Sasao a Polinesio: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika
m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika
Linia 16:
}}
 
Ti '''sasao a Polinesio''' ket dagiti [[pamilia ti pagsasao]] a naisaao iti heograpikal a [[Polinesia]] ken dagiti nadumaduma nga "Akinruar" manipud iti abagatan tengnga a Mikronesia, aginggana kadagiti bassit nga isla iti amianan a daya ti dakdakkel nga is-isla ti Abagatan a a daya nga Is-isla ti Solomon ken naiwarwarsi babaen ti Vanuatu. TDagitoyDagitoy ket naidasigda a kas parte ti [[Sasao nga Austronesio|pamilia ti Austronesio]], a maitagikua iti sanga ti [[Sasao nga Oceaniko|Oceaniko]] iti dayta a pamilia. Dagiti Polinesio ket makibinningayda kadagiti naidumduma a kutural nga ugali a nagresultaan manipud kadagiti agarup a 1000 a tawtawen ti sapasap a panagdur-as, a mairaman ti sapsapsapasap a lingguistiko apanagdura panagdur-as, iti lugar ti Tonga ken Sāmoa babaen ti kaaduan nga umuna a milenio SK.
 
Adda dagiti agarup a uppat a pulo a sasao a Polinesio. Ti kalatakan kadagitoy ket ti [[Pagsasao a Tahitiano|Tahitiano]], [[Pagsasao a Samoano|Sāmoano]], [[Pagsasao a Tongano|Tongano]], [[Pagsasao a Māori|Māori]] ken [[Pagsasao a Hawayano|Hawayano]]. GauGapu ta dagiti isla ti Polinesia ket nasapada pay laeng a natagtagitao ken gapu ti internal a lingguistiko a dibersipikasion ket nangrugi laeng idi agarup a 2,000 tawtawen ti napalabas, dagiti pagsaaoda ket nakatalinaay kadagiti napigsa a panagpapada. Adda pay laeng dagiti adu a [[kognado]] a balikas iti ballasiw dagiti nadumaduma nga isla a kas ti [[tapu (kultura a Polinesio)|tapu]], [[ariki]], [[Motu (heograpia)|motu]], [[kava]] ([[kultura a Kava]]), ken [[wasig a tapa|tapa]] ken ti pay [[Hawaiki]], ti mitiko a pagtaengan para kadagiti dadduma a kultura.
 
Amin a sasao a Polinesio ket mangipakita ti napigsa a pangpapada, a naipangpangruna iti bokabulario. Dagiti paaweng ket masansanda a natalinaay kadagiti kaputotan a pagsasao, ken gangani a kankanayon nga a, e, i, o ken u. Ti nasalaysayan a pagtaengan ti Māori ti Baro a Selanda, a ti w ket inus-usar imbes a ti v, ket tinawtawagan iti Hawaiki; iti [[Is-isla Cook]], a ti h ket masukatan iti [[glottal a panagsardeng]], daytoy ket makunkuna nga ‘Avaiki; iti Is-isla ti Hawaii, a ti w ket inus-usar ken ti k ket masukatan iti [[glottal a panagsardeng]], ti kadakkelan nga isla iti grupo ket agnagan iti Hawai‘i; iti Sāmoa, a ti s ket saan pay a sinukatan babaen ti h, ti v ket inus-usar imbes a ti w, ken ti k ket masukatan iti [[glottal a panagsardeng]], ti kadakkelan nga isla ket tinawtawagan iti Savai'i. Iti Is-isla ti Society, ti k ken ng ket masukatan babaen ti [[glottal a panagsardeng]], isu a ti nagan ti nagtaudan a pagtaengan ket maibalikas a kas Havai‘i.<ref name=buckh>{{cite book |title=Vikings of the Sunrise |last=Hiroa |first=Te Rangi |year=1964 |publisher=Whitecombe and Tombs Ltd |location=New Zealand|page=69 |url=http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-BucViki-t1-front-d1-d1.html |accessdate=21 Agosto 2010 |isbn=0-313-24522-3}}</ref>
Linia 28:
{{angkla|Nuklear a Polinesio}}
*Pannakaisilpo a Nuklear a Polinesio
** Futuniko: [[Pagsasao a Wallisiano|Wallisiano]] wenno Daya nga UveanUveano (fakaʻuvea) ([[Isla Wallis]], [[Wallis ken Futuna]]), [[Fakafutuna]] wenno (Daya) FutunanFutunano ([[Isla Futuna, Wallis ken Futuna]]), [[Pagsasao a Pukapukano|Pukapukano]], [[Pagsasao a Rennell-Bellona|Rennell-Bellona]], [[Pagsasao a Tikopia|Tikopia]], [[Laud nga UveanUveano]] wenno Faga Uvea (idiay [[Ouvéa]] iti [[Baro a Caledonia]]), [[Futuna-Aniwan]] wenno Laud a FutunanFutunano (idiay [[Isla Futuna, Vanuatu|Futuna]] ken [[isla Aniwa|Aniwa]] iti [[Vanuatu]]), [[Pagsasao a Mele-Fila|Mele-Fila]] (idiay [[Mele]], iti akin-abagatan nga isla ti [[Éfaté]] iti [[Vanuatu]]), [[Pagsasao nga Emae|Emae]] (oniti [[Emae]] iti [[Vanuatu]]), [[Pagsasao nga Anuta|Anuta]]
**Elliceano
***Samoiko: [[Pagsasao a Samoano|Sāmoano]], [[Pagsasao a Tokelauano|Tokelauano]]