Hindi-Urdu: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

|speakers2=Maikadua a pagsasao: 165 a riwriw (1999)<ref>120 a riwriw ti Pagalagadan a Hindi (1999), 45 a riwriw ti Urdu (1999). ''Ethnologue'' 16.</ref><br />Dagup: 490 a riwriw (2006)<ref>[https://archive.is/20120525125610/www.bbc.co.uk/languages/other/guide/urdu/steps.shtml BBC: Ti pagsurotan ti Urdu]</ref>

|script= [[Devanagari a sinuratan]],<br /> [[Perso-Arabiko a sinuratan]]

|nation={{IND}} (a kas ti [[Pagalagadan a Hindi|Hindi]] ken [[Pagalagadan nga Urdu|Urdu]])<br /> {{PAK}} (a kas ti [[Pagalagadan nga Urdu|Urdu]])

|agency=[[Direktorado ti Tengnga a Hindi]] (Hindi, India),<ref>Ti Derektorado ti Tengnga a Hindi ket alagadenna ti panag-usarpanagusar ti [[Devanagari]] a sinuratan ken Hindi a panagiletra idiay [[India]]. Taudan: [http://hindinideshalaya.nic.in/hindi/introduction.html Direktorado ti Tengnga a Hindi: Pangyuna]</ref> <br />[[Turay ti Nailian aPagsasao]], (Urdu, Pakistan); <br />[[Nailian a Konsilo para iti Panagrang-ay ti Pagsasao nga Urdu]] (Urdu, India)<ref>[http://www.urducouncil.nic.in/ Nailian a Konsilo para iti Panagrang-ay ti Pagsasao nga Urdu]</ref>

Ti '''Hindi-Urdu''' wenno '''Hindustaniko''' ([[Devanagari|हिंदी उर्दू]], {{Nastaliq|[[Nastaliq|ہندی اردو]]}}) ket maysa nga [[Dagiti Indo-Aryan a pagsasao|Indo-Aryan a pagsasao]] ken ti [[lingua franca]] ti [[Amianan nga India]] ken [[Pakistan]].<ref name="siddiqi1994">{{Citation | title=Hindustaniko-Ingles a pangilalaok ti kodigo iti moderno a testoteksto ti literario | author=Mohammad Tahsin Siddiqi | year=1994 | isbn= | publisher=Unibersidad ti Wisconsin | url=http://books.google.com/?id=vnrTAAAAMAAJ | quote=''...… ti Hindustaniko ket isu ti lingua franca ti India ken Pakistan ...…''}}</ref><ref name="pulsipher2005">{{Citation | title=Rehional a Heograpiko ti Lubong: Sangalubongan a Tabas, Lokal a Kabibiag | author=Lydia Mihelič Pulsipher,| author2= Alex Pulsipher,| author3= Holly M. Hapke | year=2005 | isbn=0-7167-1904-5 | publisher=Macmillan | url=http://books.google.com/?id=WfNaSNNAppQC | quote=''...… Babaen ti panawen ti Britaniko a kolonisasion, ti Hindustaniko ket isu idin ti lingua franca iti amin nga akin-amianan nga India ken iti tatta nga aldwen Pakistan ...…''}}</ref> Daytoy ket naam-ammuan a kas ti pagsasao a '''Hindustaniko''' (हिन्दुस्तानी, {{Nastaliq|ہندوستانی}}, ''{{IAST|Hindustānī}}'', {{IPA-hns|ɦɪ̃n̪d̪ʊsˈt̪aːni|IPA}}, literal: "ti [[Hindustan]]"),<ref name="NCSU-Hindustani">{{Cite web|url = http://sasw.chass.ncsu.edu/fl/faculty/taj/hindi/abturdu.htm| title = Maipanggep ti Hindi-Urdu|publisher = [[North Carolina State University]]|accessdate = 2009-08-09}}</ref> ken naipakasaritaan a, kas ti '''Hindavi''' wenno '''[[Rekhta]]'''. Daytoy ket nangruna a nagtaud manipud tiiti [[Khariboli a dialekto]] ti [[Delhi]], ken mangitiptipon ti adu a bilang ti bokabulario manipud tiiti [[Pagsasao a Persiano|Persiano]], [[Pagsasao nga Arabiko|Arabiko]], [[Sanskrito]] ken [[Pagsasao a Chagatai|TurkicTurkiko]].<ref name="geomag1935jsh">{{Citation | title=Ti Heograpiko a magasina, Tomo 2 | author=Michael Huxley (editor) | year=1935 | isbn= | publisher=Geographical Press | url=http://books.google.com/?id=Z1xOAAAAIAAJ | quote=''...… Para kadagiti baro a temino daytoy ket makaala nga awan keddeng kadagiti Persiano, Arabiko, Turko ken Sanskrito a diksionario ...…''}}</ref><ref name="jrsa1948hae">{{Citation | title=Warnakan ti Naarian a Kagimongan dagiti Arte, Tomo 97 | author1=Gran Britania, Naarian a Kagimongan dagiti Arte | author= | year=1948 | isbn= | publisher= | url=http://books.google.com/?id=fx_SAAAAMAAJ | quote=''...… daytoy ket saan a nasayaat a lappedan kadagitlaeng bokabulario nga agtaltalek ti Sanskrito, wenno agtaltalek laeng ti Persiano. No ti maysa a pagsasao ket pumigsa ken maparang-ay daytoy ket nasken a makaala kadagitoy dua a taudans, a kas ti IngglesIngles a nangalala iti Latin ken Teutoniko a taudan...''}}</ref> Daytoy ket maysa a [[plurisentriko a pagsasao]], nga adda ti dua nga opisial a porma, ti '''[[Pagalagadan a Hindi]]''' ken '''[[Pagalagadan nga Urdu]]''',<ref name="nunley1999">{{Citation | title=Ti Kultural a Langa ti Daga ti Pangyuna ti Nagtagitaoan a Heograpia | author=Robert E. Nunley,| author2= Severin M. Roberts,| author3= George W. Wubrick,| author4= Daniel L. Roy | year=1999 | isbn=0-13-080180-1 | publisher=Prentice Hall | url=http://books.google.com/?id=7wQAOGMJOqIC | quote=''...… ti Hindustaniko ket isu ti naikabatayan kadagitoy dua a pagsasao ...…''}}</ref> a dagitoy ket dagiti [[pagalagadan a pagsasao|naalagad]] a [[rehistro (lingnguistika)|rehistrorehistrona]]na. Dagiti naisasao ket narigatda a malasin, ken urayno dagiti opisial a pagalagadan ket agpadpada kadagiti gramatiko, ngem dagitoy ket aggiddiatda kadagiti literario a taripnong ken iti akademiko ken teknikal a bokabulario, a ti Urdu ket napigsa nga agtagtaginayon ti Persiano, Tengnga nga Asiatiko ken Arabiko a pannakainpluensia, ken ti Hindi ket kaaduan nga agitaltalek iti Sanskrito.<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=ooH5VfLTQEQC&pg=PA2&lpg=PA2&dq=urdu+heavy+persian#v=onepage&q=urdu%20heavy%20persian&f=false ''Hindi''] babaen ni Yamuna Kachru</ref><ref>[http://books.google.co.uk/books?id=-xzljvnQ1vAC&pg=PA175&lpg=PA175&dq=hindi+in+perso-arabic+script+india#v=onepage&q=&f=false ''Britannica ti Agadadal: India'': Agpili kadagiti salaysay] babaen ni Dale Hoiberg, Indu Ramchandani panid 175</ref> Sakbay ti [[Pannakabingbingay ti Britaniko nga India]], dagiti termino a ''Hindustanko, Urdu,'' ken ''Hindi'' ket nagpapada; amin ket nagsaksakup ti naam-ammuan tattan a kas ti Urdu ken Hindi .<ref name="ReferenceA">{{OED|Hindustani B2}}</ref> Ti termino a ''Hindustaniko'' ket maus-usar pay laeng para iti lokal a pagsasao ken lingua franca ti India ken Pakistan, kas pagarigan para iti pagsasao dagiti [[Bollywood]] a pelikula, ken dagiti pay nadumaduma a naigiddiatan a [[nadumaduma a kita ti Hindi|kita ti Hindi]] a naisasao ti ruar ti Subkontinente, a kas ti [[Fiji a Hindustaniko]] ken ti [[Karibe a Hindustaniko]] ti [[Surinam]] ken [[Trinidad]].

== Pakasaritaan ==

Dagiti kasapaan a porma ti agdama nga aldaw a Hindustaniko ket nagtaud manipud tiiti [[Dagiti Tengnga nga Indo-Aryan a pagsasao|Tengnga nga Indo-Aryan]] ''[[apabhramsha]]'' ti lokal a pagsasao ti [[Amianan nga India]] kadagiti maika-17 ken maika-13 a siglo CE.<ref name="brown2008">{{Citation | title=Naipabassit nga Ensiklopedia dagiti Pagsasao iti Lubong | author=Keith Brown, Sarah Ogilvie | year=2008 | isbn=0-08-087774-5 | publisher=Elsevier | url=http://books.google.com/?id=F2SRqDzB50wC | quote=''...… ti Apabhramsha ket mabalin nga adad iti pnanagdaldaliasat a kasasaad manipud tiiti Tengnga nga Indo-Aryan a mapmapan iti Baro nga Indo-Aryan a paset. Adda dagiti elemento ti Hindustani nga agparparang ...… ti naisangsangayan a porma ti lingua franca a Hindustani ket agparparang kadagiti sinursurat ni Amir Khusro (1253–1325), a tinawtawaganna iti Hindwi ...…''}}</ref> Ni [[Amir Khusro]], a nagbibiag idi maika-13 a siglo CE idi las-ud ti paset ti panawen ti [[Delhi a Sultanato]] idiay Amianan nga India, ket nagus-usar kadagitoy a porma (nga isu idi ti lingua franca para iti paset ti panawen) kadagiti sinursuratna ket nanginagnagan ti pagsasao a kas ti ''Hindavi''.<ref name="brown2008" /> Ti Delhi a Sultanato, a bibukbukel dagiti nadumaduma a dinastia ti [[Tattao a Turko|Turko]] ken [[Persia|Persiano]]no a nagturturay manipud idiay Delhi, ket sinarsaruno idia babaen ti [[Mughal nga Imperio]] idi 1526.

Urayno dagiti Mughal ket nanipud ti [[Timurid a dinastia|Timurid]] (''Gurkānī'') [[Turko-Mongol]] a kaputotan,<ref name="Thackston">{{Citation | title=Ti Baburnama: Dagiti Pakalaglagipan ni Babur, Prisipe ken Emperador | publisher=Dagiti Klasiko ti Moderno a Biblioteka | isbn=0-375-76137-3 | date=2002-09-10 | author=Zahir ud-Din Mohammad | editor=Thackston, Wheeler M. | quote=Nota: Ti ''Gurkānī'' ket isu ti Persiano a porma ti Mongoliano a balikas ti "kürügän" ("manugang"), ti titulo a naited iti nangibangon ti dinastia kalapasan ti pannakiasawana iti pamilia ni [[Genghis Khan]].}}</ref> dagitoy id ket Persiano a porma, ken ti Persiano ket nagin-inut a nagbalin nga isu ti pagsasao ti estado ti Mughal nga imperio kalpasan ti [[Babur]].<ref name="EI">B.F. Manz, ''"Tīmūr Lang"'', iti [[Ensiklopedia ti Islam]], Online nga Edision, 2006</ref><ref name="Britannica">''[[Encyclopædia Britannica]]'', "[http://www.britannica.com/eb/article-9072546/Timurid-Dynasty Timurid a Dinastia]", Online nga Akademiko nga Edision, 2007. (Inadaw nga insasao:...Ti ''Turko a dinastia ket nagtaud manipud tiiti agrukrukma a ni Timur (Tamerlane), a naindayegan para kadagiti nasayaat a panagiyungarna ti artistiko ken intelektual a biag idiay Iran ken Tengnga nga Asia.''...…''Dagiti agilaklako ken artistiko a komunidad ket naipan idiay kapitolio a siudad ti Herat, nga idiay ti nakabangonan ti biblioteka, ken ti kapitolio ket nagbaln a sentro ti maysa a napabaro ken nasayaat nga artistiko a kultura ti Persia.''..)</ref><ref name="Columbia">{{cite encyclopedia | encyclopedia = Ti Columbia nga Ensiklopedia | title = Dagiti Timurid | url = http://www.bartleby.com/65/ti/Timurids.html | edition = Maika-6 | publisher = [[Unibersidad ti Columbia ]] | location = Siudad ti New York |accessdate=2006-11-08 }}</ref><ref>''[[Encyclopædia Britannica]]'' artikulo: [http://www.britannica.com/eb/article-26937/Islamic-world Panagtitipon ken panagpadakkel dagiti Indo-Timurid], Online nga Edision, 2007.</ref>

Para kadagiti sosio-politiko a rason, turayno daytoy ket sabali a kita ti [[Khariboli]] nga adda dagiti Persiano a bokabulariona, ti rumrumsua a [[pannakaidaydayaw a dialekto]] ket nagbalbalin a naamammuan a kas ti ''Urdu'' (husto nga ''zabān-e Urdu-e mo'alla'' "pagsasao ti korte" wenno ''zabān-e Urdu'' {{rtl-lang|fa|زبان اردو}}, ज़बान-ए उर्दू, "pagsasao ti kampo" iti Persiano, a naala manipud tiiti [[Dagiti Turko a pagsasao|Turko]] ''Ordū'' "kampo", ckapadpada ti IngglesIngles ''[[wiktionary:Special:Search/horde|horde]]''; gapu kadagiti taudanna a kas kadawyan a bitla ti buyot ti Mughal). Ti ad-adu pay a Persiano a bersion ti naudi ket nabangon a kas maysa a pagsasao ti korte a tinawtawagan ti '''[[Rekhta]]''', wenno "naglalaok".

== Dagiti paammo ==

== Bibliograpia ==

== Dagiti adu pay a mabasbasa ==

* {{cite book|url=http://books.google.com/books?id=xY8xAAAAMAAJ&printsec=frontcover&cad=0#v=onepage&q&f=false|title=IngglesIngles ken Urdu a diksionario, romanized|author=Henry Blochmann|editor=|year=1877|publisher=Naiprenta idiay pagmalditan ti Baptista a mision para iti Calcutta a libro ti pagadalan a kagimongan|edition=8|location=CALCUTTA|page=|isbn=|pages=215|volume=|accessdate=2011-07-06}}ti Unibersidad ti Michigan

* {{cite book|url=http://books.google.com/books?id=cFIIAAAAQAAJ&printsec=frontcover&cad=0#v=onepage&q&f=false|title=Ti gramatika ti pagsasao nga Urdū wenno Hindūstānī|author=John Thompson Platts|editor=|year=1874|publisher=W.H. Allen|edition=|location=LONDON|page=|isbn=|pages=399|volume=Tomo 6423 ti Biblioteka ti Kolehio ti Harvard a preserbasion ti microfilm a programa|accessdate=2011-07-06}}Unibersidad ti Oxford