Gatas: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m nagsimpa
m nagsimpa
Linia 1:
[[Papeles:Milk.jpg|thumb|Ti maysa a baso ti gatas]]
Ti '''gatas''' ket puraw a likido a napataud babaen ti [[mamaria a glandula]] dagiti [[mamalia]]. Daytoy tikangrunaanti kangrunaan a taudan ti [[sustansiataraon]] para kadagiti ubing a mamalia sakbay nga isuda ket makabael nga [[pannakalpa|agkalpa]] kadagiti sabali a kita ti makan. Ti nasapa a [[laktansia]] t gatas ket aglaon ti [[colostrum]], a mangawit kadagiti [[kontrabagi]] ti ina a maipan iti maladaga ken mabalin a mangpabassit ti riesgo kadagiti adu a [[sakit]] iti maladaga. Daytoy ket aglaon pay kadagiti adu a sustansia.<ref>{{cite journal|title=Programa ti Nailian aMakan ken Panagusig ti Sustansia ti USDA: Panagpadas ti Makan|author=Pehrsson et al|journal=Warnakan ti Pakabuklan iti Makan ken Panagusig|year=2000|volume=13|pages=379–389|doi=10.1006/jfca.1999.0867|url=http://www.nal.usda.gov/fnic/foodcomp/Data/Other/jfca13_379-389.pdf}}</ref>
 
A kas maysa nga [[Agrikultura|agrikultural]] a produkto, ti gatas ket [[Panaggatas|maala manipud kadagiti mamalia]] ken inus-usar a [[makan]] para kadagiti tao. Iti sangalubongan, dagiti talon ti [[paggatasan]] ket agpatpataudda ti agarup a 730 a riwriw a tonelada iti gatas idi 2011.<ref>{{cite web|title=Food Outlook – Panagusig ti Sangalubongan a Pagtagilakuan|date=Mayo 2012|publisher=Gunglo ti Mkan ken Agrikultura iti Nagkaykaysa a Pagpagilian|pages=8, 51–54|url=http://www.fao.org/docrep/015/al989e/al989e00.pdf}}</ref> Ti [[India]] ket isu ti kadakkelan nga agpatpataud ti main-inum a gatas, ngem saan nga agiluluwaswenno gumatgatan iti gatas. Ti [[Baro a Selanda]], dagiti 27 a kameng nga estado ti [[Kappon ti Europa]], ti [[Australia]], ken ti [[Estados Unidos]] ket isu dagitoy ti kadakkelan nga agiluluwas iti gatas ken dagiti produkto ti gatas iti lubong. Ti [[Tsina]] ken [[Rusia]] ket isuda ti kadakkelan a gumatgatang iti gatas ken dagiti produkto ti gatas iti lubong.<ref name=Blasko>{{cite web|url=http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/104683/2/20_Blasko_PHD_Apstract.pdf|title=Kinapangruna iti Lubong ken Agdama a Gaganay iti Paggatasan a Sektor|author=Blasko, B.|work=Unibersidad ti Debrecen|year=2011}}</ref><ref>{{cite web|title=Food Outlook – Gatas ken dagiti Produkto ti Gatas|publisher=FAO, Nagkaykaysa a Pagpagilian|year=2010|url=http://www.fao.org/docrep/012/ak341e/ak341e10.htm}}</ref>
 
Iti sangalubongan, adda dagiti adadu ngem 6 a bilion nga agib-ibus iti gatas ken dagiti produkto ti gatas. Sunurok a 750 a riwriw a tattao ket agtataengdad iti kaunegan dagiti sangkabalayan ti paggatasan a talon. Ti gatas ket maysa a nangruna a kontributor iti panagpasayaat ti sustansia ken seguridad ti makan a naisangsangayan kadagiti agrangrang-ay a pagilian. Dagiti panagpasayaat kadagiti taraken ken ti teknolohia ti paggatasan ket mangited ti nasayaat a namnama iti panagpasayaat ti [[kinapanglaw]] ken [[malnutrision]] iti lubong<ref>{{cite web|title=Kasasaad ken dagiti Prospekto para iti Bassit nga Agtengtengngel ti Panagpataud ti Gatas: Ti Gobal a Perspektibo|publisher=Gunglo ti Makan ken Agrikultura toi Nagkaykaysa a Pagpagilian|year=2010|author=Hemme ken ni Otte|url=http://www.fao.org/docrep/012/i1522e/i1522e00.pdf}}</ref>