Sumatra: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Ti '''Sumatra''' ({{lang-id|Sumatera}}) ket ti maysa nga isla idiay akinlaud nga [[Indonesia]] ken parte daytoy ti [[Is-isla Sunda]]. Daytoy ti kadakkelan nga isla ngaiti intero nga adda iti Indonesia (dua a dakdakkel nga is-isla, ti [[Borneo]] ken [[Baro a Guinea]], ket nagbingayan a pagbaetan ti Indonesia ken dagiti dadduma pagilian) ken ti [[listaan dagiti isla babaen ti kalawa|maikanem a kadakkelan nga isla]] iti lubong iti 473,481 km² (mairaman dagiti kaariping nga isla a kas ti Is-isla Riau ken Is-isla Bangga Belitung).

Ti Sumatra ket ti maysa nga immatiddog a masa ti daga a gumay-at iti diagonal a pagtayyekan iti amianan a laud-abagatan a daya. Ti [[Taaw Indiano]] ket pagbeddenganna iti laud, amianan a laud, ken abagatan a laud a bangbangir iti Sumatra ken ti kawar ti isla ti [[Simeulue]], [[Nias]] ken [[Is-isla Mentawai|Mentawai]] ket mangbeddeng iti abagatan a laud nga aplaya. Iti amianan a daya a bangir ket ti akikid a [[Lingsat ti Malacca]] a mangisina iti isla manipud iti [[Peninsula Malaya]], ti maysa a pagpaatiddog ti Eurosiano a kontinente. Iti abagatan a daya ket ti akikid a [[Lingsat Sunda]] a mangisina iti Sumatra man ipudmanipud iti [[Java]]. Ti akin-amianan nga ungto ti Sumatra ket pagbeddengan ti [[Is-isla Andaman]], bayat nga iti akinbaba nga akindaya a bangir ket dagitdagiti isla ti Bangka ken Belitung, ti [[Lingsat Karimata]] ken ti [[Baybay Java]]. Ti banbantay ti [[Bukit Barisan]], ngket aaglaonaglaon kadagiti aktibo a bulkanketbulkan a mangporma tiiti duri ti isla, bayat a dagiti amianan a daya bangir ket dagiti ababa a dagdaga ken dagiti kalugnakan, mangrove ken dagiti kompleks a sistema ti karayan. Ballasiwen ti [[ekuador]] ti isla iti tengngana dagiti probinsia ti [[Laud a Sumatra]] ken [[Riau]]. Ti klima ti isla ket [[tropikal]], napudot ken nadam-eg ken addaan kadagiti napusek a [[tropikal a katuduan a bakir]] aken kaaduanisu iditi itikaaduan a langa ti daga.

Ti Sumatra ket ammo idi kadagiti taga-ugma panawen babaen ti [[Sanskrito]] a nagnagan iti ''Swarnadwīpa'' ("Isla ti Balitok") ken ''Swarnabhūmi'' ("Daga ti Balitok"),gapu kadagiti deposito ti balitok kadagiti kabambanatayan ti isla.<ref>{{cite book|title=A Kingdom of Words: Language and Power in Sumatra|last=Drakard|first=Jane|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=983-56-0035-X}}</ref> ThiTi immuna a balikas a mangibagbaga iti nagan a ''Sumatra'' ket ti nagan idi iti [[Srivijaya]] a ''Haji'' (ari) ''Sumatrabhumi'' ("Ari ti daga ti Sumatra"),<ref name="MUNOZ 175">{{cite book |last=Munoz|title=Early Kingdoms |page=175}}</ref> a nangipatulod kadagiti nabaon a mangitungpal idiay [[Tsina]] idi 1017. Dagiti Arabo a heograpo ket kinunkunada ti isla a kas ''Lamri'' (Lamuri, Lambri wenno Ramni) kadagiti maikasangapulo aginggana kadagiti maikatlo a sisiglo, iti panangireperensia iti pagarian iti asideg iti moderno nga aldaw iti [[Banda Aceh]] nga isu idi ti immuna a simmangpetan dagiti nagtagtagilakownagtagtagilako.

Idi naladaw a maika-14a14 a siglo, ti nagan a Sumatra ket nagbalin a nadayeg iti panangireperensia tiiti pagarian ti [[Pasai|Samudra Pasai]], nga isu idi ti dumakdakkel a bileg aginggana idi sinukatan babaen ti [[Sultanato ti Aceh]]. Ni Sultan Alauddin Shah ti Aceh, kadagiti surat a naisurat idi 1602 a naisurat kenni [[Reina Isabel I]] ti [[Pagarian ti Inglatera|Inglatera]], ket nangibagbaga kaniana a kas "ari ti Aceh ken Samudra".<ref name=sneddon>{{Cite book