Sasao a Polinesio: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Content deleted Content added
m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika
No edit summary
 
Linia 20:
Adda dagiti agarup a uppat a pulo a sasao a Polinesio. Ti kalatakan kadagitoy ket ti [[Pagsasao a Tahitiano|Tahitiano]], [[Pagsasao a Samoano|Sāmoano]], [[Pagsasao a Tongano|Tongano]], [[Pagsasao a Māori|Māori]] ken [[Pagsasao a Hawayano|Hawayano]]. Gapu ta dagiti isla ti Polinesia ket nasapada pay laeng a natagtagitao ken gapu ti internal a lingguistiko a dibersipikasion ket nangrugi laeng idi agarup a 2,000 tawtawen ti napalabas, dagiti pagsasaoda ket nakatalinaay kadagiti napigsa a panagpapada. Adda pay laeng dagiti adu a [[kognado]] a balikas iti ballasiw dagiti nadumaduma nga isla a kas ti [[tapu (kultura a Polinesio)|tapu]], [[ariki]], [[Motu (heograpia)|motu]], [[kava]] ([[kultura a Kava]]), ken [[wasig a tapa|tapa]] ken ti pay [[Hawaiki]], ti mitiko a pagtaengan para kadagiti dadduma a kultura.
 
Amin a sasao a Polinesio ket mangipakita ti napigsa a panagpapada, a naipangpangruna iti bokabulario. Dagiti paaweng ket masansanda a natalinaay kadagiti kaputotan a pagsasao, ken ganggani a kankanayon nga a, e, i, o ken u. Ti nasalaysayan a pagtaengan ti Māori ti Baro a Selanda, a ti w ket inus-usar imbes a ti v, ket tinawtawagan iti Hawaiki; iti [[Is-isla Cook]], a ti h ket masukatan iti [[glottal a panagsardeng]], daytoy ket makunkuna nga ‘Avaiki; iti Is-isla ti Hawaii, a ti w ket inus-usar ken ti k ket masukatan iti [[glottal a panagsardeng]], ti kadakkelan nga isla iti grupo ket agnagan iti Hawai‘i; iti Sāmoa, a ti s ket saan pay a sinukatan babaen ti h, ti v ket inus-usar imbes a ti w, ken ti k ket masukatan iti [[glottal a panagsardeng]], ti kadakkelan nga isla ket tinawtawagan iti Savai'i. Iti Is-isla ti Society, ti k ken ng ket masukatan babaen ti [[glottal a panagsardeng]], isu a ti nagan ti nagtaudan a pagtaengan ket maibalikas a kas Havai‘i.<ref name="buckh">{{citeCite book |title=Vikings of the Sunrise |last=Hiroa |first=Te Rangi |year=1964 |publisher=Whitecombe and Tombs Ltd |location=New Zealand|page=69 |url=http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-BucViki-t1-front-d1-d1.html |accessdatetitle=21Vikings Agostoof 2010the Sunrise |date=1964 |publisher=Whitecombe and Tombs |isbn=0-313-24522-3 |edition=New Zealand |location=Christchurch |page=69 |language=en}}</ref>
 
== Dagiti pagsasao ==
Ti sasao a Polinesio ket maipan kadagiti dua a sanga, ti Tongiko ken Nuklear a Polinesio. Ti [[Pagsasao a Tongano|Tongaon]] ken [[Pagsasao a Niueano|Niueano]] ket mangbukel ti sanga ti Tongiko; amin dagiti nabati ket parte ti sanga ti Nuklear a Polinesio.<ref>{{cite book harvp| last = Lynch | first = John | authorlink = John Lynch (lingguista) | last2 = Ross | first2 = Malcolm |last3 = Crowley |first3 = Terry | year = 2002 | title = The Oceanic languages | location = Richmond, Surrey | publisher = Curzon | isbn = 978-0-7007-1128-4 | oclc = 48929366 }}</ref>
 
*Tongiko: [[Pagsasao a Tongano|Tongano]], [[Pagsasao a Niuafoʻou|Niuafoʻou]], [[Pagsasao a Niueano|Niueano]]
Linia 31:
**Elliceano
***Samoiko: [[Pagsasao a Samoano|Sāmoano]], [[Pagsasao a Tokelauano|Tokelauano]]
***Elliceano–Akinruar: [[Pagsasao a Tuvaluano|Tuvaluano]], [[Pagsasao a Nukuoro|Nukuoro]] ([[Nukuoro]] iti [[Pederado nga Es-estado ti Mikronesia|FSM]]), [[Pagsasao a Kapingamarangi|Kapingamarangi]] (idiay [[Kapingamarangi]] iti FSM), [[Pagsasao a Nukuria|Nukuria]] ([[Nuguria]] iti daya ti Papua Baro a Guinea),<ref>{{harvp|Marck, Jeff (|2000), ''Topics in Polynesian languages and culture history''. Canberra: Pacific Linguistics}}</ref> [[Pagsasao a Takuu|Takuu]] ([[Atol ti Takuu]] iti daya ti [[Papua Baro a Guinea]]), [[Pagsasao a Nukumanu|Nukumanu]] ([[Nukumanu]] iti daya ti Papua Baro a Guinea), [[Pagsasao nga Ontong Java|Ontong Java]] (wenno Luangiua; [[Ontong Java]] iti [[Is-isla ti Solomon]]), [[Pagsasao a Sikaiana|Sikaiana]] ([[Sikaiana]] kadagiti Solomon), [[Pagsasao a Pileni|Pileni]] (ken Taumako; [[Is-isla Raw-ang]] kadagiti Solomon)
***Akindaya a Polinesio
**** [[Pagsasao a Rapa Nui|Rapa Nui]] (Isla Paskua ti Panagungar-Chile)
Linia 57:
 
== Adu pay a mabasbasa ==
{{refbegin}}
* {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=wvIlAAAAMAAJ&printsec=frontcover&cad=0#v=onepage&q&f=false|title=The Maori-Polynesian comparative dictionary|author=Edward Tregear|editor=|year=1891|publisher=Lyon and Blair|edition=|location=|page=|isbn=|pages=675|volume=|accessdate=2011-07-21}}
* {{citeCite book |last=Tregear |first=Edward |url=https://books.google.com/books?id=x7syAQAAIAAJwvIlAAAAMAAJ&printsec=frontcover&cad=0#v=onepage&q&f=false |title=AThe PaumotuanMaori-Polynesian dictionaryComparative with PolynesianDictionary comparatives|authordate=Edward1891 Tregear|editor=|year=1895|publisher=WhitcombeLyon &and TombsBlair Limited|edition=|location=|page=|isbn=Wellington |pages=76675 |volumelanguage=|accessdate=2011-07-21en}}
* {{citeCite book |last=Tregear |first=Edward |url=https://books.google.com/books?id=wvIlAAAAMAAJx7syAQAAIAAJ&printsec=frontcover&cad=0#v=onepage&q&f=false |title=TheA Paumotuan Dictionary with Maori-Polynesian comparativeComparatives dictionary|authordate=Edward1895 Tregear|editor=|year=1891|publisher=LyonWhitcombe and& Tombs Blair|edition=|location=|page=|isbn=Wellington |pages=675|volume=76 |accessdatelanguage=2011-07-21en}}
{{refend}}
 
== Dagiti nagibasaran ==
{{refbegin}}
* {{citeCite book |last1last=Charpentier |first1first=Jean-Michel |first2url=Alexandre |last2=François |year=2015http://alex.francois.free.fr/AF-Atlas-blurbs_e.htm |title=Atlas Linguistiquelinguistique de Polynésiepolynésie Françaisefrançaise / Linguistic Atlas of French Polynesia |languagelast2=fr,François |first2=Alexandre |date=2015 en|publisher=Mouton de Gruyter & Université de la Polynésie Française |isbn=978-3-11-026035-9 |urllocation=Berlin & Papeete |language=http://alex.francois.free.fr/AF-Atlas-blurbs_e.htm, en}}
* [[Geoffrey{{Cite book Irwin|last=Irwin, |first=Geoffrey]] (1992). ''|title=The Prehistoric Exploration and Colonisation of the Pacific''. Cambridge:|date=1992 |publisher=Cambridge University Press. |isbn=0-521-40371-5 |location=Cambridge |language=en}}
* Krupa V. (1975–1982). ''Polynesian Languages'', Routledge and Kegan Paul
* {{Cite book |last=Krupa |first=Viktor |title=Polynesian Languages |date=1975–1982 |publisher=Routledge & Kegan Paul |language=en}}
* Lynch, J. (1998). ''Pacific Languages : an Introduction''. University of Hawai'i Press.
* {{Cite book |last=Lynch |first=John |title=Pacific Languages: An Introduction |date=1998 |publisher=University of Hawai'i Press |isbn=0-8248-1898-9 |location=Honolulu |language=en |hdl=10125/59211 |hdl-access=free}}
* Lynch, John, Malcolm Ross & Terry Crowley (2002). ''The Oceanic languages''. Richmond, Surrey: Curzon Press.
* {{Cite book |last=Lynch |first=John |title=The Oceanic Languages |last2=Ross |first2=Malcolm |last3=Crowley |first3=Terry |date=2002 |publisher=Curzon |isbn=978-0-7007-1128-4 |location=Richmond, Surrey |language=en |author-link=John Lynch (lingguista)}}
* Marck, Jeff (2000), ''Topics in Polynesian languages and culture history''. Canberra: Pacific Linguistics.
* {{Cite book |last=Marck |first=Jeff |title=Topics in Polynesian Languages and Culture History |date=2000 |publisher=Pacific Linguistics |isbn=0-85883-468-5 |location=Canberra |language=en |doi=10.15144/PL-504 |hdl=1885/90887 |doi-access=free |hdl-access=free}}
{{refend}}
 
== Dagiti akinruar a silpo ==