Antartika: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Content deleted Content added
m patarus (via JWB) |
Lam-ang (tungtungan | aramid) m Nagsimpa kadagiti biddut ti CS1 |
||
Linia 41:
{{Coord|-90|0|region:AQ_scale:60000000|display=title}}
Ti '''Antartika'''<ref>{{Cite web|author=<nowiki>Kolumbia Elektroniko a Ensiklopedia; McGraw-Hill Diksionario iti Sientipiko ken dagiti Teknikal a Banbanag</nowiki>|title=Antarctica|url=http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Antarctica|work=Ti Nawaya a Diktionario|publisher=Farlex, Inc|accessdate=19 Hulio 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://education.yahoo.com/reference/dictionary/entry/Antarctica|title=Pannakaipalpalawag iti Antartika|work=Yahoo! Edukasion|publisher=Yahoo!|accessdate=26 Hulio 2011}}</ref>{{#tag:ref|Ti balikas ket kasisigud a naibalikasan nga awan ti {{IPA|/k/}}, ngem ti panangiletra a pannakaibalikas ket nagbalina a kadawyan. Ti "c" ket kasisigud a nainayon ti panangiletra para ti etimolohikal a rasrason ken naawatan a saan a silensio.<ref>{{Cite book|author=Crystal, David|title=Ti Pannakilaban para iti Ingles|publisher=Pagimalditan ti Unibersidad ti Oxford|year=2006|page=172|isbn=978-0-19-920764-0}}</ref><ref>{{Cite web|author=Harper, Douglas|title=Antártiko|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=antarctic&allowed_in_frame=0|work=Online nga Etimolohia a Diksionario|accessdate=16 Nobiembre 2011}}</ref>|group="Paamo"}} ket ti akin-abagatan unay a kontinente iti [[Daga (planeta)|lubong]], masakupanna ti [[Abagatan nga Ungto]]. Mabirukan daytoy idiay [[Antártiko]] a rehion iti [[Akin-abagatan a Hemisperio]], gangani nga abagatan amin iti [[Sirkulo ti Antartiko]], ken napalikmutan babaen ti [[Akin-abagatan a Taaw]]. Nga iti 14.0 a riwriw km<sup>2</sup> (5.4 a riwriw sq mi), isu daytoy ti maikalima a kadakkelan ti kalawa a kontinente kalpasan ti [[Asia]], [[Aprika]], [[Amianan nga Amerika]], ken [[Abagatan nga Amerika]]. Para iti pannakaipadpada, ti Antartika ket gangani a mamindua ti kadakkel iti [[Australia]]. Agarup a 98% iti Antartika ket nasakupan ti [[yelo]] a nagtimbengan a {{pagbaliwen|1|mi|km}} ti kapuskolna.
Ti '''Antartika''', iti katimbengan, ket isu ti kalamiisan, kamagaan, ken ti kaanginan a kontinente, ket isu ti addaan iti kangatuan a katimbengan ti [[kangatuan ti daga]] kadagiti amin a kontinente.<ref>{{Cite web|author=Nailian a Satelite Datos ken Pakaammo a Serbisio|title=Nailian a Heopisikal a Sentro ti Datos|publisher=Gobierno ti Estados Unidos|url=http://www.ngdc.noaa.gov/mgg/image/2minrelief.html|accessdate=9 Hunio 2006}}</ref> Ti Antartika ket nausigen a maysa a [[desierto]], nga addaan iti tinawen a [[tudo|panagtudtudo]] iti laeng 200 mm (8 a pulgada) iti igid ti aplaya ken ti kaunegan iti daytoy a daga.<ref>{{Cite web|author=Joyce, C. Alan|url=http://www.worldalmanac.com/blog/2007/01/the_world_at_a_glance_surprisi.html|title=Ti Panagtaldiap ti Lubong: Dagiti Surpreso a Kinapudno|work=Ti Almanak ti Lubong|date=18 Enero 2007|accessdate=7 Pebrero 2009}}</ref> Ti temperatura idiay Antartika ket naabutanna ti −89 °C (−129 °F). Awan dagiti agnanayon nga agtaeng a tattao, ngem addan ti agarup a 1,000 agingga ti 5,000 a tattao nga agtaeng ti makatawen kadagidiay pagsukisokan nga estation a naiwaras iti dayta a kontinente. Dagiti laeng naampon iti kalamiisan nga organismo ti agbiag idiay, mairaman dagiti adu a kita ti [[algas]], dagiti [[ayup]] (kas pagarigan dagiti [[mite|tungaw]], dagiti [[nematode|nematodo]], dagiti [[pinguino]], dagiti [[Pinnípedo|póka]] ken dagiti [[tardigrado]]), [[bakteria]], [[fungus|kudetdet]], dagiti [[mula]], ken [[protista]]. No adda mulmula ditoy ti addaan laeng ket ti [[tundra]].
| |||