Rebision manipud idi 14:41, 31 Mayo 2018 urnosen Lam-angBot (tungtungan \| aramid) Dagiti bot 37,036 edits m panangiletra (via JWB) ← Nadadaan nga urnos		Rebision manipud idi 05:03, 30 Oktubre 2020 urnosen ibabawi Lam-ang (tungtungan \| aramid) Dagiti administrador ti interface, Dagiti administrador 182,014 edits m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika Barbaro nga urnos →
Linia 4: \| photo_caption = Kabakiran ti pino ti Bantay Tapulao \| elevation_m = 2037 \| elevation_ref = <ref name="PM" /> \| prominence_m = 2015 \| prominence_ref = <ref name="peaklist">[http://peaklist.org/WWlists/ultras/philippines.html "Banbantay ti Filipinas: Ultras"] Nailiasta a kas "High Peak" (Luzon). ''Peaklist.org''. Naala idi 12-11-2012.</ref> \| listing = [[Ultra prominente a pantok \|Ultra]] \| location = [[Dagiti probinsia ti Filipinas\|Probinsia]] ti [[Zambales]] iti Isla ti [[Luzon]], [[Filipinas]] \| map = Filipinas Linia 23: }} Ti '''Bantay Tapulao''' (naamammuan pay a kas ti '''Nangato a Pantok''') ket isu ti kangatuan a bantay idiay [[Banbantay ti Zambales\|Kabambantayan ti Zambales]] ken idiay probinsia ti [[Zambales]] iti [[Filipinas]]. Ti pantok, ket addaan tiiti kangato iti {{pagbaliwen\|2037\|m}}, ken mabirukan idiay ili ti [[Palauig, Zambales]]. Ti naganna ket naala manipud tiiti kaadu ti kaykayo ti [[Pinus merkusii\|Pino ti Sumatra]] iti dayta a lugar, ken lokal anga ~~naamammuan~~ammo daytoy babaen ti tattao a [[Tattao a Zambal\|Zambal]] a kas ti ''tapulao.''<ref name="PM">(2007-09-01). [http://www.pinoymountaineer.com/2007/08/mt-tapulao-2037.html "Mt. Tapulao (2,037+)"]. Pinoy Mountaineer. Naala idi 2012-02-11.</ref><ref name="CAPP">[http://www.newcapp.org/zambales-mountains.php "Banbantay ti Zambales"]. NewCAPP. Naala idi 2012-02-15.</ref> Ti bantay ket lugar idi ti dakkel nga operasion ti panagmina ti [[kromita]].<ref name="PM" /> Ti pannakadadael ti napintas a masna a senario ket makitkita kadagiti abut ti pagminaan iti pantok ken dagiti pay mainaig nga estruktura kadagiti malablabsan ti pagnaan. Ti pantok ket makaipakita ti 360-degrado a pagbuyaan nga idiay ket pakakitaan dagiti sabali a banbantay ti Zambales iti daya a bangir, ti [[Golpo ti Lingayen]] iti amianan, ken iti lumaud a bangir, dagiti tanap ti Zambales ken ti [[Baybay Abagatan Tsina]] a gumay-at nga ad-adayo ngem ti abagatan ti Pundaquit idiay [[San Antonio, Zambales]]. [[Papeles:Zambales Mountains topographic map.svg\|thumb\|295px\|Topograpiko a mapa ti Banbantay ti Zambales a pakakitaan ti Bantay Tupalao]] == Pannagna nga aktibidad == Ti dalan iti ngato ti Bantay Tapulao ket agtultulatid ken gradual a langa ti daga ken mangipan kadagiti magmagna kadagiti adu a bilang ti naisangayan nga ekosistema: manipud tiiti tanap ti karuotan ken dagiti lugar a pagtubtubuan ti ''talahib'' ([[Imperata cylindrica\|kugon]]) kadagiti bakrangna ti sekondaria ken nangruna a kabakiran ti [[dipterocarpaceae]], nalumotan a [[montane a kabakiran]] ken kabakiran ti pino iti ngato ti {{pagbaliwen\|1800\|m}} a gumay-at kadagiti kaarrubayanna a banbantay.<ref name="CAPP" /> Iti tiempo ti nabasa a klima, umadu dagiti alimatek ken naipangpangruna kadagiti asideg ti waig a malablabsan. Dagiti paset ti pagnaan ket agablinda kadagiti bassit a waig a pakaawisan dagitoy nga alimatek kadagiti magmagna a di pay makammo no makagatda. === Manipud idiay Palauig === Mabalin a maabot ti Bantay Tapulao babaen ti pannagna ti pagminaan a kalsada iti bakras a bangir ti bantay ken ti linia ti kabakiran ket mangrugi iti agarup a {{pagbaliwen\|1875\|m}}.<ref name="PM" /> Ti pangrugian a puntos ket manipud idiay paginaedan manen a lugar ti Dampay iti [[baranggay]] Salaza idiay Palauig, a daytoy ket agarup a {{pagbaliwen\|8\|km}} manipud idiay Rehional a Kalsada ti Zambales iti maysa a lasonglasong a kalsada. Manipud ti pagrugian a dalan idiay baranggay Dampay aginggana iti pantok ket agarup a {{pagbaliwen\|18\|km}}. Dagiti agtataeng idiay Dampay ket dagidi pimmanaw idiay sakaanan ti [[Bantay Pinatubo]] ken isuda dagiti "bukod a nangidutok a guardia" ti Bantay Tapulao babaen ti koordinasion ti Turay ti Turismo ti Ili ti [[Palauig, Zambales]].<ref name="DOT">[http://www.visitmyphilippines.com/index.php?title=ListofEcotourismSitesinCentralLuzon&Page=1&pid=6507 "Listaan dagiti Ekoturismo a Sitio idiay Tengnga a Luzon, Filipinas"]. Website ti Departamento ti Turismo ti Filipinas. Naala idi 2012-02-11.</ref> Ti panagsang-at ket mabalin a maaramid kadagiti 7-8 nga oras bayat ti panagpababa ket mabalin a maaramid iti gudua dayta nga oras. Dagiti bisita ken turista a mayat a mangkalay-at ti bantay ket naskenda nga agrehistro idiay [[baranggay]] hall tapno makaawat ti adu pay a pagtalgedan, seguridad ken tulong segun ti alagaden ken bagnos iti turay ti turismo. Iti adayo pay a paset ti lugar ket ti pagnaan a pakaiturongan ti pagrugian a puntos para iti panagrakit ti parukpok a danum ti Karayan Bagsit. === Panagballasiw a pannagna === Ti panagballasiw a pannagna ket mabalin pay a mangrugi manipud tiiti akin-daya a bangir ti Bantay Tapulao idiay baranggay Labney iti ili ti [[Mayantoc, Tarlac\|Mayantoc]] ti probinsia ti [[Tarlac]], ken agpatingga idiay Palauig, wenno kasumbangir daytoy. Ti pagnaan manipud tiiti amianan a laud ket awanen ken ti narigrigat a dalan ngem ti maysa a manipud idiay Zambales, ngem ti gunguna ket ti ad-adu a kita ti enbironmento ken fauna.<ref>[http://www.pinoymountaineer.com/2008/07/mt-tapulao-tarlac-zambales-traverse.html "Mt. Tapulao/ Tarlac-Zambales Traverse (2,037 +)"]. Pinoy Mountaineer. Naala idi 2012-02-11.</ref> == Ekosistema == * Ti Departamento ti Enbironmento ken dagiti Masna a Rekurso (DENR) rehion 3 ket nagpirma ti tulagan a memorandum para iti panagsalaknib ken panagrang-ay ti 5,000 nga hektaria ti Bantay Tapulao.[http://www.zambalesnow.com/government/provincial-departments][http://www.zambalesnow.com/index.php?option=com_content&view=article&id=136:iba-zambales-denr-sign-moa-to-develop-mt-tapulao&catid=6:zambales-in-action] Ti Sangguniang Bayan (SB) ti Iba, Zambales ket nagpataud ti maysa nga ordinansia a nangirangarang ti paset ti ili iti Bantay Tapulao a kas maysa a papanan nga nga ekoturismo ken nasalakbiban a lugar.[http://bansangpilipinas.com/2011/08/municipality-of-iba-denr-sign-co-management-of-zambales-high-peakes/] == Kitaen pay == [[Listaan dagiti bantay ti Filipinas]] [[Heograpia ti Filipinas]] == Dagiti nagibasaran == {{Reflist}} == Dagiti akinruar a silpo == [http://www.wormdigest.org/content/view/134/ Dagiti baro a sebbangan ti rodensia ket naduktalan idiay Bantay ti Filipinas] [http://visitmyphilippines.com/index.php?title=ZambalesataGlance&func=all&pid=5693&tbl=0 Sukimaten ti Zambales] [http://tagaloglang.com/The-Philippines/Geography/25-highest-mountains-in-the-philippines.html 25 a Kangatuan a Banbantay ti Filipinas] *[http://www.peaklist.org/WWlists/ultras/philippines.html Ultra-Prominensia a Bantay ti Filipinas]

Bantay Tapulao: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision