|
}}
Ni '''Avram Noam Chomsky''' ({{IPAc-en|ˈ|n|oʊ|m|_|ˈ|tʃ|ɒ|m|s|k|i}}; {{Kabibiag|NAILINIA2}}) ket maysa nga Amerikano a [[Lingguistika|linguistiko]], [[Pilosopia|pilosopo]],<ref name="szabo">[http://chomsky.info/bios/2004----.htm "Noam Chomsky"], babaen ni Zoltán Gendler Szabó, iti ''Diksionario dagiti Moderno nga Amrikano a Pilosopo, 1860–1960'', ed. Ernest Lepore (2004). "Ti intelektual a biag ni Chomsky ket nabingbingay ti nagbaetan dagiti obrana iti lingguistika ken dagiti politikal nga aktibismo, nga umay a maikatlo ti pilosopia. Nupay kasta, ti impluensiana ket adu kadagiti agus-usig a pilosopo gapu kadagiti tallo a banag. Umuna, ni Chomsky ket kaaduan a nagparawad kadagiti kangrunaan a metolohiko a panagiyalis kadagiti siensia ti tao, a nangiliklikud manipud ti agdama a emperisimo iti tengnga ti maika-20 a siglo: panagkukua iti sikolohia, estruksionalismo iti lingusitika ken posibitismo iti pilosopia. Maikadua, dagiti naipaspasayaat a librona iti panagurnos (Chomsky (1957, 1965)) ket nangipatakder ti naikonsepto a kammasapulan para iti maysa a baro a, kognitibista nga arngian ti lisguistika ken nangited kadagiti pilosopo ti baro a pagibatayan para iti panagpanpanunot ti pagsasao ti tao ken ti isip. Ken ti kanungpalan, isu ket kankanayon a nagsalsalaknib kadagiti pannakaimatanganna kadagiti amin a mangamangal-lalaala, a nakibingbinglay kadagiti nangruna a suppiatan kadagiti nangruna a pigura iti analitiko a pilosopia..."</ref><ref>''Ti Cambridge Diksionario ti Pilosopia'' (1999), "Chomsky, Noam," Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan, pg. 138. "Chomsky, Noam (naiyanak 1928), preeminente nga Amerikano a lingguista, pilosopo, ken politikal nga aktibista. Adu kadagiti kangrunaan nga inparawad ni Chomsky iti pilosopia, a kas ti nakaimpluensia a panaglikud ti panagkukua... ket nagtaud manipud kadagiti nasayaat a panagibagbagana ken panagisalsalaknib pagbanagan dita ngato..."</ref> ti [[kognitibo a siensia|kognitibo a sientista]], [[lohika|lohiko]],<ref>{{cite book|title=Dagiti sitio iti Kompiuter ken Teknolohia ti Pakaammo|year=2003|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-1-57356-521-9|pages=43–44|author=Edwin D. Reilly|quote=Idi 1956, ti lohiko a ni Noam Chomsky ket nangipakita nga adda laeng dagiti uppat a pagiddiatan ti porma ti tesis a gramatika ti Church-Turing, a daytoy ket, iti agpabpababab nga urnos ti kinasayaat, a tinawtawaganna kadagiti gramatiko ti Kita 0, 1, 2, ken 3.}}</ref><ref>{{cite book|title=Dagiti Panagbasbasa ti Panagipatarus ti Makina|year=2003|publisher=MIT Press|isbn=978-0-262-14074-4|author=H. L. Somers|editor=Sergei Nirenburg, |editor2= H. L. Somers, |editor3= Yorick Wilks|page=68|quote=Napanpanunotko a daytoy ket makaanayen a panagayat tapno adda ti naisalsalaysayan a panangipakita, a naipangpangrun a daytoy a panakitaldiapan ket gapu ti maysa a baro a nangruna a, a saan a naibagbaga a rebolusionario, a pannakaimatangan ti patakder ti pagsasao, a kinaudi a naparaigidan babaen ti linguista ken lohiko a ni Noam Chomsky [2], ken mabalinto a, iti bukodna nga isasaruno ken panawen, daytoy ket maipabalinto iti maysa a baro a pamay-an ti panagipatarus ti makina, a dagitoyto ket narikrikut ngem dagiti naamammuanen ket dagitoyto ket nasaysayaato nga epektibo.}}</ref> [[historiador]], [[politikal a kritiko]], ken [[Aktibismo|aktibista]]. Isu ket maysa a [[Propesor ti Instituto]] ken Propesor ([[Emeritus]]) iti Departamento ti Lingguistika ken Pilosopia idiay MIT, nga idiay ket nagtrabtrabaho iti sumurok a 50 a tawtawen.<ref>{{cite web|url=http://web.mit.edu/linguistics/people/faculty/chomsky/index.html |title=MIT Departamento ti Lingguistika: Tattao: Pakultad: Noam Chomsky |publisher=Web.mit.edu |date= |accessdate=Agosto 16, 2011}}</ref> Iti maipatinayon kadagiti obran ti lingguistika, isu ket nagsursurat kadagiti maipanggep ti [[gubat]], [[politika]], ken [[masa a midia]], ken isu ti nagsursurat kadagiti 100 a liblibro.<ref>{{cite web|title=Books|url=http://www.chomsky.info/books.htm|publisher=chomsky.info|accessdate=Agosto 30, 2011}}</ref> Segun ti [[Arts and Humanities Citation Index|Pangsurotan ti Dakamat Dagiti Arte ken Dagiti Kinataon]] idi 1992, ni Chomsky ket nadakamatan idi a kas maysa a kaaduan a taudan ngem ti sinoman a sibibiag nga eskolar manipud idi 1980 aginggana idi 1992, ken isu idi ti maikawalo a kaaduan a nadakamatan a taudan para iti amin.<ref>{{cite web|url=http://www.mnsu.edu/emuseum/information/biography/abcde/chomsky_noam.html |archiveurl=http://web.archive.org/web/20100528222251/http://www.mnsu.edu/emuseum/information/biography/abcde/chomsky_noam.html |archivedate=Mayo 28, 2010 |title=Noam Chomsky |publisher=Web.archive.org |date=Mayo 28, 2010 |accessdate=Agosto 16, 2011}}</ref><ref>{{cite news |title=Ni Chomsky ket Kampion ti Panagdakamat|publisher=Opisina ti Damdamag ti MIT|date=Abril 15, 1992|url=http://web.mit.edu/newsoffice/1992/citation-0415.html|accessdate=Septiembre 3, 2007}}</ref><ref>{{cite news
|last=Hughes
|first=Samuel
|
