Dam-eg: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

[[FilePapeles:Cloud forest mount kinabalu.jpg|thumb|right|Dagiti tropikal a kabakiran ket masansanda nga addaan ti nangato a kadam-eg.]]

Ti '''dam-eg''' ket isu ti kaadu ti [[alibungubong ti danum]] iti [[angin]]. Ti alibungubong ti danum ket isu ti alingasaw a kasasaad ti danum ken saan a makita.<ref>{{cite web|title=Ania kadit ti alibungubong ti danum?|url=http://www.weatherquestions.com/What_is_water_vapor.htm|accessdate=2012-08-28}}</ref> Ti dam-eg ket mamngipakitamangipakita ti pannakalabit ti [[presipitasion (meteorolohia)|presipitasion]], [[linnaaw]], wenno [[angep]]. Ti nangatngato a dam-eg ket mangpabassit ti pagangayan ti [[ling-et|panagling-et]] iti panagpalamisspanagpalamiis ti bagi babaen ti panagpabassit ti gatad ti [[bumawbaw|panagbawbaw]] ti kabasa manipud tiiti kudil. Daytoy a pagangayan ket mapattapata iti tabla ti [[pagsurotan ti pudot]] wenno [[humidex]], nga inus-usar iti las-ud ti tiempo ti kalgaw.

Adda met dagitdagiti itallotallo a kangrunaan a panagrukod ti kadam-eg: patingga, relatibo ken naisangayan . Ti '''patingnga a dam-eg''' ket isu ti linaon a danum ti angin.<ref>Wyer, S.S., "Ti treatado iti agpataud ti alingasaw ken dagiti agpatpataud ti alingasaw", (1906) Ti Warnakan ti InhenieriInhenieria ken Panagmina, Londres, p.23</ref> Ti '''relatibo a dam-eg''', ket maiyebkas akasa kas porsiento, mangrukod daytoy ti agdama a patingnga a dam-egmeg a ''relatibo'' iti kanagtuan para iti temperatura. Ti '''naisangayan a dam-eg''' ket isu ti [[pannakaibagi]] ti linaon nga alibungubong ti danum iti laok iti dagup a linaon ti angin iti pakaibatayan ti masa

== Dagiti kita ==

=== Patingnga a dam-eg ===

Ti patingnga a dam-eg ket isu ti masa ti alibungubong ti danum, <math> m_w </math>, ti tungngal maysa a tomo ti unityunit iti dagup ti panaglalaokkpanaglalaok ti angin ken alibungubong ti danum, <math> V_{net} </math>, ken mabalin amaiyebkas a kas:

Ti patingnga a dam-eg iti tangatang ket sumakop manipud tiiti asideg a sero aginggana ti agarup a 30&nbsp;gramo iti tungngal maysa a kubiko metro no ti angin ket nasagepsepan iti 30 °C.[http://www.britannica.com/eb/article-53259/climate#292984.hook]

Ti patingga a dam-eg ket baliwanna ti angin a kas dagiti panangbalbaliw ti [[temperatura]] wenno [[presion]]. Daytoy ket mangaramid a saan a nasayaat para kadagiti panagpattapatta ti [[kimiko nga inhenieria]], a kas para kadagiti panagpamaga kadagiti kawes, nga idiay ket ti temperetura ket adu unay ti paggiddiatanna. AkasA kas ti resulta daytoy, ti patingga a dam-eg iti kimiko nga inhenieria ket mabalin a mangibaga iti masa ti namaga nga angin, a naamammuan pay a kas ti '''pannakaibagi ti panaglalaok ti masa''' (kitaen ti "naisangayan a dam-eg" dita baba), a nasaysayaat a para it ipudot ken dagiti panagpattapatta ti balanse ti masa. Ti masa ti danum iti tungngal maysa a tomo ti unityunit a kas ti ekuasion dita ngato ket naipalawag pay a kas '''bolumetriko a dam-eg '''. Gapu ti mabalin a pannaka-allilaw, ti [[British Standard|Britaniko nga Alagaden]] ti BS 1339 (napabaro 2002) ket mangisingasing a ti pannakaibaga ti "patingnga a dam-eg". Nasken nga al-aludanaluadan a kitkitaen dagiti unityunit. Adu dagiti pagkitaan ti dam-eg a naited iti g/kg wenno kg/kg, ngem ti aniamanania man a unityunit ti masa ket mabalin a mausar.

=== Relatibo a dam-eg ===

Ti '''relatibo a dam-eg''' ket isu ti pannakaibagi ti [[sangkapaset laeng a presion]] ti alibungubong ti danum iti panaglalaok ti angin ken danum iti nasagepsepan a [[presion ti alibungubong]] ti danum kadagiti a kasasaad. Ti relatibo a dam-eg ket isu ti annong ti linaon ti danum ken temperatura.

Ti relatibo a dam-eg ket maysa a nangruna a [[Metriko (matematika)|metriko]] nga inus-usar kadagiti [[panangipalnaad ti tiempo]] aken dagiti reporta, gaputa daytoy ket ti maysa a pangituldingan ti maysa apannakabalin ti [[presipitasion (meteorolohia)|presipitasion]], linnaaw, wenno angep. Iti nabara a [[Tiempo (atmosperiko)|tiempo]] ti kalgaw , ti ingangato iti relatibo a dam-eg ket mangipangato ti [[pagsurotan tipudot|nalawag a temperatura]] kitiiti [[tao (sebbanagan)|tattao]] (ken dagiti dadduma nga [[ayup]]) babaen ti panaglapped ti [[bumawbaw|panagbawbaw]] ti [[ling-et]] manipud tiiti kudil. Kas pagarigan, segun ti [[Pagsurotan ti Pudot]], ti relatibo a dam-eg ti 75% iti 80.0°F (26.7°C) ket mariknanto a kasla iti 83.6°F ±1.3 °F (28.7°C ±0.7 °C) iti relatibo a dam-eg ti ~44%.<ref>Lans P. Rothfusz. "The Heat Index 'Equation' (or, More Than You Ever Wanted to Know About Heat Index)", Scientific Services Division (NWS Southern Region Headquarters), 1 Hulio 1990 [http://www.srh.noaa.gov/images/ffc/pdf/ta_htindx.PDF]</ref><ref>R.G. Steadman, 1979. "The assessment of sultriness. Part I: A temperature-humidity index based on human physiology and clothing science," J. Appl. Meteor., 18, 861-873</ref>

=== Naisangayan a dam-eg ===

Ti ''naisangayan a dam-eg'' ket isu ti pannakaibagi ti alibungubong ti danum iti namaga nga angin iti naisangayn a masa, ken sagpaminsan a naibagbaga a kas ti pannakaibagi tidam-eg. Ti naisangayan a dam-eg ket maiyebkas a kas ti pannakaibagi ti masa ti alibungubong ti danum, <math> m_v </math>, iti tungngal maysa a unityunit ti masa ti namaga nga angin <math> m_a </math> <ref>Cengel, Yunus kenni Boles, Michael, ''Termodinamika: Ti Maysa nga Inhenieria nga Arngian'', 1998, Maika-3 nga edision, McGraw-Hill, pp. 725–726</ref>

== Dagiti nagibasaran ==