Pagsasao nga Ilokano: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
Saluyot (tungtungan | aramid)
m panangilawlawag iti nagdumaan ken nagsupadian ti Ilokano ken/iti Iloko
m Nagsimpa ti panangiletra/gramatika
Linia 3:
|altname = Ilocano
|nativename = ''Iloko, Iluko''
|states = [[PilipinasFilipinas]]
|region = [[Amianan a Luzon|Akin-amianan a Luzon]]
|ethnicity=[[Tattao nga Ilokano]]
Linia 9:
|date = 2007
|ref = <ref>[[Nationalencyklopedin]] "Världens 100 största språk 2007" Dagiti Kadakkelan a 100 a Pagsasao idi 2007</ref>
|speakers2 = Maika-3 a kaaduan ti mangisasao a patneng a pagsasao iti PilipinasFilipinas<ref name="speakers">Senso ti PilipinasFilipinas, 2000. Tabla 11. Sangkabalayan a Populasion babaen ti Etnisidad Sekso ken Rehion: 2000</ref>
|familycolor = Austronesian
|fam2 = [[Sasao a Malayo-Polinesio|Malayo-Polinesio]]
|fam3 = [[DagitiSasao pagsasaoa iti PilipinasFilipinas|PilipinasFilipinas]]
|fam4 = [[DagitiSasao pagsasaonga iti aminananAminanan a PilipinasFilipinas|Amianan a PilipinasFilipinas]]
|fam5 = [[DagitiSasao pagsasaonga iti amiananAmianan a Luzon|Amianan a Luzon]]
|script = [[Latin a sinuratan|Latin]] (IlokanoAlpabeto nga abesedarioIlokano),<br>[[Braille nga Ilokano]]<br>''Naipakasaritaan a [[Baybayin]]''
|nation = [[Rehional a pagsasao]] iti [[Dagiti pagsasao iti Pilipinas|PilipinasFilipinas]]<br/>Opisial a pagsasao ti probinsia ti [[La Union]]<ref name="launionofficiallanguage">{{cite news | url=http://www.philstar.com/nation/article.aspx?publicationsubcategoryid=67&articleid=850366 | title=Iloko La Union's official language | newspaper=[[Philippine Star]] | date=Septiembre 19, 2012 | accessdate=Septiembre 24, 2012 | author=Elias, Jun}}</ref>
|agency = [[Komision iti Pagsasao a Filipino]]
|iso2 = ilo
|iso3 = ilo
|glotto=ilok1237
|glottorefname=Iloko
|lingua=[http://linguasphere.info/?page=linguascale&linguacode=31-CBA-a 31-CBA-a]
|notice=IPA
Line 26 ⟶ 28:
}}
 
Ti '''[[Ilokano]]''' (wenno Iloko, Iloco, mabalin met nga Ilocano) ket maysa kadagiti kangrunaan a pagsasao (maikatlo a kadakkelan ti bilang ti agsasao) iti [[PilipinasFilipinas]]. Daytoy ti pagsasao a kangrunaan nga aramat ([[lingua franca]]) ti agarup isuamin a pakabuklan ti [[Amianan a Luzon]], nangruna iti [[Rehion ti Ilocos]], iti [[Tanap ti Cagayan]] ken iti adu a paset ti [[Abra]], [[Pangasinan]], ken [[Zambales]]. Adu met ti agsasao iti IlokoIlokano iti [[Nueva Ecija]], [[Tarlac]], [[Mindoro]] ken iti dadduma a probinsia iti [[Mindanao]].
 
Mairaman ti Ilokano iti pamilia ti [[SassaoSasao nga Austronesio]] a nagpuonan dagiti pagsasao kadagiti puro iti [[Taaw Pasipiko|Pasipiko]] ken Umabagatan[[Akin-abagatan a-Daya daya nga [[Asia]]. Kabagian ti IlokoIlokano dagiti nadumaduma a dildila kas iti [[Bahasa Indonesia]], [[Bahasa Melayu]], [[Pagsasao a Maori|Maori]], [[Pagsasao a Hawayano|Hawayano]], [[Pagsasao a Malagasi|Malagasi]], ken [[Pagsasao a Paiwan|Paiwan]].
 
Adda aganay a walo (8) [[riwriw]] ti agus-usar iti Iloko iti PilipinasFilipinas.
 
Adu a paset ti lubong, a napanan ken pagnanaedan dagiti [[Tattao nga Ilokano|Ilokano]], ti pakasarakan met iti dakkel a porsiento dagiti agsasao iti Ilokano, kas kadagiti estado ti [[Hawaii]] ken [[California]] iti [[Estados Unidos]].
 
=== ''Iloko'' ken ''Ilokano'' ===
Line 40 ⟶ 42:
=== Panakaidasig ken dialekto ===
 
Ti Ilokano ket isu ti kakaisuna a sanga ti pamilia lingguistika a Kordiliera ti PilipinasFilipinas, maibilang nga inauna wenno kabaketan kadagiti pagsasao iti amianan. Kakabsatna ti [[Pangasinense]], [[Ibanag]] ken dagiti nadumaduma a pagsasao iti kabambantayan ti [[Rehion Administratibo ti Kordiliera|Kordiliera]].
 
Dua ti makuna a dialekto ti Ilokano: ti maawagan iti “Umamianan” wenno “nauneg nga Ilokano,” pagsasao dagiti taga-Ilokos, ken ti “Umabagatan,” a kaaduan a pagsasao dagiti adda iti probinsia ti [[La Union]] ken [[Pangasinan]]. Agassideg ketdi dagitoy a dialecto. Bassit ti pagdumaanda, ti laeng panangibalikas iti letra nga ''e''.
Line 46 ⟶ 48:
Maysa laeng ti balikasna daytoy a letra para kadagiti "umamianan"—nakalukat, tengnga’t-sango, ken di nabukel a bokal. Dagiti met "umabagatan" ket dua ti balikasna. Kas kadagiti "umamianan," no ti sao ket ganggannaet ti naggapuananna, wenno nakarikep, ket impalikud, ken di nabukel a bokal, no ti agsarita ket patneng nga Ilokano. Daytoy a panangibalikas ket naiseknan iti pagsasao dagiti sabsabali kas iti [[Pagsasao a Pangasinense|Pangasinense]] ken [[Pagsasao a Kankanaey|Kankanaey]].
 
Saan ketdi a madlaw unay dagitoy a naggidiatan kadagiti talaga a patneng nga [[Ilokano]] iti man abagatan wenno abagatan nga Ilocos. Madlaw laeng ti naiduma a panangibalikas iti ''e'' kadagiti saan a patneng nga Ilokano wenno dagiti nasanay iti [[Tagalog]] wenno [[Pagsasao nga IngglésIngles|IngglésIngles]] a saan unayen nga agsasao iti Ilokano. Wenno dagiti nakasursuro iti Ilokano a saan a natibo nga Ilokano (kas pagarigan maysa a natibo a Tagalog wenno [[Pagsasao a Cebuano|Bisayano]] a nakasursuro nga agsao iti Ilokano).
 
Dagiti patneng nga Ilokano ken umiiloko, maymaysa ti panangisaoda iti letra ''e'' kadagiti balikas a kas koma ''"wen," "met," "bedbed," "ilem," "isem," "panagem," "nakem," "timel," "belleng," "aweng," "palileng," "baket," "ubet," "gawed," "kerret," "siket," "lengleng" "alimuteng," "alsem," "pekkel," "kuribetbet," "pamulinawen"'' ken dadduma pay.