Oksiheno: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

{{Infobox oksíheno}}

 

 

Ti oksíheno ket kameng iti [[chalcogen]] a [[Grupo (periodiko a lamisaan)|grupo]] idiay [[periodiko a lamisaan]] ken daytoy ket nakaro a [[Kimiko a panagreaktibo|reaktibo]] a [[saan a metal]] nga elemento nga aggaggagana nga agporma kadagiti [[kumadua a kimiko|kumadua]] (a kas dagiti [[oksido]]) a gangani kadagiti amin a dadduma nga elemento. Ti oksíheno ket maysa a napigsa nga [[oksido nga ahente]] ken daytoy ket addaan ti maikadua a kangatuan ti [[elektronegatibidad]] kadagiti amin nga elemento (ti laeng [[pluor]] ti addaan ti nagatngato nga elektronegatibidad).<ref>{{cite web|url=http://www.webelements.com/oxygen/electronegativity.html |title=WebElements Periodiko a Lamisaan dagiti Elemento &#124; Oksíheno &#124; Elektronegatibidad |publisher=Webelements.com |date= |accessdate=2011-11-07}}</ref> Bababen ti masa, ti oksíheno ket isu ti [[Panakaaduan dagiti kimiko nga elemento|maikatlo a kaaduan]] nga elemento iti law-ang, kalpasan ti [[hidróheno]] ken [[helio]]<ref name="NBB297">[[#Reference-idEmsley2001|Emsley 2001]], p.297</ref> ken ti [[Panakaaduan dagiti kimiko nga elemento (datos a panid)|kaaduan]] nga elemento babaen ti masa iti [[rabaw a natangken (heolohia)#Rabaw a natangken ti Daga|rabaw a natangken ti daga]], a makaaramid daytoy ti gangani a kagudua iit masa ti rabaw a natangken. Ti nawaya nga Panakaaduan dagiti kimiko nga elemento is too kimikalio unay a reaktibo iti Daga no awan ti [[potosintesis|photosintetiko]] nga aksion dagiti agbibiag nga organismo, nga agusar ti enerhia ti lawag ti init tapno agpataud ti elemental nga oksíheno nga agtaud ti danum. Ti elemental nga {{chem|O|2}} ket mangrugi laeng nga agpaadu idiay atmospera kalpasan ti ebolusionario a panagparang kadagitoy nga organismo, iti agarup idi a 2.5&nbsp;a bilion a tawtawen.<ref>{{cite press release|title=NASA Research Indicates Oxygen on Earth 2.5 Billion Years ago|url=http://www.nasa.gov/home/hqnews/2007/sep/HQ_07215_Timeline_of_Oxygen_on_Earth.html|publisher=[[NASA]]|date=2007-09-27|accessdate=2008-03-13}}</ref> Ti diatomiko nga oksíheno nga alingasaw ket buklenna ti 20.8% iti tomo iti [[atmospera ti Daga|angin]].

{{Kompakto a periodiko a lamisaan}}