Manipud idi umuna a siglo AD, ti Roma ket isun ti tugaw iti [[Papa]] ken, kalpasan ti gibus iti [[Bisantino nga Imperio\|Bisantino]] a dominasion, idi maika-18 a siglo nagbalin daytoy a kapitolio dagiti [[Dagiti Papa nga Estado\|Papa nga Estado]], a nagbayag daytoy aginggana idi 1870. Idi 1871 ti Roma ket nagbalin a kapitolio iti [[Pagarian iti Italia (1861–1946)\|Pagarian iti Italia]], ken idi 1946 ti kapitolio iti Italiano a Republika. Kalpasan [[dagiti Tengnga a Panawen]], ti ~~Toma~~Roma ket tinurayan babaen dagiti papa a kas ni [[~~Popa~~Papa ~~Alexander~~Alejandro VI\|~~Alexander~~Alejandro VI]] ken [[~~Popa~~Papa ~~Leo~~Leon X\|~~Leo~~Leon X]], a nagbaliw iti siudad iti maysa kadagiti kangrunaan a sentro iti [[Italiano a Renasimiento]], a nairaman ti [[~~Florence~~Florencia]].<ref>{{cite encyclopedia\|title=~~Romea~~Roma, ~~siudda~~siudad, Italia\|encyclopedia=Ensiklopedia ti Columbia\|edition=Maika-6\|year=2009\|url=http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=117042793}}</ref> Ti agdama a bersion iti [[Basilika ni ~~Santo~~San Pedro]] ket inpatakder idi ken ti [[Kapilia ~~Sistine~~Sistina]] ket pinintaan babaen ni [[Michelangelo]]. Dagiti nalatak nga artista ken arkitekto, a kas ni [[Donato Bramante\|Bramante]], [[Gian Lorenzo Bernini\|Bernini]] ken [[~~Raphael~~Rafael]] ket nagtaengda idiay Roma, nga isuda ket nagparawad kadagiti [[Renasimiento]] ken [[Baroko]] nga arkitektura. Ti Roma ket nairanggo idi ti [[GaWC]] idi 2010 a kas maysa a [[sangalubongan a siudad\|beta+ a sanglubongan a siudad]],<ref name="lboro.ac.uk">{{cite web\|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2010t.html \|title=GaWC – TI lUbong segun ti GaWC 2010 \|publisher=Lboro.ac.uk \|date=14 Septiembre 2011 \|accessdate=11 Pebrero 2012}}</ref> ken ti pay maika-28 a kangrunaan a sangalubongan a siudad.<ref name="atkearney.at">http://www.atkearney.at/content/misc/wrapper.php/id/50369/name/pdf_urban_elite-gci_2010_12894889240b41.pdf</ref> Idi 2007, ti Roma ket isu idi ti Maika-11 a kaaduan a nabisbisita a siudad iti lubong, maika-3 a kaaduan a nabisbisita iti [[Kappon ti Europa]], ken ti kadayegan a papanan dagiti turista idiay Italia.<ref name="Caroline Bremner">{{cite web \|url=http://www.euromonitor.com/_Euromonitor_Internationals_Top_City_Destinations_Ranking\|title=Panagiranggo Kaagiti Kasayaatan a Papanan a Siudad ti Euromonitor Internasional \|publisher=Euromonitor International \|first=Caroline \|last=Bremner \|date=12 Disiembre 2008\|accessdate=2 Marso 2010}}</ref> Ti siudad ket maysa kadagiti kaballigian a "pabrika" iti Europa, kadagiti termino a kadayaw ken puonan.<ref name="ReferenceB">{{cite web\|url=http://www.citymayors.com/marketing/city-brands.html \|title=Dagiti Europeano a pabrika ti siudad \|publisher=City Mayors \|date=28 Agosto 2008 \|accessdate=14 Hunio 2010}}</ref> Ti naipakasaritaan a sentrona ket inlista babaen ti [[UNESCO]] a kas maysa a [[Tinawtawid a Lugar iti Lubong]].<ref name="whc.unesco.org">{{cite web\|title=Naipakasaritaan a Sentro ti Roma, dagiti tagikua ti Santa Sede idiay Siuda nga Agragrag-o kadagiti Ekstrateritorial a Karbengan ken San Paolo Fuori le Mura\|url=http://whc.unesco.org/en/list/91\|work=[[UNESCO]] a Tinawtawid a Sentro ti Lubong \|accessdate=8 Hunio 2008}}</ref> Dagiti monumento ken dagiti museo a kas [[dagiti Batikano a Museo]] ken ti [[Koliseo]] ket dagiti 50 a kaaduan a papanan a mabisbisita dagiti turista iti lubong (ti [[Dagiti Batikano a Museo]] a naka-awawat kadagiti 4.2 a riwriw a turista ken ti Koliseo ket naka-awawat kadagiti 4 a riwriw a turista iti tungngal maysa a tawen). Ti Roma ket nangsangaili idi ti [[Kalgaw nga Olimpiada ti 1960]]. ~~{{pungol-nangruna}}~~ == ~~Pinagibasaran~~ Etimolohia== {{Reflist}}▼ No ti maipanggep a taudan ti nagan a ''Roma'' adda dagiti nadumaduma a hipotesis a naibagnabaga.<ref>Claudio Rendina, ''Roma ieri, oggi, domani'', Newton Compton, Roma, 2007, pg. 17</ref> Ti kangrunaan ket dagiti sumaganad are the following: * Manipud tii ''Rommylos'' ([[Romulus]]), tinaudan ni [[Ascanius]] ken nangbangon ti sudad; * Manipud ti ''Rumon'' wenno ''Rumen'', arkaiko a nagan ti [[Tiber]], ken nagtaudan ti adda met laeng nga isu a ramut a kas ti Griego a berbo ti ῥέω (rhèo) ken ti Latin a berbo ti ''ruo'', a kaibuksilan dagitoy dua ket "agayus";<ref>Daytoy a hipotesis ket nagtaud manipud ti Romano a Gramatiko a ni [[Maurus Servius Honoratus]].</ref> * Manipud ti [[Pagsasao nga Etruska\|Etruskano]] a balikas ti ''ruma'', a ti ramutna ket ti rum- "mungay", a mabalin a mangitudo ti [[Pannakabangon ti Roma#Ti sarita\|totem a lobo a nangampon ket nagpaspasuso dagiti singain a kognado nga agnagan ti Romulus ken Remus]], wenno ti sukog dagiti turod ti [[Palatino]] ken [[Turod Aventino\|Aventino]]; Manipud ti Griego a balikas ti ῤώμη (rhòme), a kayatna asaoen ket ''kapigsa''.<ref>Daytoy nga hipotesis ket nagtaud manipud kenni [[Plutarch]]</ref> ==Pakasaritaan== {{Nangruna\|Pakasaritaan ti Roma\|Linia ti Panawen iti Roma a pakasaritaan}} ===Kasapaan a pakasaritaan=== {{Nangruna\|Pannkabangon ti Roma}} Adda ti arkeolohiko nga ebidensia ti panagsakup ti tao iti lugar a Roma manipud idi 14,000 a tawtawen, ngem ti napuskol a tuon ti ububing a rugrugit ket ilemmengna dagiti lugar ti Palaeolitiko ken Neolitiko.<ref>Heiken, G., Funiciello, R. kenDe Rita, D. (2005), Dagiti Pityo a Turod ti Roma: Ti Maipapan ti Heolohiko a Panagpasiar iti Agnanayon a Siudad. Unibersidad ti Princeton a Pagmalditan.</ref> Adda dagiti ebisensia ti bato a ramramit, banga ken dagiti bato nga armas a mangikeddeng ti saan a basbassit ngem 10,000 a tawtawen a kaada ti tao. Adda dagiti nakalkali a mangsuporta ti panirigan a ti Roma ket dimakkel manipud kadagiti [[pastoralismo\|pastoral]] a pagtaengan idiay [[Turod Palatino]] a nabangon idiay ngato ti lugar iti masakbayan a [[Romano a Timpuyogan]]. Bayat nga adda met dagiti arkeologo a sumupsuppiat a ti Roma ket nabangon iti tengnga ti maika-8 a siglo BC (ti patesa ti tradision), daytoy a petrsa ket suheto ti kontrobersia.<ref name="foundation">{{cite news \|url=http://www.nytimes.com/2007/06/12/science/12rome.html \|title=Adu pay dagit Mangibagnos iti Sarita (wenno Daytoy Kadi ket Kinapudno?) ni Romulus \|first=John Nobel \|last=Wilford \|date=12 Hunio 2007 \|work=New York Times \|accessdate=11 Agosto 2008}}</ref> Nupay kasta, ti bileg ti nadayeg a sarita ti naisalaysayan a pannakabangon ti Roma ket tarawidwidanna a mangilingay ti panangikaskaso manipud ti husto, ken dagiti naduduog a tinaudan. == Dagiti nagibasaran == ▲{{Reflist\|30em}} ==Dagiti silpo ti ruar== {{Commons-inline\|Roma}} {{Wikivoyage-inline\|Rome\|Roma}} {{dmoz\|Regional/Europe/Italy/Lazio/Localities/Rome/Travel_and_Tourism/Travel_Guides\|Pagsurotan ti panagbiahe idiay Roma}} ;Opisial [http://www.comune.roma.it/ Komuna ti Roma] {{it icon}} {{Listaan dagiti Europeano a kapitolio babaen ti rehion}} Line 62 ⟶ 84: [[Kategoria:Dagiti taga-ugma a siudad]] [[Kategoria:Dagiti kapitolio idiay Europa]] [[Kategoria:Dagiti nasantuan ~~asiudad~~a siudad]] [[Kategoria:Dagiti siudad a nangsangaili dagiti Ay-ayam ti Kalgaw nga Olimpiada\|Roma (1960)]] [[Kategoria:Dagiti nataengan a lugar a nabangon idi maika-8 a siglo BC]] [[Kategoria:Nangruna nga artikulo]] [[ace:Roma]]

Roma: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision