Australia: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m panangiletra (via AWB script)
m panangiletra (via AWB script)
Linia 1:
{{maipapan|pagilian}}
{{Infobox pagilian
|native_name =
|conventional_long_name = Mankomunidad iti Australia
|common_name = Australia
|image_flag = Flag of Australia.svg
|image_coat = Coat of Arms of Australia.svg
|image_map = Australia (orthographic projection).svg
|map_width = 220px
|national_anthem = "[[Advance Australia Fair]]"{{#tag:ref|Ti Australia ket addan ti maysa a [[naarian a kanta]], "[[God Save the Queen|God Save the Queen (or King)]]<br /> ({{lang-ilo|Apo Isalakanmo ti Rena}})", a daytoy ket may-ayam no adda dagiti kameng iti [[Kamara iti Windsor|Naarian a pamilia]] no addada idiay Australia. Kadagiti dadduma pay a maibagay a linaon, ti [[nailian a kanta]] ti Australia, "[[Advance Australia Fair]]", ket isu ti maay-ayam.<ref>[http://www.itsanhonour.gov.au/symbols/anthem.cfm Daytoy ket Pammadayaw&nbsp;– Dagiti Simbolo&nbsp;– Ti Nailian a Kanta iti Australia] ken [http://www.dfat.gov.au/facts/nat_anthem.html DFAT&nbsp;– "Ti Nailian a Kanta ti Australia"]; {{Cite book|title=Parliamentary Handbook of the Commonwealth of Australia|edition=maika-29|year=2002|chapter=Dagiti Nailian a Simbolo|chapterurl=http://web.archive.org/web/20070611101901/http://www.aph.gov.au/library/handbook/40thparl/national+symbols.pdf|accessdate=7 Hunio 2007}}</ref>|name="panagipalpalawag ti nailian a kanta"|group="N"}}
|official_languages = Awan{{#tag:ref|Ti Inggles ket awan ti ''[[de jure]]'' a kasasaad.|name="official language"|group="N"}}
|languages_type = [[Nailian a pagsasao]]
|languages = [[Pagsasao nga Ingles|Ingles]] (''[[de facto]]'')<ref name="official language" group="N" />
|capital = [[Canberra]]
|largest_city = [[Sydney]]
|government_type =[[Pederalismo|Pederal]] a [[Parlamentario a sistema|parlamentario]] a [[batay-linteg a monarkia]]
|leader_title1 = [[Monarkia ti Australia|Monarkia]]
|leader_title2 = [[Gobernador-Heneral ti Australia|Gobernador-Heneral]]
|leader_title3 = [[Kangrunaan a Ministro iti Australia|Kangrunaan a Ministro]]
|leader_name1 = [[Isabel II]]
|leader_name2 = [[Peter Cosgrove|Sir Peter Cosgrove]]
|leader_name3 = [[Malcolm Turnbull]]
|legislature = [[Parlamento ti Australia|Parlamento]]
|upper_house = [[Senado ti Australia|Senado]]
|lower_house = [[Kamara dagiti Pannakabagi iti Australia|Kamara dagiti Pannakabagi]]
|area_rank = Maika-6
|area_magnitude = 1 E12
|area_km2 = 7617930
|percent_water =
|population_estimate = {{formatnum:{{#expr: 22795067 + (86400 / 94) * {{Age in days|2012|1|6}} round 0}}}}<!--AUTOUPDATES DAILY at 00:00 UTC, ti pagurasan ti populasion ti Australia ket agnayon ti 1 a tao tunggal 94 a segundo --><ref>{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1647509ef7e25faaca2568a900154b63?OpenDocument|title=Populasion a pagurasan|work=[[Australian Bureau of Statistics]] website|publisher=Mankomunidda iti Australia|accessdate=6 Enero 2012}} Ti populasion a karkulo ket inaldaw nga automatiko a makarkulo iti 00:00 UTC ken naibatay iti datos a naala manipud ti pagurasan ti populasion iti petsa a naipakita iti dakamat.</ref>
|population_estimate_year = {{CURRENTYEAR}}
|population_estimate_rank = Maika-52
|population_census = 19,855,288<ref>{{Census 2006 AUS|id=0|name=Australia|accessdate=14 Oktubre 2008|quick=on}}</ref>
|population_census_year = 2006
|population_density_km2 = 2.8
|population_density_rank = Maika-233
|sovereignty_type = Pannakawayawayas
|sovereignty_note = manipud ti [[Nagkaykaysa a Pagarian]]
|established_event1 = [[Batay-linteg ti Australia|Batay-linteg]]
|established_event2 = [[Alagaden ti Westminster 1931|Alagaden ti Westminster]]
|established_event3 = [[Alagaden ti Westminster a panagampon a Tignay iti 1942|Alagaden ti Westminster a panagampon a Tignay]]
|established_event4 = [[Australia a Tignay iti 1986|Australia a Tignay]]
|established_date1 = 1 Enero 1901
|established_date2 = 11 Disiembre 1931
|established_date3 = 9 Oktubre 1942 (nga addaan ti naapektaran manipud idi 3 Septiembre 1939)
|established_date4 = 3 Marso 1986
|currency = [[Australiano a doliar]]
|currency_code = AUD
|time_zone = [[Oras idiay Australia|sabsabali]]<ref name="time" group="N">Adda dagiti babassit a paggiddiatan manipud kadagiti tallo a sona ti oras, kitaen ti [[Oras idiay Australia]].</ref>
|utc_offset = +8 to +10.5
|time_zone_DST = [[Oras idiay Australia|sabsabali]]<ref name="time" group="N" />
|utc_offset_DST = +8 to +11.5
|demonym = [[Australiano]], [[Aussie]], Tga-Australia<ref>Ti [[Macquarie a Diksionario]]</ref><ref>{{Cite book|title=Collins Ingles a Diksiorio|year=2009|publisher=HarperCollins|location=Bishopbriggs, Glasgow|isbn=978-0-00-786171-2|page=18}}</ref>
|drives_on = kanigid
|cctld = [[.au]]
|calling_code = [[+61]]
|ISO_3166-1_alpha2 = AU
|ISO_3166-1_alpha3 = AUS
|ISO_3166-1_numeric = 036
|sport_code = AUS
|vehicle_code = AUS
|GDP_PPP_year = 2011
|GDP_PPP = $918.978 billion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=193&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr1.x=84&pr1.y=12|title=Australia|work=IMF website|publisher=Internasional a Pundo ti Panguartaan|location=Washington, D.C.|accessdate=5 Nobiembre 2011}}</ref>
|GDP_PPP_rank = Maika-18
|GDP_PPP_per_capita = $40,836<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = Maika-12
|GDP_nominal = $1.507 trillion<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_rank = Maika-13
|GDP_nominal_year = 2011
|GDP_nominal_per_capita = $66,984<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = Maika-5
|Gini = 33.6<!--number only-->
|Gini_ref = <ref>{{cite web|title=OECD Economic Surveys: Norway 2012|url=http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/economics/oecd-economic-surveys-norway-2012/gini-coefficients-before-and-after-taxes-and-transfers_eco_surveys-nor-2012-graph1-en#page1}}</ref>
|Gini_rank = Maika-19
|Gini_year = 2012
|Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.933<!--number only-->
|HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 Hulio 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref>
|HDI_rank = Maika-2
|HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady-->
}}
 
Ti '''Australia''' ({{IPAc-en|icon|ə|ˈ|s|t|r|eɪ|l|j|ə}}), opisial a ti '''Mankomunidad iti Australia''',<ref>{{cite web|url=http://www.comlaw.gov.au/Details/C2005Q00193/0332ed71-e2d9-4451-b6d1-33ec4b570e9f|title=Batay-linteg iti Australia|publisher=[[ComLaw]]|date=1 Hunio 2003|accessdate=5 Agosto 2011|quote=3. Ket kalintegan to para iti Reina, nga addaan ti nabagbagaan iti Pribado a Konsilo,nga iparangarang babaen ti proklamasion a, ti daytoy ken kalpasan ti maysa nga aldaw a daytoy ket naidutoken, a saan a naladladaw ngem maysa a tawen ti mapalabas kalpasan ti panakaipasa iti daytoy a Tignay, dagiti tatao iti Baro nga Abagatan a Gales, Victoria, Abagatan nga Australia, Queensland, ken Tasmania, ken no ti Apo ket napaneknekan a dagiti tatao iti Lumaud nga Australia ket umannurot, ket agkaykaysa da iti Pederal a Mankomunidad iti Australia.}}</ref> ket maysa a pagilian idiay [[Akin-abagatan a Hemisperio]] a nabuklan ti kangrunaan a daga iti [[Australia (kontinente)|kontinente iti Australia]] ken dagiti is-isla iti [[Tasmania]] ken dadduma pay a [[listaan dagiti is-isla iti Australia|a babassit nga isla]] idiay [[Taaw Indiano|Indiano]] ken [[Taaw Pasipiko]]. Daytoy ket isu ti [[Listaan dagiti pagilian ken agkamkammatalek babaen ti kalawa|maikanem akadakkelan a pagilian babaen ti dagup a kadakkel]]. Dagiti kaarrubana apagilina ket mairaman ti [[Indonesia]], [[Daya a Timor]] ken [[Papua Baro a Guinea]] iti amianan; ti [[Is-isla ti Solomon]], [[Vanuatu]] ken [[Baro a Kaledonia]] iri amianan-daya; ken [[Baro a Selanda]] iti abagatan-daya.
 
Para kadagiti 40,000 a tawtawen<ref>{{cite news| url=http://www.nytimes.com/2011/09/23/science/23aborigines.html | work=The New York Times | first=Nicholas | last=Wade | title=Ti Australiano nga Aborihen a Buok ket Mangibagbaga ti Sarita ti Migrasion ti Nagtagitaoan | date=22 Septiembre 2011}}</ref> sakbay ti [[Pakasaritaan ti Australia (1788-1850)|Europeano a panagtaeng]] idi naladaw a maika-18 a siglo, ti Australia ket tinaengan idi babaen [[dagiti patneng nga Australiano]],<ref>[http://news.softpedia.com/news/Both-Aborigines-and-Europeans-Rooted-in-Africa-54225.shtml Dagiti Australiano nga Aborihen ken dagiti Europeano ket Nairamutanda idiay Aprika&nbsp;– idi 50,000 a tawtawen]</ref>
a naikameng ti, maysa wenno adadu ti agarup a [[dagiti patneng nga Australiano a pagsasao|250 a grupgrupo ti pagsasao]].<ref>{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.NSF/2f762f95845417aeca25706c00834efa/aadb12e0bbec2820ca2570ec001117a5!OpenDocument|title=Australian Social Trends|work=[[Australiano nga Opisina dagiti Estadistika]] website|publisher=Mankomunidad ti Australia|accessdate=6 Hunio 2008}}</ref><ref>Michael Walsh. 'Pakabuklan dagiti patneng a pagsasao ti Australia' iti Suzane Romaine (ed) ''Pagsasao idiay Australia'' (Cambridge: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan, 1991) ISBN 0-521-33983-9</ref> Kalpasan ti panakadukatal babaen dagiti [[Olandes a Republika|Olandes]] nga eksplorador idi 1606, ti akin-daya a kagudua ti Australia' ket tinunton babaen ti [[Pagarian ti Gran Britania|Gran Britania]] idi 1770 ken tinaengan babaen ti [[penal a pagluganan]] idiay kolonia ti [[Baro nga Abagatan a Gales]] manipud idi 26 Enero 1788. Ti populasion ket nagin-inut a dimmakkel kadagiti simmarsaruno a dekada; ti kontinente ket nasuksukimat ken nanayonan ti lima a naipatakder a [[Akinrebbeng a gobierno|bukod nga agturturay]] a [[Dagiti Ballasiw Taaw a Teritorio ti Britaniko|Balangat a kolkolonia]].
 
Idi 1 Enero 1901, dagitoy nga innem a kolonia ket [[Pederasion ti Australia|napederado]], a nangporma ti Mankomunidad ti Australia. Manipud ti Panakapederasion, ti Australia ket nakataripatu ti natalinaay a [[liberal a demokrasia|liberal a demokratiko]] a sistema ti politika nga agpamay-ay a kas maysa a [[Pederalismo|pederal]] a [[parlamentario a demokrasia]] ken [[batay-linteg a monarkia]]. Ti pederasion ket buklen dagiti [[Dagiti estado ken teritorio ti Australia|innem nga estado ken nadumaduma a terteritorio]]. Ti populasion a 22.7 a riwriw <ref name="popclock">{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1647509ef7e25faaca2568a900154b63?OpenDocument|title=Population clock|work=[[Australian Bureau of Statistics]] website|publisher=Commonwealth of Australia|accessdate=15 Agosto 2014}} The population estimate shown is automatically calculated daily at 00:00 UTC and is based on data obtained from the population clock on the date shown in the citation.</ref> ket adu a naipatengngaan a dagidiay [[Dagiti daya nga estado ti Australia|Dumaya nga estado]] ken kaaduan nga [[Urbanisasion|urbanisado]].
 
Daytoy ket nmaysa a nangato a [[narang-ay a pagilian]], ti Australia ket isu ti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti GDP (nominal)|maika-13 a kadakkelan nga ekonomia iti lubong]] ken adda ti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti GDP (nominal) tunggal maysa a tao|maikanem a kangatuan ti matgedan ti tunggal maysa a tao]] iti lubong. Ti panaggastus ti Australia ti milisia ket isu ti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti milisia panaggastus|maika-13 a kadakkelan iti lubong]]. Nga adda ti [[Listaan dagiti pagilian babaen ti Pagsurotan ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaoan|maikadua a kangatuan ti pagsurotan ti panagrangrang-ay ti nagtagitaoan iti lubong]], ti Australia ket nangato a mairanggo kadagiti adu a sangalubongan a panagipadpada ti nailian apannakaaramid, a kas ti kasayaat ti biag, salun-at, edukasion, [[economic freedom|waya ti ekonomiko]], ken ti panagsalaknib ti [[sibil a wayawaya]] ken dagiti karbengan ti politika.<ref name="World Audit">{{cite web|url=http://www.worldaudit.org/countries/australia.htm|title=Australia: World Audit Democracy Profile|work=WorldAudit.org|accessdate=5 Enero 2008| archiveurl= http://web.archive.org/web/20071213032213/http://www.worldaudit.org/countries/australia.htm| archivedate= 13 Disiembre 2007 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref> Ti Australia ket maysa a kameng ti [[G20]], [[Organisasion para iti Ekonomiko a Panagtitinnulongan ken Panagrangrang-ay |OECD]], [[Organisasion ti Komersio ti Lubong|WTO]], [[Asia-Pasipiko a Panagtitinnulongan ti Ekonomiko|APEC]], [[Nagkaykaysa aPagpagilian|UN]], [[Mankomunidad dagiti Pagilian]], [[ANZUS]], ken ti [[Pacific Islands Forum|Sanglatipunan dagiti Isla ti Pasipiko]].
 
== Paammo ==
{{reflist|group="N"|colwidth=30em}}
 
== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist|30em}}
 
==Bibliograpia==
{{Refbegin|30em}}
* Denoon, Donald, et al. (2000). ''Ti Pakasaritaan ti Australia, Baro a Selanda, ken ti Pasipiko''. Oxford: Blackwell. ISBN 0-631-17962-3
* {{Cite book|title=Ti Oxford a Kumaduaan ti Australiano pakasaritaan|publisher=Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan|location=Melbourne, Vic.|year=1999|isbn=0-19-553597-9|author=Davison, Graeme; Hirst, John; [[Stuart Macintyre|Macintyre, Stuart]]}}
* ''Emily Kngwarreye&nbsp;– Dagiti Pinintaan'' (awan ti mannurat a naited) (1996). North Ryde NSW: Craftsman House / G + B Arts International. ISBN 90-5703-681-9
* {{Cite book|title=Dagiti Artista ken dagiti Palko ti Australia|publisher=Craftsman House|location=Roseville, Vic.|year=1990|isbn=976-8097-02-7|author=Germaine, Max}}
* Goad, Philip and Julie Willis (eds) (2011). ''Ti Ensiklopedia ti Australiano nga Arkitektura'' Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan, Port Melbourne, Victoria. ISBN 9780521888578
* Hughes, Robert (1986). ''Ti Makadangran nga Aplaya: Ti Epiko a Panakabangon ti Australia''. Knopf. ISBN 0-394-50668-5.
* {{Cite book|last=Johnson|first=Vivien|year=2007|url=http://www.nma.gov.au/exhibitions/papunya_painting/catalogue/|title=Papunya a Pinintaan: Manipud ti Desierto|location=Canberra|publisher=Nailian a Museo ti Australia|isbn=978-1-876944-58-2}}
* {{Cite book|first=James|last=Jupp|year=2001|title=Ti Australiano a tattao: ti ensiklopedia ti pagilian, tattaona, ken dagiti punganayanda|publisher=Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan|isbn=0-521-80789-1}}
* Macintyre, Stuart (2000). ''Ti Ababa a Pakasaritaan ti Australia''. Cambridge, U.K.: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan ISBN 0-521-62359-6
* McCulloch, Alan; Susan McCulloch, Emily McCulloch Childs (2006). ''Ensiklopedia ti Australiano nga Arte ni McCulloch''. Fitzroy, VIC: Aus nga Edison dagiti Arte a naitaripnong ti The Miegunyah Press. ISBN 0-522-85317-X
* Powell JM (1988). ''Ti Naipakasaritaan a Heograpia ti Moderno nga Australia: The Restive Fringe''. Cambridge, U.K.: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan. ISBN 0-521-25619-4
* Robinson GM, Loughran RJ, ken Tranter PJ (2000) ''Australia ken Baro a Selanda: ekonomia, kagimongan ken enbironmento''. Londres: Arnold; NY: OUP; 0340720336 papel 0-340720328 natangken.
* {{Cite book|title=Australian painting 1788–1990|publisher=Unibersidad ti Oxford a Pag,alditan|location=Melbourne, Vic.|year=1991|isbn=0-19-554901-5|author=Smith, Bernard; Smith, Terry}}
* {{Cite book|author=Teo, Hsu-Ming; White, Richard|year=2003|title=Kultural a Pakasaritaan idiay Australia|publisher=Unibersidad ti Baro nga Abagatan a Gales a Pagmalditan|isbn=0-86840-589-2}}
{{Refend}}
 
==Dagiti silpo ti ruar==
{{Commons-inline}}
* [http://www.dfat.gov.au/geo/australia/ Maipanggep ti Australia] manipud ti sapot a pagsaadan ti [[Departamento ti Ganganaet a Panakibiang ken Komersio (Australia)|Departamento ti Ganganaet a Panakibiang ken Komersio]]
* [http://www.gov.au/ sapot a pagsaadan ti Gobierno ti Australia ] (pederal, esestado ken terteritorio)
* [http://www.australia.gov.au/ sapot a pagsaadan ti Gobierno ti Australia]
* [http://www.aph.gov.au/whoswho/index.htm Parlamento ti Australia: Siasinoman (mairaman dagiti daulo ti estado)]
* [http://www.abs.gov.au/ Australiano nga Opisina dagiti Estadistika]
* [http://www.community.gov.au/ portal dagiti organisasion ti komunidad]
 
[[Kategoria:Australia| ]]
[[Kategoria:Dagiti batay-linteg a monarkia]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian a nagbeddengan ti Taaw Pasipiko]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian ti Taaw Indiano]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian ken teritorio nga agsasao ti Ingles]]
[[Kategoria:Dagiti pederal a pagilian]]
[[Kategoria:Dagiti dati a kolonia ti Britaniko]]
[[Kategoria:G20 a pagpagilian]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian nga isla]]
[[Kategoria:Dagiti liberal a demokrasia]]
[[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Mankomunidad ti Pagpagilian]]
[[Kategoria:Dagiti estado a kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian]]
[[Kategoria:Dagiti pagilian idiay Oceania]]
[[Kategoria:Dagiti estado ken teritorio a nabangon idi 1901]]
[[Kategoria:Nangruna nga artikulo]]