Uzbekistan
Nagsasabtan: 41°N 69°E / 41°N 69°E
Ti Uzbekistan, ket opisial a kas ti Republika ti Uzbekistan (Uzbek: O ‘zbekiston Respublikasi, Ўзбекистон Республикаси) ket is-isu laeng ti namindua a napalikmutan ti daga a pagilian idiay Tengnga nga Asia ken maysa laeng kadagiti dua kastoy a pagilian iti dagup a sangalubongan. Daytoy ket makibinningay ti pagbeddengan iti Kazakhstan iti laud ken iti amianan, ti Kyrgyzstan ken Tajikistan iti daya, ken ti Apganistan ken Turkmenistan iti abagatan. Sakbay iti 1991, daytoy ket paset idi ti Kappon ti Sobiet.
Republika ti Uzbekistan O‘zbekiston Respublikasi Ўзбекистон Республикаси | |
|---|---|
 Wagayway
 Kayarigan
| |
| Nailian a kanta: Naililian a Kanta ti Republika iti Uzbekistan "O‘zbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi" | |
.svg) | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Tashkent 41°16′N 69°13′E / 41.267°N 69.217°E |
| Opisial a sasao | Uzbek |
| Mabigbig a rehional a sasao | Karakalpak |
| Pagsasao a pakisao dagiti etniko | Ruso |
| Grupgrupo ti etniko (1996) | 80.0% Uzbek 5.5% Ruso 5.0%–5.5% (Dagiti Opisial nga Estadistika ti Uzbek) (30% Foltz, Cordell, Jonson) Tajik 3.0% Kazakh 2.5% Karakalpak 1.5% Tatar 2.5% Dadduma pay[1] |
| Relihion | Islam |
| Nagan dagiti umili | Uzbek |
| Gobierno | Presidential a Republika |
| Islam Karimov | |
| Shavkat Mirziyoyev | |
| Lehislatura | Kangatuan nga Asemblia |
| Senado | |
| Lehislatibo a Kamara | |
| Panagwayawayas manipud iti Kappon ti Sobiet | |
• Pannakabangon | 17471 |
| Oktubre 27, 1924 | |
• Nairangarang | Septiembre 1, 1991 |
• Mabigbigan | Disiembre 8, 1991 |
• Pannakalpas | Disiembre 25, 1991 |
| Kalawa | |
• Dagup | 447,400 km2 (172,700 sq mi) (Maika-56) |
• Danum (%) | 4.9 |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2012 | 29,559,100[2] (Maika-45) |
• Densidad | 61.4/km2 (159.0/sq mi) (Maika-136) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2011 |
• Dagup | $95.239 bilion[3] |
• Tunggal maysa a tao | $3,302[3] |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2011 |
• Dagup | $45.353 bilion[3] |
• Tunggal maysa a tao | $1,572[3] |
| Gini (2003) |  36.8kalalainganna · Maika-95 |
| HDI (2013) |  0.661[4]kalalainganna · Maika-116 |
| Kuarta | Uzbekistan som (O'zbekiston so'mi) (UZS) |
| Sona ti oras | UTC+5 (UZT) |
• Kalgaw (DST) | UTC+5 (saan a mapalpaliiw) |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | 998 |
| Kodigo ti ISO 3166 | UZ |
| TLD ti internet | .uz |
| |
Ti Uzbekistan ket maysa kadagiti Turko nga estdao idiay Tengnga nga Asia.
Idi ket paset ti Persiano Samanid ken kalpasan daytoy ket dagiti Timurid nga imperio, ti rehion ket naparukma idi nasapa a maika-16 a siglo babaen dagiti nomadiko nga Uzbek, a nagsasao ti Dumaya a Turko a pagsasao. Kaaduan ti Uzbekistan a populasion tatta nga aldaw ket tagikua ti etniko a grupo ti Uzbek ken mangisasao ti Pagsasao nga Uzbek, maysa kadagiti pamilia dagiti pagsasao a Turko.
Ti Uzbekistan ket naitipon ti Ruso nga Imperio idi maika-19 a siglo, ken idi 1924 nagbalin a kontitueto arepublika iti Kappon ti Sobiet, a naamammoan a kas ti Sosialista a Republika ti Sobiet nga Uzbek (Uzbek SSR). Daytoy ket nawayaan idi 31 Agosto 1991 (opisial, kalpasan ti simmaruno nga aldaw).
Ti ekonomia ti Uzbekistan ket kangrunaan nga agtaltalek ti panagpataud kadagiti merkansia, a mairaman ti kapas, balitok, uranio, ken masna nga alingasaw. Nupay ti nairangarang a gagara iti panaglasat iti maysa a paglakuan nga ekonomia, ti Uzbekistan ket agtultuloy nga agtagtaginayon tinainget a panagtengtengngel ti ekonomia, a kadawyan daytoy a manipaadayo kadagiti gangganaet nga agpupuon. Ti annuroten iti agin-inut, nainget a panagtengngel ti panaglasat iti paglakuan nga ekonomia nupay kasta ket napakataud kadagiti kaimbagan anagbanagan iti porma a pannakapasayaat ti ekonomia kalpasan ti 1995. Dagiti domestiko nga annuroten ti Uzbekistan kadagiti karbengan ti tao ken dagiti panagwaywaya ti tungngal maysa atao ket dinildillaw bababen dagiti daaduma a sangalubongan nga organisasion.[5]
Dagiti nagibasaran urnosen
- ^ "CIA – The World Factbook". Cia.gov. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2019-01-05. Naala idi Enero 28, 2011.
- ^ Opisial a karkulo ti populasion 2012-01-01. Stat.uz (2012-01-23). Naala idi 2012-03-13.
- ^ a b c d "Uzbekistan". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi Abril 22, 2012.
- ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
- ^ Dagiti karbengan ti tao idiay Uzbekistan: reporta ti Amnestia Internasional, 2008.
Dagiti akinruar a silpo urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Uzbekistan iti Wikimedia Commons