Ingmar Bergman
Ni Ernst Ingmar Bergman (Panangibalikas a Sueko: [ˈɪŋmar ˈbærjman] (
dengngen); 14 Hulio 1918 – 30 Hulio 2007) ket maysa idi a Sueko a direktor, mannurat ken produser para iti pelikula, enteblada ken telebision. Nga inpalpalawagan ni Woody Allen a kas "mabalin a ti kalatakan nga artista ti pelikula, amin a banag a naipanunotan, namipud ti panakaparnuay ti kamera ti agkutkuti a ladawan," isu ket mabigbigan a kas maysa kadagiti kaaduan ti naaramid ken makaimpluensia a direktor ti pelikula iti amin a panawen.[1]
| Ingmar Bergman | |
|---|---|
 Ni Ingmar Bergman idi las-ud ti produksion ti Dagiti Naatap a Presas (1957). | |
| Nayanak | Ernst Ingmar Bergman Hulio 14, 1918 Uppsala, Suesia |
| Natay | Hulio 30, 2007 (tawen 89) Fårö, Suesia |
| Nagnagan | Buntel Eriksson |
| Trabaho | Direktor ti pelikula, produser, mannurat ti senario |
| Tawen nga aktibo | 1944–2005 |
| A(s)sawa | Else Fisher (1943–45)Ellen Lundström (1945–50)Gun Grut (1951–59)Käbi Laretei (1959–69)Ingrid von Rosen (1971–95) |
| Dagiti gungguna | Premio Goethe |
Isu ket nangipaturong kadagiti sumurok nga innem a pulo a pelikula ken dokumentario para iti sinematiko a panagipablaak ken para iti telebision, kaaduan kadagitoy ket insuratna. Isu ket nangipaturong pay kadagiti sumurok a sangagasut ken pito pulo a pabuya. Kadagiti kimmadduanna nga aktor ket ni Harriet Andersson, Liv Ullmann, Gunnar Björnstrand, Bibi Andersson, Erland Josephson, Ingrid Thulin ken Max von Sydow. Kaaduan kadagiti pelikulana ket naidisso idiay lanag iti ladawan idiay Suesia. Kaaduan kadagiti nangruna a suhetona idi ket patay, sakit, pammati, liputan, ken kinamauyong.
Ni Bergman ket aktibo idi para kadagiti ad-adu ngem innem a dekada. Idi 1976 ti kareerna ket nakaro a nadangran a kas nagbanagan ti madi nga imbestigasion para iti naipabasol a saan a panagbayad ti buis. Nakaungunget, ni Bergman ket nangipasardeng kadagiti adu a bilang a maar-aramid a produksion, inrikepna dagiti estudiona, ken kinabukbukodan a timmalaw idiay Alemania ti walo a tawtawen.
Nasapa a biag urnosen
Nayanak idi ni Ingmar Bergman diay Uppsala, Suesia, ti anak a lalaki ni Erik Bergman, ti maysa a Luteranona ministro ken intonokua ket maysa a kapelian ti Ari ti Suesia, ken ni Karin (Åkerblom), ket maysa a nars.[2] Isu ket kaduana a dimmakel ti laklakay a kabsatna a lalaki a ni Dag ken ti kabsatna ababai a ni Margareta a napalikmutan kadagiti relihioso a ladladawan ken panakisinnaritaan. Ti amana ket maysa idi a nalaing a makisao a ministro ti parokia nga adda ti nainget a konsepto ti pananganak. Ni Ingmar ket narikpan kadagiti nasipnget a kasilia idi naisbuanna ti katrena. "Bayat a ni ama ket agsersermon ken ti konsegrasion ket aglulualo, nagkankanta, wenno dumdumngeg", nga insursurat ni Ingmar iti autobiograpiana Laterna Magica:
"Nagipaspasnekak ti kinaayat kadagiti misterioso a lubong dagiti ababa nga arko ti simbaan, dagiti napuskol a diding, ti ayumuom ti eternidad, ti namarisan a lawag ti init nga agpigpigerger itingato ti kakaskasdaawan a mulmula kadagiti mediebal a pinintaan ken dagiti nakitikitan a pigura kadagiti kisame ken dagiti diding. Adda amin kadagitoy ti essem a mapanpanunotan — dagiti anghel, dagiti santo, dagiti dragon, dagiti propeta, dagiti demonio, dagiti tao."
Urayno isu ket dimmakkel ti sangkabalayan iti Lterano nga agraraem, ni Bergman ket inbagbagana idi a napukawna ti pammatina iti isu ket walo a tawen, ken nakaikeddeng laeng daytoy a kinapudno bayat idi nagararamid ti Lawag ti Kalamiisan.[3] Ti panagayat ni Bergman iti teatro ket nasap a nangrugi: "Idi agtawen ti 9, isu ket nakisinnukat kadagiti agasmang ti lata a soldaona para iti maysa nga engkanto a parol, ti maysa a tagikuana a nangbalbaliw ti dalan ti biagna. Iti kaunegan ti maysa a tawen, isu ket nangpartuat, babaen ti panagay-ayam kadagityo nga abalbalay, ti maysa a pribado a lubong a nakapnuan ti riknana a pagnaedan, a linaglagipna. Isu ket nagar-aramid kadagiti bukodna a senario, dagiti marioneta, ken dagiti panagsilaw ken nagited dagiti pataud ti tirtiris kadagitipabuya ni Strindberg nga isu ti nangisasao kadagiti amin a papel."[4][5]
Idi 1934, idi agtawen ti 16, isu ket naipatulod idiay Alemania tapno kalgaw nga agbakasion kadagiti gagayyem ti pamiliana. Isu ket napan iti maysa a Nazi dakkel a gimongan idiay Weimar a nakakitaanna ni Adolf Hitler.[6] Insursuratna idi iti Laterna Magica (Ti Enkanto a Parol) tikapanggepan tipanagbisitan iti Alemania, a nangipalpalawag a ti Aleman a pamilia ket nangibitin iti maysa a ladawan ni Adolf Hitler idiay diding ti asideg ti katrena, ken kadagiti "adu a tawtawen, Addak iti sikig ni Hitler, a nayayatan kadagiti panagballigina ken nalidlidayan kadagiti pannakapaayna".[7] Ni Bergman nagtignay ti dua a gay-at ti kammasapulan a serbisio iti militar.
Idi 1937, isu ket simrek idiay Unibersidad a Kolehio ti Stockholm (a napanaganan itan ti Unibersidad ti Stockholm), tapno agadal ti literatura ken arte. Isu ket kaaduan a nakibingbinglay kadagiti teatro ti estudiate ken nagbalin a maysa a "napudno a nasanay iti pelikula".[8] Iti isu met laeng a panawen, ti maysa a romantiko a pannakairamann ket nangiturongan ti pannakisinana iti amana a nagpaut ti adu a tawtawen. Urayno isu ket saan a nagturpos, isu ket nagsursurat kadagiti adu a pabuya, ken maysa pay nga opera, ken nagbalin a katakunaynay a direktor iti maysa a teatro. Idi1942, isu ket naikkan ti gundaway a mangiturong ti maysa kadagiti sinursuratna, ti Ipupusay ni Caspar. Ti pabuya ket nabuya babaen dagiti kameng ti Svensk Filmindustri, a nangidaton ken ni Bergman ti maysa a puesto nga agobra kadagiti sinuratan. Idi 1943, isu ket inasawana ni Else Fisher.
Dagiti nagibasaran urnosen
- ^ Rothstein, Mervyn (30 Hulio 2007). "Ingmar Bergman, Naipammadayawan a Direktor, Pimmusay iti edad nga 89". New York Times. Naala idi 31 Hulio 2007.
Ingmar Bergman, ti 'mannaniw iti kamera' nga isu ti naipanpanunotan a maysa kadagiti kalatakan a direktor ti pakasaritaan ti agkutkuti a ladawan, ket pimmusay tatta nga aldaw idiay bassit nga isla ti Faro a nagtaenganna idiay aplaya a Baltiko ti Suesia, Astrid Soderbergh Widding, kinuna ti presidente Ti Pundasion ti Ingmar Bergman Foundation. Ni idi Bergman ket 89.
- ^ Iti maysa a libro a naipablaak idi 2011, ti kaanakan a babai ni Bergman a ni Veronica Ralston ket nangisingasing a ti direktor ket saan a kapadpada ti ubing a naipasngay ken ni Erik ken Karin Bergman idi Hulio 1918. Ni Ralston aket nagtunton a daytoy nga ubing ket pimmusay ken nasukatan iti sabali nga ubing a naipasngay iti panagkamalala ni Erik Bergman. (Kitaen ti Sino kadi ti ina ni Ingmar Bergman? Dagens Nyheter, 26 Mayo 2011, naala idi 28 Mayo 2011.) Ti DNA nga ebidensia ket napakapsot kalpasan ti laboratorio a nakiumanan babaen ni Ralston ket nangipalpalawag a mabalin laeng ti makaala ti DNA manipud maysa a kadagiti dua a selio a naited para iti panagsubok, ken ti ubing a nakunkuna a naisukat para iti baro nga anak ni Karin Bergman ket nainaganan a napan idiay Estados Unidos idi 1923 a kaduan dagiti nangampon a kaniana ken nagtaeng idiay aginggana idi 1982 (Clas Barkman, "Nya turer i mysteriet kring Bergman", Dagens Nyheter 4 Hunio 2011, naala idi 8 Hunio 2011).
- ^ Dagiti pelikula ni Ingmar Bergman, babaen ni Jesse Kalin, 2003, pg. 193
- ^ "Ni Ingmar Bergman, Apo nga Agar-aramid ti Pelikula, Pimmusay ti tawen a 89" babaen ni Mervyn Rothstein, New York Times, 31 Hulio 2007
- ^ Para kadagiti ad-adu a pakisinnaritaan kadagiti kaaduan nga impluensia dagiti obra ni August Strindberg iti papel ken biag ni Bergman, kitaen ti: Rolandsson, Ottiliana, Puro a kinaarte: Ingmar Bergman, ti Rupa a kas mays a Portal ken ti Panagpabuya ti Kararua , Unibersidad ti California, Santa Barbara, 2010; kangrunaan a kitaen ti kapitulo 3, “Bergman, Strindberg ken dagiti Teritorio ti Panagpanpanunot”
- ^ Ingmar Bergman: Ti Biagna ken dagiti Pelikulana, babaen ni Jerry Vermilye, 2001, pg. 6; kitaen pay ti autobiograpiana, Laterna Magica.
- ^ Ingmar Bergman, Ti Enkanto a Parol (patarus manipud iti Sueko a: Laterna Magica), Chicago: Unibersidad ti Chicago a Pagmalditan, 2007; ISBN 978-0-226-04382-1
- ^ Ingmar Bergman: Ti Biagna ken dagiti Pelikulana, babaen ni Jerry Vermilye, 2001, pg. 6
Bibliograpia urnosen
- Bergman ken ni Bergman: Panakisasao ken ni Ingmar Bergman. Babaen ni Stig Björkman, Torsten Manns, ken Jonas Sima; Inpatarus babaen ni Paul Britten Austin. Simon & Schuster, New York. Sueko nga edision karnengan ti kopia ti 1970; Ingles a panakaipatarus 1973.
- Dagiti agar-aramid ti pelikua para iti panagaramid ti pelikula: ti Amerikano nga Instituto ti Pelikula aseminar iti peilikula ken telebision (inurnos babaen ni Joseph McBride). Boston, Houghton Mifflin Co., 1983.
- Ladladawan: ti biagko iti pelikula, Ingmar Bergman, Inpatarus babaen ni Marianne Ruuth. New York, Arcade Pub., 1994, ISBN 1-55970-186-2
- Ti Enkanto a Parol, Ingmar Bergman, Inpatarus babaen ni Joan Tate New York, Viking Press, 1988, ISBN 0-670-81911-5
Dagiti akinruar a silpo urnosen
Dagiti inadaw a sasao a mainaig ken ni Ingmar Bergman iti Wikiquote (iti Ingles)
Dagiti midia a mainaig ken ni Ingmar Bergman iti Wikimedia Commons