James Franck
Ni James Franck (26 Agosto 1882 – 21 Mayo 1964) ket Aleman a pisiko ken Nobel a laureado.[1][2][3][4]
| James Franck | |
|---|---|
 | |
| Nayanak | 26 Agosto 1882 Hamburg, Imperio ti Alemania |
| Natay | 21 Mayo 1964 (tawen 81) Göttingen, Laud nga Alemania |
| Pakipagilian | Aleman |
| Alma mater | Unibersidad ti Heidelberg Unibersidad ti Berlin |
| Nakaam-ammuan | Pamunganayan Franck–Condon Eksperimento Franck–Hertz |
| Dagiti gungguna | Premio Nobel iti Pisika (1925) |
| Sientipiko a pagsapulan | |
| Dagiti pagobraan | Pisika |
| Dagiti patakder | Unibersidad ti Berlin Unibersidad ti Göttingen Unibersidad ti Johns Hopkins Unibersidad ti Chicago |
| Doktoral nga agbalbalakad | Emil Gabriel Warburg |
| Dagiti doktoral nga estudiante | Wilhelm Hanle Arthur R. von Hippel Theodore T. Puck |
Biograpia urnosen
Ni Franck ket maysa idi a Hudio; dagiti nagannak kaniana ket ni Jacob Franck ken ni Rebecca Nachum Drucker. Nakompletona ti Ph.D. idi 1906 ket nakagun-od iti venia legendi, wenno Habilitasion, para iti pisika idi 1911, idiay Unibersidad ti Berlin, nga idiay ket naglektura ken nangisuro aginggana idi 1918, ken nakaabot iti puesto iti naisangsangayan a propesor.
Ni Franck ket nagserbi a kas boluntario iti Buyot ti Alemania idi las-ud ti Sangalubongan a Gubat I. Isu ket nakaro a nasugatan idi 1917 iti panag-atake iti gas ken nagunggunaan iti Umuna a Klase ti Landok a Krus. Ni Franck ket nagbalin a Daulo ti Dibision ti Pisika iti Kaiser Wilhelm Gesellschaft para iti Pisikal a Kemika. Idi 1920, ni Franck ket nagbalin a naisangayan a propesor iti eksperimental a pisika ken Direktor ti Maikadua nga Instituto para iti Eksperimental a Pisika idiay Unibersidad ti Göttingen. Bayat nga idiay ket nagob-obra iti kuantum a pisika ken ni Max Born, nga isu idi ket Direktor ti Instituto ti Teoretikal a Pisika.
Idi 1925, ni Franck ket nakagun-od iti Premio Nobel iti Pisika, ken kaaduan daytoy kadagiti obrana idi 1912–1914, a nairaman ti eksperimento Franck–Hertz, ti maysa nga importante a panagpasingked ti modelo Bohr iti atomo.
Idi 1933, kalpasan ti panagturay dagiti Nazi, ni Franck, gapu ta isu ket Hudio, ket nagikkat iti puestona idiay Alemania iti maysa a surat nga impatulodna a maipablaak iti warnakan.[5] Isu ket timmulong ken ni Frederick Lindermann iti panagtulong kadagiti naikkat a Hudio a sientista tapno makabirukda iti trabaho iti ballasiw-taaw, sakbay a pimmanaw idiay Alemania idi Nobiembre 1933 tapno agituloy kadagiti panagsukisokna idiay Estados Unidos, iti umuna ket idiay Unibersidad ti Johns Hopkins idiay Baltimore ken kalpasanna, kalpasan ti makatawen idiay Dinamarka, idiay Chicago. Idiay ti nakairamananna iti Proyekto Manhattan idi las-ud ti Sangalubongan a Gubat II; isu idi ti Direktor ti Dibision ti Kimika ti Laboratorio ti Metalurhika[6] idiay Unibersidad ti Chicago. Isu pay idi ti mangidaulo ti Komite iti Politikal ken dagiti Sosial a Problema a maipanggep iti atomiko a bomba; ti komite ket nangiraman kaniana ken dagiti dadduma a sientista iti Met Lab, a mairaman ni Donald J. Hughes, J. J. Nickson, Eugene Rabinowitch, Glenn T. Seaborg, J. C. Stearns ken ni Leó Szilárd. Ti komite ket kasayaatan a naam-ammuan para iti kompilasion iti Reporta Franckt, a nalpas idi Hunio 11, 1945, a nangisingasing a saan nga usaren dagiti atomiko a bomba kadagiti siudad ti Hapon, a naibatay kadagiti problema a nagresultaan manipud kadagiti kasta a panangipakat iti militar.
Kalpasan ti panagpatingga ti gubat, ken napaiden iti panagusar ti atomiko a bomba isu ket nagbaliw iti pagsukisokanan nga obra iti potosintesis.
Idi rinaut ti Nazi nga Alemania ti Dinamarka idi Sangalubongan a Gubat II, ti Hangaro a kimiko a ni George de Hevesy ket tinunawna ti balitok a Premio Nobel ni Max von Laue ken ni James Franck iti aqua regia tapno mapawilan a matakaw dagiti Nazi. Inkabilna ti nagresultaan a solusion idiay samang ti laboratoriona idiay Insituto Niels Bohr. Kalpasan ti gubat, idi nagsubli ket nakitana a ti solusion ket saan a nadisturbo ken innalana ti balitok manipud iti asido. Ti Kagimongan ti Nobel ket inpasublida nga inaramid dagiti Premio Nobel a nagusar kadagidi orihinal a balitok.[7]
Personal a biag urnosen
Idi 1946, inasawa ni Franck ni Hertha Sponer,ti dati a katakunaynayna idiay Göttingen. Isu ket kellaat a pimmusay idi 1964 bayat a nagbisbisita idiay Göttingen.[8]
Kadagiti relihioso a paniriganna, ni Franck ket nagkomentario a ti siensia ket isu idi ti Diosna ken ti katutubo ket isu ti relihionna.[9]
Dagiti pammadayaw ken dagiti gunguna urnosen
- 1917: Landok a Krus, Umuna a klase
- 1925: Premio Nobel iti Piska Ti gunguna ket kabingayna ken ni Gustav Ludwig Hertz, ken daytoy ket para iti pannakaduktal kadagiti linteg a mangituray iti impakto dagiti elektron kadagiti atomo
- 1951: Medalia Max Planck iti Deutsche Physikalische Gesellschaft
- 1953: Honorario nga umili iti Göttingen
- 1955: Medalia Rumford iti Amrikano nga Akademia dagiti Arte ken Siensia – Para iti obrana iti potosintesis
- 1964: Nabutosan a kas Ganganaet a Kameng ti Naarian a Kagimongan ti Londres,[2] para iti kontribusionna iti panangawat kadagiti panagsisinnukat ti enerhia kadagiti panagdudungpar ti elektron, ken iti panangipatarus iti molekular nga espektra , ken dagiti parikut ti potosintesis
Dagiti nagibasaran urnosen
- ^ "James Franck". Physics Today. 17 (7): 80. 1964. doi:10.1063/1.3051727.
- ^ a b Kuhn, H. G. (1965). "James Franck 1882–1964". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 11: 53–26. doi:10.1098/rsbm.1965.0004.
- ^ Shampo, M. A. (1984). "James Franck and Gustav Hertz". JAMA: the Journal of the American Medical Association. 252 (11): 1426. doi:10.1001/jama.252.11.1426.
- ^ Rosenberg, J. L. (2004). "The Contributions of James Franck to Photosynthesis Research: A Tribute". Photosynthesis Research. 80 (1–3): 71–76. doi:10.1023/B:PRES.0000030453.66865.f6. PMID 16328811.
- ^ Medawar & Pyke. Panid 138.
- ^ Ti Laboratorio ti Metalurhika – a naam-ammuan a kas ti Met Lab – ket maysa idi kadagiti uppat a nangruna a sitio nga agob-obra iti Proyekto Manhattan. Dagiti tallo a sabali ket idiay Sientipiko a Laboratorio ti Los Alamos, Nailian a Laboratorio ti Oak Ridge, ken Sitio Hanford.
- ^ "Adventures in radioisotope research", George Hevesy
- ^ Kitaen daytoy a sitio Naiyarkibo 2012-02-10 iti Wayback Machine idiay Unibersidad ti Duke.
- ^ David Nachmansohn (1979). German-Jewish pioneers in science, 1900–1933: highlights in atomic physics, chemistry, and biochemistry. Springer-Verlag. p. 62. ISBN 978-0-387-90402-3.
Ni James Franck ket naipasngay idi idiay Hamburg, ti anak a lalaki ti agbanbanko a Hudio. ...A kas kinunana, ti siensia ket isu idi ti Diosna ken ti katutubo ket ti relihionna. Isu ket saan a nangpilpilit dagidi annakna a babai a sumrek kadagiti relihioso a klase (Religionsunterricht) iti eskuela. Ngem isu ket napasindayag iti tawidna a Hudio...
Dagiti akinruar a silpo urnosen
Dagiti midia a mainaig ken ni James Franck iti Wikimedia Commons