Sasao nga Apro-Asiatiko: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m binaliwan ti nagan ti plantilia (via JWB)
m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika
Linia 1:
{{Infobox pamilia ti pagsasao
|name=Aproasiatiko
|region=[[Sara ti Aprika]], [[Amianan nga Aprika]], [[Sahel]], ken [[Tengnga a Daya]]<ref name="Nanjira" />
|familycolor=Aproasiatiko
|family=Maysa kadagiti kangrunaan a pamilia ti pagsasao iti lubong
|protoname=[[Pagsasao a Proto-Aproasiatiko|Proto-Aproasiatiko]]
|child1=[[SassaoSasao a Semitiko|Grupo a Semitiko]]
|child2=[[SassaoSasao a Berebere|Grupo a Berebere]]
|child3=[[SassaoSasao nga Ehiptiano|Ehipsio]]
|child4=[[SassaoSasao a ChadicChadiko|Grupo a ChadicChadiko]]
|child5=[[SassaoSasao a CushiticCushitiko|Grupo a CushiticCushitiko]]
|child6=[[SassaoSasao nga Omotiko|Grupo nga Omotiko ]] (naisuppiatan ti panakairamanpannakairaman)<ref name="Sands2009">Sands, Bonny (2009). "Ti Dibersidad a LiguistikaLingguistika ititi Aprika". Pagsasao ken Lingguistika a Kompas 3/2 (2009): 559–580, 10.1111/j.1749-818x.2008.00124.x</ref>
|iso2=afa
|iso5=afa
|glotto=afro1255
|glottorefname=Afro-Asiatic
|map=Afroasiatic_languagesAfroasiatic languages-en.svg
|mapcaption=
}}
 
Ti '''sasao nga Aproasiatiko''' ken makunkuna pay a '''Hamito-Semitiko''' ket nakabuklan iti maysa kadagiti kadakkelan a [[Pamilia ti pagsasao|pamilia dagiti pagsasao]], nga addaan kadagiti agarup a 375 a sibibiag a pagsasao.<ref name="ethnologue.com">[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=52-16 Ethnologue a pamili a nagtaudan dagiti pagsasao nga Apro-asiatiko]</ref> Ti pilo ket naisasao babaen ti sunorok a 300 a riwriw a tattao, a kangrunaan kadagitoy ket naiwarwaras idiay [[Tengnga a Daya]], [[Amianan nga Aprika]], ti [[Sara ti Aprika]], ken dagiti paset iti [[Sahel]].<ref name="Nanjira">Daniel Don Nanjira, ''[http://books.google.ca/books?id=LZuxGsXVPoMC&pg=PA52#v=onepage&q&f=false Ganganaet nga Annuroten ken Diplomasia ti Áprika: Manipud tiiti tag-ugma aginggana tiiti maika-21 a Siglo]'', (ABC-CLIO: 2010).</ref>
 
Kaaduan kadagiti naisasao nga Apro-asiatiko a pagsasao ket ti [[Pagsasao nga Arabiko|Arabiko]], a mairaman amin dagiti bukodna a [[sabsabali a kita iti Arabiko|sabsabali a kita ti panagsarsarita]], nga addaan ti 230 a riwriw a patneng nga agsasao, a kaaduan a maisasao idiay Tengnga a Daya ken Amianan nga Aprika.<ref>[http://books.google.com/books?id=PxJrB_OKn04C&printsec=frontcover#PPA27,M1 Dagiti Pagsasao iti Lubong]</ref> Ti maikadua a kaaduan dagitdagiti agsasao ket ti Aproasiatika a pagsasao ti [[pagsasao a Berebere]], nga amin dagiti dialekto nadialektona, a maisasao idiay [[Morocco]], [[Arhelia]], [[Libya]] ken ti ballasiw ti amin iti Amianan nga Aprika ken ti Let-ang ti Sahara. Ti Berebere ket maisasao ti agarup a 25 aginggana ti 35 a riwriw a tattao. Dagiti dadduma pay a kaaduan a maisasao nga Aproasiatiko a pagsasao ket dagiti [[Pagsasao nga Amariko|Amariko]], ti nailian a pagsasao iti [[Ethiopia]], ng aaddaan ti 18 a riwriw a patneng nga agsasao; ti [[Pagsasao a Somali|Somali]], a maisasao ti agarupa a 12 riwriw a tattao idiay [[Kalatakan a Somalia]]; ken [[Pagsasao a Hausa|Hausa]], nga agserserbi a kas [[lingua franca]] iti kaaduan a paset iti [[Sahel]], nga addanaddaan tikadagiti 25 a riwriw nga agsasao.<ref name="ethnologue.com" /> Ti mapatinayon pay kadagiti pagsasao a naisasao iti tatta nga aldaw, ti Apro-asiatiko ket mairaman nairamanna dagiti dadduma a taga-ugma a pagsasao, a kas ti [[Pagsasao nga Ehipsio|Taga-ugma nga Ehipsio]], [[Naibiblia nga Hebreo]], ken [[Pagsasao nga Akadia|Akadia]].
 
== Etimolohia ==
Ti sao nga "Aproasiatiko" (kadawyan a naipangiletra tattan nga Apro-Asiatiko) ket pinartuat babaen ni [[Maurice Delafosse]] (1914). Saan a kadawyan nga inususarinus-usar aginggana idi inampon babaen ni [[Joseph Greenberg]] (1950) idi sinukatan na ti immuna a sao a "Hamito-Semitiko", kalpasan ti panangipakitanan a ti [[Hamitiko]] ket maysa a [[parapiletio]] a panakaigrupo. Ti sao a "Hamito-Semitiko" ket maususar pay laeng kadagiti akademia nga ugugali iti dadduma a pagilian ti Europa. Adu kadagitkadagiti mannurat ket suksukatan dasuksukatanda ti "Apro-Asiatiko" iti "Aprasian", wenno, pampanunutanpampanunotan dagiti kapanunutankapanunotan a daytoy ket adadu nga Aprikano ngem Asiano, "Afrasan". Dagiti tigga-maysa nga eskolar ket tawtawagen datawtawaganda ti pamilia nga "Erythraean" (Tucker 1966) ken "Lisramic" (Hodge 1972).
 
==Panakaiwarwaras Pannakaiwarwaras ken sangsanga ==
[[ImagePapeles:afroasiatic.svg|thumb|right|500px|Adda dagiti naisingasing dagiti lingguista para iti panakaigrupopannakaigrupo ti kaunegan ti Apro-asiatiko]]
Ti pamilia ti pagsasopagsasao nga Aproasiatika ket kadawyan a maipanunutanamaipanunotan a mairaman dagiti sumaganad a sangsanga:
 
* [[Sasao a Semitiko|Semitiko a grupo]]
Linia 40:
{{Reflist}}
 
== Dagiti silpo ti ruar ==
* [http://www.nacal.org/ NACAL] konperensiakomperensia iti Amianan nga Amerika para iti Lingguistika nga Aprooasiatiko
* [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=89997 Ethnologue]