Ferdinand Marcos: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
narabrabaw a termino..
Linia 57:
: ''Para iti dadduma pay a kaipapanan wenno artikulo maipapan iti Ferdinand Marcos, kitaen ti [[Ferdinand Marcos (panangilawlawag)]].''
 
Ni '''Ferdinand Edralin Marcos''' ([[Septiembre 11]], [[1917]]–[[Septiembre 28]], [[1989]]), maysa nga [[Ilokano]], ket isu ti maikasangapulo a Presidente ti [[Pilipinas]] a nagserbi manipud idi [[1965]] agingga iti [[1986]]. Nagbalin a [[diktador]] idi mangrugi iti maikadua a panagtakemnapanagakemna iti kinapresidente tapno maiturayanna ti pagilian, babaen ti panangyetnagnapanangipaulogna iti [[Linteg Militar]] idi 1972 ken panangipasdekna iti "Baro a Kagimongan" ({{lang-en|New Society}}), ({{lang-tl|Bagong Lipunan}}). Ngem napatakkias ni Marcos iti poderpuesto idi [[1986]] babaen ti [[Rebolusion iti Edsa]] kalpasan a nagrebelde ti dua nga Ilokano a nangangato nga opisial ti turay, ti Ministro ti Salaknib a ni [[Juan Ponce Enrile]] ken [[Heneral]] [[Fidel V. Ramos]], ket kimmapponda kenni [[Corazon Cojuangco Aquino]] (balo ni dati a [[Senador]] [[Benigno S. Aquino]] a napapatay idi [[1983]]), a nagbalin a pangulopresidente kalpasanna.
 
Naipasngay ni Marcos idiay [[Sarrat, Ilocos Norte|Sarrat]], [[Ilocos Norte]], anak da [[Mariano Marcos]] ken [[Josefa Edralin]]. Idi [[1937]], bayat ti panagbasanapanageskuelana iti kinaabogado idiay [[Universidad ti Filipinas, Diliman|Universidad ti Pilipinas]], naidarum ni Marcos ta napabasol a nangpapatay ken ni [[Diputado]] [[Julio Nalundasan]], maysa a karibal ni tatangna a Mariano iti politika. Naibalud idi [[Nobiembre]] [[1939]], ngem nagkiddaw iti [[Korte Suprema iti Pilipinas]] a depensaanna a bukod ti bagina, ket nangabak iti kasona iti sumaruno a tawen.
 
Nagturpos idiay [[Universidad ti Filipinas, Diliman|Unibersidad iti Pilipinas]], ken nakaala iti kangatuan anga promedioaverage iti panag-eksamen para kinaabogado ([[bar]]) iti Pilipinas idi [[1940]].
 
Iti las-ud-udi a paset ti [[Maikadua a Sangalubongan a Gubat]], nagserbi ni Marcos a soldado iti [[Siiigan a Buyot iti Pilipinas|Siiigam a Buyot iti Pilipinas]]. Kalpasan ti gubat, nagbalin a kabadangankatulongan ni Presidente [[Manuel Roxas]] manipud [[1946]] agingga iti [[1947]], ken kamengmiembro pay iti [[Kamara dagiti Pannakabagi iti Pilipinas|Kamara dagiti Pannakabagi]] (1949-59), ken kas [[Senado iti Pilipinas|senador]] (1963-65) a nangidauluanna iti [[Senado iti Pilipinas]] kas presidente. Idi [[1954]], inkasarnanagkasarda nikenni [[Imelda Marcos|Imelda Romualdez]], maysa a [[Tattao a Bisaya|Bisayana]] a patubotubo iti [[Leyte]], a timmulong ken ni Marcos iti naballigi a panagkampaniana para iti presidente.
 
Kalpasan a saan nga innaganan ti [[Partido Liberal]] ni Marcos a kas opisial a kandidatoda para iti presidente, immallatiwimmakar isuna iti [[Partido Nacionalista]], a nangdutoknangpili kenkuana a kandidatoda a kadua ni [[Fernando Lopez]] a para iti bise presidente. Inabakda ti situtugaw idi a pangulo ken kandidato manen a ni [[Diosdado Macapagal]] kasta met ti para bise presidente a ni [[Genaro Magsaysay]], iti eleksion idi [[1965]].
 
{{pungol-bio}}