Sékso: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Content deleted Content added
Lam-ang (tungtungan | aramid) m →Sékso kadagiti tao: nagsimpa |
Saluyot (tungtungan | aramid) No edit summary |
||
Linia 1:
Ti maaw-awagan a '''sex''' wenno '''sékso''' ket maysa kadagiti dua a kategoria ti [[specimen|kita]] ti [[sebbangan]] (species) a mamagnayon kadagiti [[henetiko]] a tagikuada tapno
==Sékso iti pagarian ti ayup==
Sumagmamano kadagiti sebbangan, a kas iti [[alumbayad]] (alinta iti dadduma), [[uyokan]], ken [[bannagaw]], ket kabalinanna nga agpada ti [[seksual]] ken [[aseksual]] a panagpaadu. Iti urnos nga insekto a [[Hymenoptera]], a pakaibilangan dagiti uyokan, ti reyna (maysa a babai) ket mabalinna nga ikeddeng no perilisado wenno saan ti itlog nga iruarna. Dagiti pertilisado nga itlog ket agbalin a babbai a trabahador (no maikkan iti kadawyan a taraon bayat ti panagpessada) wenno kas reyna (no mataraonan iti [[royal jelly]]). Dagiti met saan a
Kadagiti [[mammal]], [[billit]], ken dadduma pay dagiti sebbangan, ti sékso ket mailangaan babaen dagiti sékso kromosoma, a maawagan iti X ken Y kadagiti mammal, ken Z ken W iti bilbillit.
<!-- For mammals, males typically have one of each (XY), while females typically have two X chromosomes (XX). All individuals have at least one X chromosome, the Y chromosome is generally shorter than the X chromosome with which it is paired, and is absent in some species, this pattern admitting some considerable variation. One interesting variation is in the [[platypus]], a rather unusual mammal in many other ways, where sex is determined by 10 chromosomes. Males are XYXYXYXYXY and females XXXXXXXXXX. In birds, males have two of the same kind of sex chromosome (ZZ) and females have one of each type (ZW). In other species, including [[crocodiles]], and most [[insects]], sex may be determined by various other [[sex-determination systems]], including those controlled by environmental factors such as temperature. Yet other species change sex during their lifetime. -->
==Sékso iti saan nga ayup a
Dagiti [[mula]] ket kaaduanna a [[hermaphrodite]], ngem daytoy a pangawag ket nadaras a parigaten dagiti panagduduma iti panaggigidiat ti séksualidad. Kas kadagiti ay-ayup, adda met laeng dua a pakaidasiganda a [[gamete]], maawagan met la dagiti mula kas lalaki ken babai. Kadagiti agsabsabong a mula, dagiti sabong ti mangimet iti gamete. Iti sumagmamano a kaso, dagiti sabong ket mabalin nga addaan laeng iti maymaysa a kita ti gamete idinto a dagiti dadduma ket addaan iti dua a kita.
Kadagiti sabali a kita iti adu-ti-selulana a biag (kas koma iti dasig ti [[fungus]] a [[Basidiomycota]]) dagiti pakailasinan a
==Sékso kadagiti tao==
Iti tattao, ti sékso ket ti gagangay a pannakailasin iti kaaduan a biolohikal ken sosial a pakaisangratan, kas koma a ti maysa a tao ket maysa laeng a babai wenno lalaki. Nupay kasta, iti pannakaad-adal ken pannakasuksukisok ti [[kinababai]] ken [[kinalalaki]], lumawlawag a ti panangidasig wenno ti panangilasin iti sékso ket adda iti adu nga agpang a mabalin nga nainnakaparsuaan, biolohiko, sosial, sikolohikal ken dadduma pay.
Makita iti baba dagiti nadumaduma a paggidiatan ti lalaki ken babai a tao.
| |||