Daan nga Ingles: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m sinimpa dagiti nagibasaran
m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika
 
Linia 3:
|nativename= Ænglisc, Anglisc, Englisc
|region=[[Inglatera]] (malaksid ti patingga ti abagatan-laud ken amianan-laud), akin-abagatan ken akindaya nga [[Eskosia]], aken ti akindaya a patingga ti moserno a [[Gales]].
|era=kaaduan a napadur-as iti [[Tengnga nga Ingles]] babaen idi maika-13 a siglo
|familycolor=Indo-Europeano
|fam2=[[Sasao a Hermaniko|Hermaniko]]
Linia 9:
|fam4=[[Sasao nga Ingvaeonic|Ingvaeonic]]
|fam5=[[Sasao nga Anglo-Prisio|Anglo-Prisio]]
|fam6=[[Sasao nga IngglesIngles|Angliko]]
|script=[[Anglo-Sahon runes|Runiko]], kalpasanan ti [[Latin a sinuratan|Latin]] ([[Latin nga alpabeto ti Daan nga Ingles|Alpabeto ti Daan nga Ingles]]).
|iso2=ang
Linia 20:
}}
 
Ti '''Daan nga Ingles''' (''Ænglisc, Anglisc, Englisc'') wenno '''Anglo-Sahon'''<ref>Ti termino nga ''Anglo-Sahon'' ket nagbalin a mangitudo kadagiti amin a banag ti nasapa nga Ingles a paset ti panawen babaen ti maika-16 a siglo, a mangiraman ti pagsasao, kultura, ken tattao. Bayat a daytoy ket normal pay laeng a termino para kadagiti dua a naudi nga aspeto, ti pagsasao ket nangrugrugi a tinawtawagan iti Daan nga Ingles idi patingga ti maika-19 a siglo, a kas resulta ti immad-adu a napigsa nga anti-Hermaniko a nasionalismo iti IngglesIngles a kagimongan idi tawtawen ti 1890 ken nasapa a tawtawen ti 1900. Ti pagsasao met ket nangrugrugi nga inus-usar dagiti Ingles nga eskolar, a nangay-ayat ti pannakaparang-ay ti moderno nga Ingles manipud tiiti paset ti panawen ti [[Anglo-Sahon]] aginggana iti [[Tengnga nga Ingles]] ken aginggana iti tatta nga aldaw. Nupay kasta adu dagiti mannurat nga agus-usar pay laeng ti termino nga Anglo-Sahon tapno mangitudo ti pagsasao.<br /> {{cite book |author=Crystal, David |title=The Cambridge Encyclopedia of the English Language |publisher=Cambridge University Press |year=2003 |isbn=0-521-53033-4}}</ref> ket ti maysa a nasapa a porma ti [[Pagsasao nga Ingles]] a naisasao ken naisursurat babaen dagidi [[Tattao nga Anglo-Sahon|Anglo-Sahon]] ken dagiti kaputotanda kadagiti paset itan ti Inglatera ken akin-abagatan ken akindaya nga Eskosia idi nagbaetan ti tengnga ti maika-15 a siglo ken ti tengnga ti maika-12 a siglo. Ti nabatbati babaen ti panagsurat ket nangruna a mangirepresenta ti ti literario a rehistro ti Anglo-Sahon.
 
Daytoy ket pagsasao a [[Sasao a Laud a Hermaniko|Laud a Hermaniko]] nga asideg a kabagian ti [[Daan a Prisio]] ken [[Daan a Sahon]]. Ti daan nga Ingles ket addaan idi ti gramatika a kapada iti adu a waya iti [[Klasikal a Latin]]. Iti kaaduan a pannakaipada, mairaman daytoy iti gramatika, ken daytoy ket as-asideg iti moderno nga [[Pagsasao nga Aleman|Alemann]] ken [[Pagsasao nga Islandes|Islandes]] ngem ti moderno nga IngglesIngles. Daytoy ket napno a [[inpleksion|maiballatek]] kadagiti lima a [[gramatikal a kaso]] ([[nominatibo]], [[kusatibo]], [[henetibo]], [[datibo a kaso|datibo]], ken [[instrumental a kaso|instrumental]]), dagiti tallo a [[gramatikal a bilang]] ([[wikt:singular|agmaymaysa]], [[ad-adu ngem maysa]], ken [[Dua (gramatikal a bilang)|dua]]) aken dagiti tallo a [[gramatikal a henero]] ([[maskulino]], [[peminino]], ken [[gramatikal a henero|neuter]]). Dagiti dua a porma ket rumsua iti umuna ken maikadua a persona laeng ken maibagbaga kadagiti grupo ti iti dua.
Daytoy ket pagsasao a [[Sasao a Laud a Hermaniko|Laud a Hermaniko]] nga asideg a kabagian ti [[Daan a Prisio]] ken [[Daan a Sahon]].
Ti daan nga Ingles ket addaan idi ti gramatika a kapada iti adu a waya iti [[Klasikal a Latin]]. Iti kaaduan a pannakaipada, mairaman daytoy iti gramatika, ken daytoy ket as-asideg iti moderno nga [[Pagsasao nga Aleman|Alemann]] ken [[Pagsasao nga Islandes|Islandes]]ngem ti moderno nga Inggles. Daytoy ket napno a [[inpleksion|maiballatek]] kadagiti lima a [[gramatikal a kaso]] ([[nominatibo]], [[kusatibo]], [[henetibo]], [[datibo a kaso|datibo]], ken [[instrumental a kaso|instrumental]]), dagiti tallo a [[gramatikal a bilang]] ([[wikt:singular|agmaymaysa]], [[ad-adu ngem maysa]], ken [[Dua (gramatikal a bilang)|dua]]) aken dagiti tallo a [[gramatikal a henero]] ([[maskulino]], [[peminino]], ken [[gramatikal a henero|neuter]]). Dagiti dua a porma ket rumsua iti umuna ken maikadua a persona laeng ken maibagbaga kadagiti grupo ti iti dua.
 
Dagiti pangilasin, pangsandi ken (sagpaminsan) dagiti partikula ket maitunos iti antesendente a pangnagan iti kaso, bilang ken henero. Dagiti awan patinggana a berbo ket maitunos kadagiti suhetoda iti persona ken bilang.
 
Dagiti [[pangnagan]] ket adda kadagiti nadumaduma a [[deklinasion (gramatika)|deklinasion]] (nga adaan iti naun-uneg a pannakaipada iti [[LPagsasao a Latin|Latin]], [[Taga-ugma a Griego]] ken [[Sanskrito]]). Dagiti [[berbo]] ket addaan kadagiti siam a nangruna a [[kondiogasion (gramatika)|kondiogasion]] (pito a ''napigsa'' ken dua a ''nakapsut''), ken iti tunggal maysa ket dagiti nadumaduma a subtipo, ken dagiti dadduma pay a bassit a maipatinayon a kondiogasion ken bassit pay a di kadawyan a berbo. Ti nangruna a paggiddiatan manipud tiiti sabali a taga-ugma nga Indo-Europeano a sasao, a kas ti [[Pagsasao a Latin|Latin]], ket dagiti berbo ket mabalin a mapartuat kadagiti berbo kadagiti dua a panangipalabas , ken awan daytoy ti sintetiko a pasiba a boses.
 
== Dagiti nota ==
{{Reflist}}
 
== Dagiti silpoakinruar tia silpo ruar==
{{InterWiki}}
{{Commonscat-inline|Old English|{{PAGENAME}}}}