Imperialismo: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m Kopia urnos (bassit)
m +{{ISBN}}
Linia 1:
[[Papeles:Punch Rhodes Colossus.png|thumb|right|180px|Ni [[Cecil Rhodes]] ken ti gadat a [[Cape-Cairo a perokaril]]. Ni Rhodes ket isu ti nangbangon ti [[De Beers Mining Company|De Beers a Panagmina Kompania]], a tagikua ti [[British South Africa Company|Britaniko a Kompania ti Abagatan nga Aprika]] ken nakaited ti naganna ti agbalinto nga estado ti [[Rhodesia]]. Isu ket kinaykayatna a "pintaan ti [[Britaniko nga Imperio|Britaniko]] a nalabbasit" ken nagirangarang ti: "amin dagitoy a bituen ... dagitoy nawatiwat a lubong a saan pay a naababutan. No mabalinko, Ikapetko pay dagiti planeta."<ref>[[S. Gertrude Millin]], ''Rhodes'', Londres: 1933, p.138.</ref>]]
 
Ti '''imperialismo''', a kas naipalplawag babaen ti ''Tattao ti Heograpia ti Nagtagitaoan'', ket isu ti "ti pannakapartuat ken/wenno panagtaripatu ti saan nga agpadpada nga ekonomiko, kultural, ken teritorial a pannakibiang, a kadawyan a baetan dagiti estado ket kadawyan nga iti porma ti maysa nga imperio, a naibatay iti panagturturay ken subordinasion." <ref>Johnston, Ronald John (2000). ''[http://books.google.ca/books?id=0-GxowMfwlkC&pg=375 Ti Diksionario ti Heograpia ti Nagtagitaoan]'' (Maika-4 nga ed.). Wiley-Blackwell. p. 375. {{ISBN |0-631-20561-6}}</ref> Daytoy ket kankanayon a naipanunotan iti negatibo a banag, a kas laeng ti eksplotasion kadagiti patneng a tao tapno mapabaknang ti babassit.<ref>http://robertnielsen21.wordpress.com/2012/05/18/war-is-a-racket/</ref> Ni Lewis Samuel Feuer ket nangilaslasin ti dua a nangruna a subkita ti imperialismo; ti umuna ket ti "regresibo nga imperialismo" a naibagbaga a kas ti puro a panagparukma, ti awan suppiatanna nga eksplotasion, panagpaawan wenno panagpabassit kadagit isaan a kinaykayat a tattao, ken ti panagipataeng dagiti kinaykayat a tattao kadagiti a teritorio, a kas pagarigan ti [[Nazi nga Alemania]].<ref name="Lewis Samuel Feuer 1989. P. 4">Lewis Samuel Feuer. Ti Imperialismo ken ti Kontra-Imperialista nga Isip. Transaction Publishers, 1989. P. 4.</ref> Ti maikadua a kita ket inbagbaga babaen ni Feuer ket isu ti "progresibo nga imperialismo" a nabangon babaen ti maysa a [[Kosmopolitanismo|kosmopolitano]] a panirigan ti [[nagtagitaoan]], a mangiragragpat ti pannakaiwaras ti [[sibilisasion]] kadagiti naipagpagarupan a "nakasanud" a kagimongan tapno maipangato ti alagaden dagiti kabibiag ken kultura kadagiti naparukma a teritorio, ken ti panagpalubos kadagiti naparukma a tattao a makitipon iti imperiala kagimongan, a kas pagarigan ti [[Romano nga Imperio]] ken ti [[Britaniko nga Imperio]].<ref name="Lewis Samuel Feuer 1989. P. 4"/>
 
Ti imperialismo ket kankanayon a mangiraman ti adu a panangiluwas ti puonan kadagiti ganganaet a pagilian para iti kapanggepan nga ekplotasion ken panangituray kadagiti puersa ti panagtrabtrabaho ken dagiti pagtagilakuanda. Ti imperialismo, ti kangatuan nga agpang ti kapitalismo, ket mangirepresenta ti agpang dagiti aggatgatang ti maysa a pagilian ket saanda a mabalin ti gumatang kadagiti amin a prudukto a napataud, ket birbiruken dagiti dadduma pay a paggatangan. Ti katurayan a langa ti imperialismo ket ti panagbaybayad kadagiti nagastus a puonan.