Karayan Yangtze: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m Kopia urnos (bassit)
m Kopia urnos (bassit)
Linia 82:
|pages=579–589
|date=
|volume=24|number=5}}</ref>
|accessdate=2010-07-27}}</ref>
| discharge = 30166
| discharge_note = <ref name="chinarivers">{{cite web
Line 133 ⟶ 132:
|w2=Yangtzu Chiang}}
 
Ti '''Karayan Yangtze''', wenno '''Chang Jiang''' (Inggles {{IPAc-en|icon|ˈ|j|æ|ŋ|t|s|i}} wenno {{IPAc-en|ˈ|j|ɑː|ŋ|t|s|i}}; Mandarin {{IPAc-cmn|ch|ang|2|-|j|iang|1}}) ket isu ti kaatiddogan a [[karayan]] idiay [[Asia]], ken ti [[Listaan dagiti karayan babaen ti kaatiddog|maikatlo a kaatiddogan]] iti lubong. Daytoy ket agayus iti {{Convertpagbaliwen|6418|km|mi|0}} manipud kadagiti glasier idiay [[Banak ti Qinghai-Tibet]] idiay [[Qinghai]] nga agpaday a bumallasiw ti [[Abagatan alauda laud a Tsina|abagatan alaud]], [[Abagatan a Tengnga a Tsina|tengnga]] ken [[Daya a Tsina|dumayaakindaya a Tsina]] sakbay a maibusan idiay [[Baybay Daya a Tsina]] idiay [[Shanghai]]. Daytoy pay ket [[Listaan dagiti karayan babaen ti panagayus|maysa kadagiti karayan babaen ti tomo ti panagayus iti lubong]]. Ti Yangtze ket agayus ti maysa a panglima a kalawa ti daga ti [[Republika dagiti Tattao iti Tsína]] (PRC) ken ti labneng ti karayanna ket pagtaengan dagiti maysa a pagkatlo ti [[Demograpiko ti Republika dagiti Tattao iti Tsína|populasion ti Tsina]].<ref>(Insik) [http://www.cjw.gov.cn/index/river/liuyugk-3.asp?link=1] Naala idi2010-09-10</ref>
 
No mairaman ti [[Karayan Duyaw]], ti Yangtze ket isu ti kangrunaan a karayan iti [[pakasaritaan ti Tsina|pakasaritaan]], [[kultura ti Tsina|kultura]] ken [[Ekonomia ti Republika dagiti Tattao iti Tsína|ekonomia]] ti Tsina. Ti nalames a [[Karayan Yangtze Delta]] ket agpatpataud ti ad-adu ngem 20% ti [[Naipakasaritaan a GDP ti Republika dagiti Tattao iti Tsína|GDP ti Tsina]]. Ti Karayan Yangtze ket agay-ayus kadagiti nadumaduma a kita ti ekosistema ken kabukbukodanna pay a pagtaengan dagiti nadumaduma a [[Endemismo|endemiko]] ken dagiti nadangran a sebbanagansebbangan amairamana mairaman ti [[Insik a buaya]] ken ti [[esturion ti Yangtze]]. Para kadagiti rinibu a tawtawen, dagiti tattao ket inususarda ti karayan para iti danum, panagsibog, kinadalus, pagluganan, industria, panagmarka ti pagbeddengan ken gubat. Ti [[Penned ti Tallo a Baw-ang]] idiay Karayan Yangtze ket isu ti [[Listaan dagiti kadakkelan a hidroelektriko nga estasion ti elektrisidad |kadakkelan a hidro-elektriko nga estasion ti elektrisidad iti lubong]].<ref>
{{cite web
|url=http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=38879
Line 144 ⟶ 143:
</ref><ref>[http://internationalrivers.org/node/356 Dagiti Sangalubongan a Karayan, bariweswes ti Tallo a Karabukob a Penned], Naala idi Agosto 3, 2009</ref>
 
Dagiti napalabas a tawen, daytoy a karayan ket nakasagsagaba maipud kadagiti karugitan ti industria, dagiti nagayusan ti agrikultura, [[siltation|panaglan-ak]], ken dagiti panakapukawpannakapukaw ti kalugnakan ken danawsdanaw, a dagitoy ket mangipakaro kadagiti natiempoan a panaglayos. Adda dagiti paset ti karayan a nasalakniban tattan a kas dagiti [[Dagiti nasalakniban a lugar idiay Tsina|katutubo a reserba]]. Ti maysa bennat ti Yangtze nga agyayus ti daalemadalem a karabukod idiay lumaud a [[Yunnan]] ket paset ti [[Tallo aParalelo a Karkarayan dagiti Nasalakniban a Lugar ti Yunnan]], ti [[UNESCO]] a [[Tawid a Lugar ti Lubong]].
 
==Nagnagan==
Ti nagan a "Yangtze", a naipaletra pay iti "Yangtse" wenno "Yangzi", ket naala manipud tilokal a nagan para iti maysa a gay-at iti akin-babaababa a Yangtze idiay asideg ti [[Yangzhou]].
 
Ti "Yangzi" ({{zh|s=扬子|p=Yángzǐ}}) ket isu idi ti nagan ti purok ken ti lugar ti maysa a taga-ugma a pagballasiwan ti balsa, ken ti "Jiang" ({{zh|s=江|p=Jiāng|links=no}}) ken maysa kadagiti Insika balikas para iti karayan.<ref>(Insik)[http://www.yznews.com.cn/yzwb/html/2010-01/23/content_92703.htm An Min, "夜晤扬子津" ''Yangzi Wanbao''] 2010-01-23</ref> Idi maiak-13 a siglo, ti nadayeg nga opisial ti [[Song a Dinastia]], a ni [[Wen Tianxiang]] ket nangsurat ti maysa a daniw a natituluan iti ''Yangzi Jiang''. Kalpasanna, dagiti Lumaud a Misionario ket nangngegda ti nagan ken inpakatda iti intero a karayan.
Line 157 ⟶ 156:
* Carles, William Richard, [http://www.jstor.org/stable/1774310 "Ti Yangtse Chiang"], ''[[The Geographical Journal|Ti Heograpiko a Warnakan]]'', Tom. 12, Blng. 3 (Sep., 1898), pp.&nbsp;225–240; Inpablaak babaen ti: Blackwell Publishing para iti [[Kagimongan ti Naarian a Heograpiko ]] (a kaduna ti Instituto dagiti Britaniko a Heograpo)
*Danielson, Eric N. 2004. ''Nanjing ken ti Akin-baba a Yangzi, Manipud ti Napalabas ken Agdama, Ti Baro a Trilohia ti Karayan Yangzi, Tom. II''. Singapore: Times Editions/Marshall Cavendish. ISBN# 981-232-598-0.
*Danielson, Eric N. 2005. ''Ti Tallo a Karabukob ken Ti Akin-ngato a Yangzi, Manipud ti Napalabas ken AgdamatAgdama, Ti Baro a Trilohia ti Karayan Yangzi, Tom.. III''. Singapore: Times Editions/Marshall Cavendish. ISBN# 981-232-599-9.
*Grover, David H. 1992 ''Dagiti KOmersio a Barko ti Amerikano idiay Yangtze, 1920-1941''. Wesport, Conn.: Praeger Publishers.
*Van Slyke, Lyman P. 1988. ''Yangtze: katutubo, pakasaritaan, ken ti karayan''. Ti Bassit a Libro ti Stanford . ISBN 0-201-08894-0
*Winchester, Simon. 1996. ''Ti Karayan iti Tengnga ti Lubong: Ti angpangato a panagdaliasat idiay Yangtze ken Panagsubli iti Insik a PanwenPanawen'', Holt, Henry & Company, 1996, hardcover, ISBN 0-8050-3888-4; trade paperback, Owl Publishing, 1997, ISBN 0-8050-5508-8; trade paperback, St. Martins, 2004, 432 pampanid, ISBN 0-312-42337-3
 
==Dagiti silpo ti ruar==