Mehiko: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

|official_languages = [[Pagsasao nga Espaniol|Españiol]] <ref name="SRE English">{{cite web|url=http://www.sre.gob.mx/en/index.php?option=com_content&view=article&id=10&Itemid=271 | publisher =Sekretario iti Ganganaet a PanakibiangPannakibiang | title = Sapasap a Paammo a maipapan ti Méhiko | location = MX |date= 2011-04-26 | accessdate= 2011-04-26}}</ref><ref name="BritannicaLang">{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/379167/Mexico/27385/Languages |title=Encyclopaedia Britannica – Dagiti pagsasao ti Méhiko |publisher=britannica.com |date=2011-04-26 |accessdate=2011-04-26}}</ref>

|national_languages = 62 a [[Dagiti pagsasao iti Méhiko|pagsasao dagiti patneng nga Amerindian]]<ref name="ofc_lang">Ti Sapasap a Linteg dagiti Karbengan ti Liguistika para kadagiti Patneng a Tattao ket maibigbigan na amin dagiti Amerindio a minoridad a pagsasao, a mairaman ti Espaniol, a kas nailian a pagsasao ken naitimbeng nga umisu laeng kadagiti teritoria a maisasaoe. Ti gobierno ket maibigbigan na dagiti 62 a patmeng a pagsasao, ken dagitdagiti sabsabali a kita a saan mawawatan. {{Cite document | title = Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas | publisher = CDI | place = Méhiko | url = http://www.cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=90}}</ref>

|ethnic_groups = - Mestiso 70%<ref name="Lizcano" /><br /> - Puraw 15%<ref name="Lizcano" /><br /> - Patneng 9.8%<ref name=CDI1>{{cite web|url=http://www.cdi.gob.mx/cedulas/sintesis_resultados_2005.pdf |title=Síntesis de Resultados |publisher=Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas |year=2006 |accessdate=2010-12-22}}</ref><br />- Sabsabali 1%<ref name="Lizcano">{{Cite journal|last=Lizcano Fernández |first=Francisco |yeardate=Mayo 2005 |month=Mayo–Agosto |title=Composición Étnica de las Tres Áreas Culturales del Continente Americano al Comienzo del Siglo XXI |journal=Convergencia |volume=38 |pages=185–232; table on p. 218 |publisher=[[Universidad Autónoma del Estado de México]], Centro de Investigación en Ciencias Sociales y Humanidades |location=Méhiko|issn=1405-1435 |url=http://convergencia.uaemex.mx/rev38/38pdf/LIZCANO.pdf |language=SpanishEspaniol |format=PDF}}</ref>

Ti [[Kasakbayan ti Kolumbiano a Mehiko]] adu kadagiti kultura ket nataenganda kdagiti napalaing a sibilisasion a kas ti [[Olmec]], ti [[Toltec]], ti [[Teotihuacan]], ti [[Sapoteko a sibilisasion|Sapoteko]], ti [[Maya a sibilisasion|Maya]] ken ti [[Aztec|Asteka]] sakbay nga immunada a nakakita kadagiti Europeano. Idi 1521, ti España [[Espaniol a panagrukma ti Asteka nga Imperio|nangirukma]] ken nangikolonisado ti teritorio manipud ti kuartelna idiay [[Tenochtitlan|Mehiko-Tenochtitlan]], a daytoy ket naadministrado a kas ti Birreinato ti [[Baro nga España]]. Daytoy a teritorio ket dimteng a nagbalin a ti Mehiko a kas ti [[Mehikano a Gubat ti Panagwaywayas|panagwaywaya]] ket nabigbigan idi 1821. Ti kalpasan ti panagwayawaya a paset ti panawen ket naidasig idi babaen ti [[Ekonomiko a pakasaritaan ti Mehiko#Panagwaywayas|ekonomiko a panakatalna]], ti [[Mehikano-Amerikano a Gubat]] ken ti [[Maipapan ti teritorio nga ebolusion ti Mehiko|maipapan ti teritorio a panakaiyakarpannakaiyakar]] iti Estados Unidos, ti [[Reporma a Gubat|sibil a gubat]], dagiti [[Emperador ti Mehiko|dua nga imperio]] ken [[Listaan dagiti Presidente ti Mehiko|ti domestiko a diktadura]]. Ti kinaudi a naibaga ket nakaiturongan ti [[Mehikano a Rebolusion]] idi 1910, a nakaipatinggaan ti panakaiyebkas ti [[Batay-linteg ti Mehiko|1917 a Batay-linteg]] ken ti irurumsua ti agdama a [[Dagiti politika ti Mehiko|sistema ti politika]] ti Mehiko. Dagiti [[Sapasap a panagbutos ti Mehiko, 2000|panagbutos a natengngel idi Hulio 2000]] ket nangmarka ti immuna a panangabak ti presidensia ti kasuppiatan a partido manipud ti [[Partido ti Institusional a Rebolusionario]]. Manipud idi 2006 ti pagilian ket adda iti tengnga ti maysa a [[Mehikano a Gubat ti Druga|druga a gubat]] a nakatunton kadagiti 60,000 a biag.<ref>{{Cite news|url=http://www.zetatijuana.com/2011/12/12/quinto-ano-de-gobierno-60-mil-420-ejecuciones/ |title=Quinto año de gobierno |work=Semanario Zeta | date=2011-11-12|archiveurl=https://archive.is/WLqY|archivedate=2012-12-17}}</ref>

Ti Mehiko ket maysa kadagiti kadakkelan nga ekonomia iti lubong, ken daytoy ket naipanunotan a kas maysa a [[rehional a bileg]] ken [[tengnga a bileg]].<ref>{{cite web|last=James Scott, Matthias vom Hau ken David Hulme|title=Ti Labes ti BICs: Dagiti estratehia ti impluensia|url=https%3A%2F%2Fwww://www.escholar.manchester.ac.uk%2Fapi%2Fdatastream%3FpublicationPid%3Duk-ac-man-scw%3A105725%26datastreamId%3DSUPPLEMENTARY-1.DOC&ei=fMKFT7SMKIye8gS71NHACA&usg=AFQjCNHKPFxJk5bu6Qs5R2SKSUs8IwidWw&sig2=_lt4YNVT-1ECYQBh61EWgA|publisher=Ti Unibersidad ti Manchester|accessdate=Abril 11, 2012}}</ref><ref>{{cite web|title=Kasano ti mangipada kadagiti rehional a bileg: dagiti panagusig a konsepto ken panagsukisok dagiti topiko|url=http://www.giga-hamburg.de/dl/download.php?d=/content/staff/nolte/publications/how_to_compare_nolte.pdf|publisher=Britaniko a Gimong ti Internasional a Panagadadal|accessdate=Abril 11, 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mofa.go.jp/policy/other/bluebook/2006/05.pdf |title=Ministro ti Ganganaeyt a Pannakibiag ti Hapon |format=PDF |date= |accessdate=2012-05-07}}</ref><ref>[http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098 Oxford Analytica]</ref> Iti maipatinayon, ti Mehiko ket isu idi ti immuna a kameng ti Latino Amerikano nga [[Organisasion para iti Ekonomiko a Panagtitinnulongan ken Panagrangrang-ay]] OECD (manipud idi 1994), ken naipanpanunotan a maysa nga akinngato a tengnga a matgedan a pagilian babaen ti Banko ti Lubong.<ref name="wb-upper-middle">{{cite web |url=http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups#Upper_middle_income |title=Pagilian ken Agpatpautang a Grupgrupo |publisher=Banko ti Lubong |accessdate=Marso 5, 2011|quote=Ti Akinngato a tengnga a Matgedan a naipalawagan a kas ti matgedan ti tungngal maysa a tao a nagbaetan ti $3,976 – $12,275}}</ref> Ti Mehiko ket naipanpanunotan akas maysa a [[baro a naindustrialisado a pagilian]]<ref name=Globalization>{{Cite book|title=Globalisasion ket Panagbalbaliw ti Ganganaet nga Annuroten ti Ekonomiko|author=Paweł Bożyk|chapter=Baro a Naindustrialisado a Pagilian|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=0-7546-4638-6|page=164}}</ref><ref name=Limits>{{Cite book|title=Dagiti Patingnga ti Pagtutumpongan|author=Mauro F. Guillén|chapter=Dagiti Multinational, Ideolohia, ken Naurnos a Panagobra|pages=126 (Tabla 5.1)|publisher=Unibersidad ti Princeton a Pagmalditan|year=2003|isbn=0-691-11633-4}}</ref><ref name=AIA>{{Cite book|title=Heograpia, Ti Napagkaykaysa nga Arngian|author=David Waugh|chapter=Dagiti Agpatpataud nga Industria (kapitulo 19), panagrangrang-ay ti Lubong (kapitulo 22)|pages=563, 576–579, 633, and 640|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=3rd edition 2000|isbn=0-17-444706-X}}</ref><ref name=Principles>{{Cite book|title=Dagiti Punganayan dagiti Ekonomia|author=N. Gregory Mankiw|year=Maika-4 nga Edision 2007|isbn=0-324-22472-9|publisher=Thomson/South-Western|location=Mason, Ohio}}</ref> ken maysa a [[Rumrumsua a Bilbileg|rumrumsua abilega bileg]].<ref>{{cite web|url=http://ipsnews.net/news.asp?idnews=38056 |title=G8: Nupay dagiti paggiddiatan, ti Mehiko ket Nanam-ay a kas Rumrumsua a Bileg|publisher=Ipsnews.net |date=Hunio 5, 2007 |accessdate=Mayo 30, 2010}}</ref> Daytoy ket adda ti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti GDP (nominal)|maikasangapulo ket tallo a kadakkelan]] ti nominal GDP ken ti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti GDP (PPP)|maikasangapulo ket maysa a kadakkelan]] babaen ti [[pagpadaan ti kapigsa ti panag-gatang]]. Ti [[Ekonomia ti Mehiko|ekonomiana]] ket napigsa a naisilpo kadagiti kumaduaanna ti [[North American Free Trade Agreement|Nawaya a Tulagan ti Komersio ti Amianan nga Amerika]] (NAFTA), a naipangpangruna ti Estados Unidos.<ref>[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/35749.htm Mehiko (05/09)]. DepartyamentoDepartamento ti Estado ti Estados Unidos. Naala idi:2009-11-25</ref><ref>[http://www.fas.org/sgp/crs/row/RL34733.pdf CRS a Reporta para iti Kongreso]. Serbisio ti Kongresional a Panagsukisok. Nobiembre 4, 2008</ref> Ti Mehiko ket mairanggo ti maikanem iti lubong ken umuna iti Kaamerikaan babaen ti bilang ti [[UNESCO]] a [[Tinawtawid a Luglugar iti Lubong]] nga adda ti [[Listaan dagiti Tinawtawid a Llugar iti Lubong idiay Kaamerikaan#Mehiko (31)|31]],<ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list |title=UNESCO World Heritage Centre - World Heritage List |publisher=UNESCO |accessdate=Mayo 25, 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/events/295 |title=Mexico's World Heritage Sites Photographic Exhibition at UN Headquarters |publisher=Whc.unesco.org |accessdate=Mayo 30, 2010}}</ref><ref>[[Tabla ti Tinawtawid a Luglugar iti Lubong babaen ti pagilian]]</ref> ken idi 2007 ket isu idi ti maikasangapulo a kaaduan a nabisbisita a pagilian iti lubong nga adda dagiti 21.4 a riwriw nga internasional a simmangsangpet ti tungngal maysa a tawen.<ref>{{cite web|url=http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights08_en_HR.pdf |title=Turismo |format=PDF |accessdate=Mayo 30, 2010}}</ref>

Idiay Tengnga a Mehiko, ti karang-ayan a klasiko a paset ti panawen ket nakakita ti irarang-ay ti[[Teotihuacano]], a nagporma ti milisia ken komersio nga imperio a ti politikal nga impluensiana ket naigay-at iti abagatan aginggana iti Maya a luglugar ken iti pay amianan. Iti paset ti panawen a karang-ayna, ti Teotihuacan, ket naglaon kadagiti kadakkelan a [[Mesoamerikano a pyramide|pyramide nga estruktura]] a nabangon idi kasakbayan ti Columbian nga Kaamerikaan, adda ti populasion iti nasurok a 150,000 a tattao.<ref>{{cite journal |author={{aut|Cowgill, George}} |authorlink=George Cowgill |year=1997 |title=Estado ken Kagimongan idiay Teotihuacan, Mehiko |journal=Tinawen a Panagrepaso ti Antropolohia |url= |format=PDF online reproduction |volume=26 |issue=1 |pages=pp.129–161|location=Palo Alto, CA |publisher=Annual Reviews Inc |doi=10.1146/annurev.anthro.26.1.129 |issn=0084-6570 |oclc=202300854}}</ref> Iti panawen a pannakarebba ti Teotihuacán idi agarup a 600 CE, ti panagsalsalisal a baetan dagiti kangrunaan a sentro ti politiko ket nangrugrugi idiay tengnga a Mehiko a kas ti [[Xochicalco]] ken [[Cholula (Mesoamerikano a lugar)|Cholula]]. Iti daytoy a panawen idi las-ud ti Epi-Klasiko a [[Nahua a tattao]] ket nangrugrugida nga immalalisimmal-alis iti abagatan idiay Mesoamerika manipud iti Amianan, ken politikal ken kultural a nagbalbalinda a nagturturay idiay tengnga a Mexico, idi pinapanawda dagiti agsasao kadagiti [[Dagiti Oto-Manguean a pagsasao|Oto-Manguean a pagsasao]].

* {{Cite book| first=Michael C.| last=Meyer| coauthorsauthor2=William H. Beezley, manmannurat| title=Ti Oxford a Pakasaritaan ti Mehiko| publisher=Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan| year=2000| isbn=0-19-511228-8| page=736 }}