Antartika: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Content deleted Content added
Lam-ang (tungtungan | aramid) m Nagsimpa kadagiti biddut ti CS1 |
Lam-ang (tungtungan | aramid) m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika |
||
Linia 6:
[[Papeles:Antarctica (orthographic projection).svg|frameless]]
<br />
<small>Daytoy a mapa ket agus-usar ti [[ortograpiko a panagpadakkel (kartograpia)|ortograpiko a panagpadakkel]], ti asideg a polar a panagkita. Ti [[Abagatan nga Ungto]] ket asideg iti tengnga,
</div>
{| style="background: none; text-align: left; table-layout: auto; border-collapse: collapse; padding: 0; font-size: 100%;" cellspacing="0" cellpadding="0"
Linia 23:
| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top;" | {{Marebba a listaan | title = 4 |· [[Isla ti Bouvet]] |· [[Akin-abagatan a Pransia ken Dagdaga nga Antartika|Dagiti teritorio ti Akin-abatan a Pransia]] |· [[Isla ti Heard ken Is-isal ti McDonald]] |· [[Abagatan a Georgia ken ti Abagatan a Sandwich nga Is-isla]]}}
|-
! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | [[Dagiti inal-ala a teritorio idiay Antartika|Opisial nga inal-ala a
| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top;" | '''<small>[[Tulagan nga Antartika a Sistema]]</small>''' {{Marebba a listaan | title = [[Listaan dagiti inal-ala nga Antártika a teritorio|8]] |· [[Adelie a Daga]] |· [[Antártica]] |· [[Arhentina nga Antartika]] |· [[Teritorio ti Australian nga Antartika]] |· [[Teritorio ti Britania nga Antartika]] |· [[Daga a Reina Maud]] |· [[Isla ti Peter I]] |· [[Agkamkammatalek a Ross]]}}
|-
! style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top; text-align: left;" | Nailatangan
| style="border-top: solid 1px #ccd2d9; padding: 0.4em 1em 0.4em 0; vertical-align: top;" | {{Marebba a listaan | title = 2 |· [[Rusia|Pederasion ti Rusia]] |· [[Estados Unidos]]}}
|-
Linia 41:
{{Coord|-90|0|region:AQ_scale:60000000|display=title}}
Ti '''Antartika'''<ref>{{Cite web|author=<nowiki>Kolumbia Elektroniko a Ensiklopedia; McGraw-Hill Diksionario iti Sientipiko ken dagiti Teknikal a Banbanag</nowiki>|title=Antarctica|url=http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Antarctica|work=Ti Nawaya a Diktionario|publisher=Farlex, Inc|accessdate=19 Hulio 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://education.yahoo.com/reference/dictionary/entry/Antarctica|title=Pannakaipalpalawag iti Antartika|work=Yahoo! Edukasion|publisher=Yahoo!|accessdate=26 Hulio 2011}}</ref>{{#tag:ref|Ti balikas ket kasisigud a naibalikasan nga awan ti {{IPA|/k/}}, ngem ti panangiletra a pannakaibalikas ket nagbalina a kadawyan. Ti "c" ket kasisigud a nainayon ti panangiletra para ti
Ti '''Antartika''', iti katimbengan, ket isu ti kalamiisan, kamagaan, ken ti kaanginan a kontinente, ket isu ti addaan iti kangatuan a katimbengan ti [[kangatuan ti daga]] kadagiti amin a kontinente.<ref>{{Cite web|author=Nailian a Satelite Datos ken Pakaammo a Serbisio|title=Nailian a Heopisikal a Sentro ti Datos|publisher=Gobierno ti Estados Unidos|url=http://www.ngdc.noaa.gov/mgg/image/2minrelief.html|accessdate=9 Hunio 2006}}</ref> Ti Antartika ket nausigen a maysa a [[desierto]], nga addaan iti tinawen a [[tudo|panagtudtudo]] iti laeng 200 mm (8 a pulgada) iti igid ti aplaya ken ti kaunegan iti daytoy a daga.<ref>{{Cite web|author=Joyce, C. Alan|url=http://www.worldalmanac.com/blog/2007/01/the_world_at_a_glance_surprisi.html|title=Ti Panagtaldiap ti Lubong: Dagiti Surpreso a Kinapudno|work=Ti Almanak ti Lubong|date=18 Enero 2007|accessdate=7 Pebrero 2009}}</ref> Ti temperatura idiay Antartika ket naabutanna ti −89 °C (−129 °F). Awan dagiti agnanayon nga agtaeng a tattao, ngem addan ti agarup a 1,000 agingga ti 5,000 a tattao nga agtaeng ti makatawen kadagidiay pagsukisokan nga estation a naiwaras iti dayta a kontinente. Dagiti laeng naampon iti kalamiisan nga organismo ti agbiag idiay, mairaman dagiti adu a kita ti [[algas]], dagiti [[ayup]] (kas pagarigan dagiti [[mite|tungaw]], dagiti [[nematode|nematodo]], dagiti [[pinguino]], dagiti [[Pinnípedo|póka]] ken dagiti [[tardigrado]]), [[bakteria]], [[fungus|kudetdet]], dagiti [[mula]], ken [[protista]]. No adda mulmula ditoy ti addaan laeng ket ti [[tundra]].
Nupay dagiti mito ken pannagipagpagarup a maipanggep ti ''[[Terra Australis]]'' ("Akin-abagatan a Daga") ket naibagbaga payen manipud idi taga-ugma, ti immuna a napasingkedan a panakakita ti kontinente ket sapsap a naawawat a naaramid idi 1820 baaben ti [[Listaan dagiti Ruso nga eksplorador|Ruso a panagbanniaga]] ni [[Fabian Gottlieb von Bellingshausen]]
Ti [[Sistema ti Tulag ti Antartika|Tulag ti Antartika]] ket napirmaan idi 1959 babaen dagiti 12 a pagilian; iti tatta a panawen, 49 a pagpagilin ti nagpirma ti tulag. Ti tulag ket mangiparit kadagiti milisia nga aktibidad ken panagmina kadagiti minerales, mangiparit kadagiti nuklear ken ti panagibelleng kadagiti nuklear a rugit, agsuporta kadagiti sientipiko a panagsukisok, ken agsalaknib ti [[ekosona]] ti kontinente. Dagiti agdama nga eksperimento ket
<gallery>
</gallery>
Linia 69:
{{Dagiti kontinente iti lubong}}
{{Dagiti rehion iti lubong}}
{{Kontrol ti autoridad}}
[[Kategoria:Dagiti kontinente|Antartika]]
| |||