Bruselas: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Content deleted Content added
Lam-ang (tungtungan | aramid) m →Dagiti nagibasaran: clean up, replaced: Pinagibasaran → Dagiti nagibasaran using AWB |
Rotlink (tungtungan | aramid) m fixing dead links |
||
Linia 91:
Ti '''Bruselas''' ({{lang-fr|Bruxelles}}, {{IPA-fr|bʁysɛl||Fr-Bruxelles.ogg|}}; {{lang-nl|Brussel}}, {{IPA-nl|ˈbrʏsəl||Nl-Brussel.ogg}}), opisial a ti '''Bruselas a Rehion''' wenno '''Bruselas-Kapitolio a Rehion'''<ref name="Belgian Constitution">{{cite web |title=Ti Belga abatay-linteg (Inggles a bersion) |url=http://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/publications/constitution/grondwetEN.pdf |format=PDF |publisher=Kamara dagiti Pannakabagi ti Belhika |date = Enero 2009|accessdate=5 Hunio 2009 |quote=Artikulo 3: Ti [[Belhika]] ket buklen dagiti tallo a rehion: ti Plamenko a Rehion, ti Balonia a Rehion ken '''Bruselas a Rehion'''. Artikulo 4: Ti Belhika ket buklen dagiti uppat a linguistiko a rehion: ti agsasao ti Danes a rehion, ti agsasao ti Pranses a rehion, ti mangisasao ti dua a rehion ti '''Bruselas-Kapitolio''' ken ti agsasao ti Aleman a rehion.}}</ref><ref name="CIRB-creation">{{cite web |title=Bruselas-Kapitolio a Rehion: Pannakapartuat |url=http://www.bruxelles.irisnet.be/en/region/region_de_bruxelles-capitale/creation.shtml |publisher=''Centre d'Informatique pour la Région Bruxelloise'' (Sntro ti Rehional a Pakaaamo ti Bruselas) |year=2009 |accessdate=5 Hunio 2009 |quote=Manipud idi 18 Hunio 1989, ti petsa ti immuna a rehional a sapasap a panagbutos, ti '''Bruselas-Kapitolio a Rehion''' ket maysa idin a naturay a rehion a maipada kadagiti Plamenko ken Balonia a Rehion.}}(Amin ket testo malaksid ti maysa a mangipakpakita ti grapiko ti Inggles a nagan a kas ti '''Brussels-Capital Region'''.)</ref> ([[Pagsasao a Pranses|Pranses]]: {{Audio|Fr-Région de Bruxelles-Capitale.ogg|''Région de Bruxelles-Capitale''}}, [[Pagsasao a Danes|Danes]]: {{Audio|Nl-Brussels Hoofdstedelijk Gewest.ogg|''Brussels Hoofdstedelijk Gewest''}}), ket isu ti [[kapitolio a siudad|kapitolio]] ti [[Belhika]] ken ti''de facto'' a kapitolio ti [[Kappon ti Europa]] (KP). Daytoy pay ti kadakkelan nga urbano a lugar idiay Belhika,<ref name="EU capital talk">Daytoy ket ''de facto'' a kapitolio ti KE gaputa mangsangsangaili kadagiti amin a nangruna a politikal a patakder-urayno ti Parlamento ket pormal nga agbutbutos idiay Strasbourg, kaaduan kadagiti polikal nga onra ket maaramid idiay brusela—ken isu a daytoy ket naipanpanunotan a ti kapitolio babaen t panangilawlawag. Nupay kasta, nasken a malaglagip a daytoy ket saan a pormal a nairangarang iti dayta a pagsasao, ngem ti puestona ket naipaletra iidiay Tulagan ti Amsterdam. Kitaen ti [[#Kappon ti Europa|ti paset a maipanggep ti daytoy a banag]].</ref><ref name="Demey"/> a mangbukel kadagiti [[Bruselas#Dagiti munisipalidad|19 a munisipalidad]], a mairaman ti munisipalidad ti [[Siudad ti Bruselas]], nga isu ti ''[[de jure]]'' a kapitolio ti Belhika, a maipatinayon ti tugaw ti [[Pranses a Komunidad ti Belhika]] ken ti [[Plamenko a Komunidad]].<ref>{{cite web|url=http://www.brussels.org/ |title=Naragsak nga Isasangbay ti Bruselas |publisher=Brussels.org |date= |accessdate=5 Hulio 2009}}</ref>
Ti Bruselas ket dimmakkelen manipud ti maika-10 a siglo a pagsammakedan nga ili a binangon babaen ti maysa a [[Carlos, Duke ti Akin-baba a Lorraine|kaputotan ni karlomagno]] iti pagtaengan ti riniwriw nga agtataeng.<ref name="History">{{cite web|url=http://www.brussels.org/history/ |title=Pakasaritaan ti Bruselas |publisher=Brussels.org |date= |accessdate=29 Hunio 2010}}</ref> Ti siudad ket adda ti populasion ti 1.1 a riwriw ken ti metropolitano a lugar ket adda ti populasion ti sumurok a 1.8 a riwriw, a dagitoy dua ket maaramidda a kadakkelan idiay Belhika.<ref name="BelMun2008">[http://web.archive.org/web/20090126165629/http://statbel.fgov.be/downloads/pop200801com.xls Estadistika Belhika; ''Population de droit par commune au 1 janvier 2008'' ('''excel-file''')] Ti populasion kadagiti amin a munisipalidad idiay Belhika, manipud idi 1 Enero 2008. Naala idi 18 Oktubre 2008.</ref><ref name="BelMetr">[http://web.archive.org/web/20081029020131/http://www.statbel.fgov.be/pub/d0/p009n014_nl.pdf Estadistika Belhika; ''De Belgische Stadsgewesten 2001'' ('''pdf-file''')] Pnakaipalpalawag ti metropolitano a lugar idiay Belhika. Ti metropolitano a lugar ti Bruselas ket nabingbingay kadagiti tallo nga agpang. Umuna, ti sentro nga aglomerasion (''geoperationaliseerde agglomeratie'') nga adda dagiti 1,451,047 nga agtataeng (2008-01-01, naipagisu kadagiti pagbeddengan ti munisipalidad). A nainayon dagiti kaasitgan a naipalpalikmut (''banlieue'') ket makaited ti dagup ti 1,831,496. Ken, mairaman dagiti akin-ruar asona ti pagluganan (''forensenwoonzone'') ti populasion ket 2,676,701. Naala idi 18 Oktubre 2008.</ref> Manipud idi gibus ti [[Maikadua a Sangalubongan a Gubat]], ti Bruselas ket isu idin ti kangrunaan a sentro para kadagiti internasional a politika. A nagsangsangaili kadagiti kangrunaan a [[Dagiti patakder ti Kappon ti Europa|patakder ti Kappon ti Europa]]<ref name="12010E/PRO/06">{{cite web|url=http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2010:083:SOM:EN:HTML |title=Protokol (Blng 6) iti lokasion dagiti tugaw ti patakder ket dagiti bagi, opisina, ahensia ken departamento ti Kappon ti Europa, Naitiptipon a bersion ti Tulag ti Panagpataray ti Kappon ti Europa, OJ C 83, 30.3.2010, p. 265–265 |publisher=EUR-Lex |date=30 Marso 2010 |accessdate=3 Agosto 2010}}</ref> ken dagiti pay kuartel ti [[NATO]] (NATO), ti siudad ket nagbalinen a ti [[poligloto]] a pagtaengan kadagiti nadumaduma nga internasional nga organisasion, politiko, diplomatiko ken dagiti sibil nga agseserbi.<ref name="BBC Belgium">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/999709.stm |title=Europa | Bariweswes ti pagilian | Bariweswes ti pagilian: Belhika |publisher=BBC News |date=14 Hunio 2010 |accessdate=29 Hunio 2010}}</ref>
Ti Bruselas ket opisial a [[bilingual]], a ti [[Pagsasao a Pranses|Pranses]] ken [[Pagsasao a Danes|Danes]] ket naisasao iti siudad. Amin a [[senial ti kalsada]], nagnagan ti kalsada, dagiti [[pakdaar]] ken kaaduan kadagiti serbisio ket naipakpakita iti dua apagsasa.<ref>{{cite news|last=Hughes |first=Dominic |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7507506.stm |title=Europa | Panagusig: Ania ti Papananen ti Belhika? |publisher=BBC News |date=15 Hulio 2008 |accessdate=29 Hunio 2010}}</ref> Adda met dagiti agtultuloy a panakairteg ti pagsasao, ken dagiti pagsasao a linteg dagiti [[dagiti munisipalidad nga adad kadagiti pasilidad ti pagsasao|munisipalidad a mangpalpalikmut ti Bruselas]] ket banbanag nga adda dagiti adu a kontrobersia idiay Belhika.
| |||