Albrecht Dürer
Ni Albrecht Dürer (Panangibalikas nga Aleman: [ˈalbʁɛçt ˈdyːʁɐ]; 21 Mayo 1471 – 6 Abril 1528)[1] ket maysa idi a Aleman a pintor, agprenprenta, agkitkitikit, matematiko, ken teoriata manipud idiay Nuremberg. Dagiti imprentana ket nangikeddeng kaniana ti pammadayaw iti ballasiw ti Europa idi isu ket agtawen pay laeng ti duapulo, ken isu ket naipanunotan a kas ti kalatakan nga artista iti Akin-amianan a Renasimiento manipud idin. Dagiti nawatiwat a bagi ti obrana ket mairaman dagiti piraso ti altar ken relihioso nga ob-obra, dagiti nadumaduma a retrato ken bukod a retrato, ken dagiti gambang a kinitkitikit. Dagiti tabas ti kayona, a kas dagiti serye ti Apokalipsis (1498), ket nakatagtaginayon ti ada-du a nanam ti Gotiko ngem dagiti sabsabali nga obrana. Dagiti nadayeg a naam-ammuan nga obrana ket mairaman ti Kabaliero, Patay, ken ti Demonio (1513), San Jeronimo idiay Pagadadalanna (1514)ken ti Melencolia I (1514), nga isu daytoy ket suheto ti nawatiwat a panagusig ken panagipatarusan. Dagiti akuarelana ket nangmarka kaniana a kas maysa kadagiti immuna nga Europeano nga artista ti ladawan ti daga, bayat a dagiti aramidna a natarigagay a tabas ti kayo ket nagpabaro ti pannakapataud ti dayta a medio.
| Albrecht Dürer | |
|---|---|
 Bukod a Retrato (1500) babaen ni Albrecht Dürer | |
| Nayanak | 21 Mayo 1471 Nuremberg, Nasantuan a Romano nga Imperio |
| Natay | 6 Abril 1528 (tawen 56) Nuremberg, Nasantuan a Romano nga Imperio |
| Nakaam-ammuan | Agprenprenta, pinintaan |
| Nalatak nga obra | Kabaliero, Patay, ken ti Demonio (1513) San Jeronimo idiay Pagadadalanna (1514) Melencolia I (1514) Rinoseros ni Dürer (1515) |
Ti panangipayuna ni Dürer kadagiti klasiko a motif iti Akin-amianan nga arte, baaben kadagiti pannakaammona kadagiti Italiano nga artista ken dagiti Aleman a Hunanista, ket nangitalged ti pammadayawna a kas maysa kadagiti kangrunaan a pigura ti Akin-amianan a Renasimiento. Daytoy ket pinatalgedan pay babaen dagiti teoretiko a tratadona, a nangiraman kadagiti pamunganayan ti matematika, perspektibo ken dagiti umno a rukod.
Nasapa a biag (1471–90)
urnosen
Ni Dürer ket naipasngay idi 21 Mayo 1471, ti maikatlo nga anak ken maikadua nga anak a lalaki dagiti nagannak kaniana, nga isuda ket addaan kadagiti agarup a sangapulo ket uppat ken sangapulo ket walo nga annak. Ti amana, ni Albrecht Dürer the Elder, ket narang-ay idi a mammanday iti balitok, ken dati nga agnagan iti Ajtósi, nga idi 1455 ket immalis idiay Nuremberg manipud idiay Ajtós, idiay asideg ti Gyula idiay Hungaria.[2] Ti Aleman a nagan a "Dürer" ket naiyulog manipud iti Hungaro ti "Ajtósi".[2] Iti immuna, daytoy idi ket "Türer," a ti kaibuksilanna ket agparpartuat iti ridaw, a daytoy ket "ajtós" iti Hungaro (manipud iti "ajtó", a ti kaibusilanna ket ridaw). Ti ridaw ket naipakita iti eskudo a tinagikua ti pamilia. Ni Albrecht Dürer ti Ub-ubing ket kanungpalanna a binaliwan iti "Türer", ti bersion ti amana iti apelyido ti pamilia, iti "Dürer", tapno maampon ti lokal a dialekto ti Nuremberg. Ni Albrecht Dürer ti Laklakay ket inasawana ni Barbara Holper, ti anak a babai ti apona, idi isu ket nagbalin met nga apo idi 1467.[3]
Ti ninong idi ni Dürer ket ni Anton Koberger, nga isu ket pimmanaw iti panagpanday iti balitok tapno agbalin a mangimaldit ken mangiwarnak iti tawen a naipasngay ni Dürer ken napardas a nagbalin a narang-ay a mangiwarnak idiay Alemania, ken kanungpalan a nagtagikua kadagiti duapulo ket dua a pagimalditan ken addaan met kadagiti adu nga opisina idiay Alemania ken ballasiw taaw. Ti kadayegan a pablaak idi ni Koberger ket ti Nuremberg Chronicle, a naipablaak idi 1493 kadagiti edision ti Alemanken Latin. Daytoy ket naglaon kadagiti awan kapada a 1,809 nga ilustrasion iti kitikit iti kayo (urayno adu met dagiti naulit a panagusar iti isu met laeng a muton) babaen ti pagobraan ti Wolgemut. Ni Dürer ket mabalin a nagobra met kadagitoy, ken mabalin pay a nagobra kadagiti proyekto a nairugi idi isu ket kaduana ni Wolgemut.[4]
Gapu ta ni Dürer ket nangibati kadagiti autobiograpiko a sursurat ken nagbalin a nadayeg idi isu ket agtawen iti tengnga ti duapulo, ti biagna ket nasayaat a nadokumentuan babaen dagiti nadumaduma a taudan. Kalpasan dagiti bassit a tawen iti eskuela, ni Dürer ket nangrugi a nagadal iti batayan ti panagpanday iti balitok ken ti panangiladawan manipud iti amana. Urayno ti amana ket kinaykayatna nga agtuloy iti panagsanayna a kas mammanday iti balitok, isu ket nagipakpakita iti talento ken nangrugi a kas agdadamo ken ni Michael Wolgemut idi isu ket agtawen iti sangapulo ket lima idi 1486. Ti bukod a panangiladawan, ti panangiladawan itipuntos ti plata, ket napetsaan idi 1484 (Albertina, Vienna) "idi ubingak," a naibagbaga iti naudi nga insuratna. Ni Wolgemut idi ti kalaingan nga arista idiay Nuremberg iti dayta a panawen, ken adaan iti dakkel a pagobraan ken agpatpataud kadagiti nadumaduma nga obra iti arte, a naisangayan kadagiti kinitikit iti kayo para kadagiti libro. Ti Nuremberg ket importante idin ken nadur-as a siudad, ti sentro para iti panangipablaak ken dagiti adu a naramen a tagilako. Daytoy ket addaan kadagiti napigsa a pannakaisilpo iti Italia, a naipangpangruna iti Benesia, ti asideg met bassit a distansia iti ballasiw ti Alpes.[4]
Ti Wanderjahre ken pannakiasawa (1490–94)
urnosenKalpasan ti pannakalpas iti termino iti panagdadamona, ni Dürer ket sinurotna ti kadawyan nga ugali ti Aleman iti panagala iti Wanderjahre—kasla dagiti sabatikal a tawen —a ti agdadamo ket nakaadal kadagiti kalaing manipud kadagiti artista kadagiti sabali a lugar; ni Dürer ket pumanaw koma kadagiti uppat a tawen. Isu ket pimmanaw idi 1490, ken mabalin a nagtrabaho ken ni Martin Schongauer, ti mangidaulo nga agkitkitikit idiay Akin-amianan nga Europa, ngem pimmusay met iti nabiit sakbay iti isasangpet ni Dürer idiay Colmar idi1492. Saan a nalawag no ani a alugar ti nagbanniagaan ni Dürer kadagiti simmaruno a paset ti panawen, ngem mabalin nga isu ket napan idiay Frankfurt ken idiay Olanda. Idiay Colmar, ni Dürer ket kinablaawan dagiti Schongauer nga agkakabsata lallalki, dagiti mammanday iti balitok a ni Caspar ken ni Paul ken ti pintor a ni Ludwig. Idi 1493 ni Dürer ket napan idiay Strasbourg, ken idiay ket mabalin a nakasanayanna iti panagkitkitikit ni Nikolaus Gerhaert. Ti immuna a bukod a a bagi a pinintaan ni Dürer (itan ket adda idiay Louvre) ket pinintaan idi iti daytoy a panawen, ken tapno mabalin a maipasubli iti nobiana idiay Nuremberg.[4]
Idi nasapa a 1492, ni Dürer ket nagbanniaga idiay Basel tapno aggian iti sabali akabsat a lalaki ni Martin Schongauer, ti mammanday iti balitok a ni Georg.[5] Iti nabiit kalpasan ti panagsublina idiay Nuremberg, idi 7 Hulio 1494, aidi agtawen iti 23, ni Dürer ket inasawana ni Agnes Frey kalpasan ti maysa a pannakitunos a naaramid idi isu ket lumangan. Ni Agnes ket anak a babai idi ti prominente nga agob-obra iti suer iti siudad. Nupay kasta, awan ti annakda a nagresultaan iti daytoy a pannakiasawa.
Paammo
urnosen- ^ Mueller, Peter O. (1993) Sabali a panagibagbaga ti Den Schriften Albrecht Durers, Walter de Gruyter. ISBN 3-11-012815-2.
- ^ a b Heaton, Mrs. Charles (1881). "The Life of Albrecht Dürer of Nürnberg: With a Translation of His Letters and Journal and an Account of His Works". Seeley, Jackson and Halliday: 29.
{{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti|journal=(tulong). - ^ Bartrum, 93, note 1
- ^ a b c Giulia Bartrum, "Albrecht Dürer and his Legacy", British Museum Press, 2002, ISBN 0-7141-2633-0
- ^ Here he produced a woodcut of St Jerome as a frontispiece for Nicholaus Kessler's 'Epistolare beati Hieronymi'. Panofsky argues that this print combined the 'Ulmian style' of Koberger's 'Lives of the Saints' (1488) and that of Wolgemut's workshop. Panofsky:21
Dagiti nagibasaran
urnosen- Christine Demele. Dürers Nacktheit – Das Weimarer Selbstbildnis. Rhema Verlag, Münster 2012, ISBN 978-3-86887-008-4
- Bartrum, Giulia. Albrecht Dürer and his Legacy. British Museum Press, 2002. ISBN 0-7141-2633-0
- Campbell Hutchison, Jane. Albrecht Dürer: A Biography. Princeton University Press, 1990. ISBN 0-691-00297-5
- Dürer, Albrecht (translated by R.T. Nichol from the Latin text), Of the Just Shaping of Letters, Dover Publications. ISBN 0-486-21306-4
- Harbison, Craig. "Dürer and the Reformation: The Problem of the Re-dating of the St. Philip Engraving". The Art Bulletin, Vol. 58, No. 3, 368-373. Septiembre 1976.
- Landau David; Parshall, Peter. The Renaissance Print. Yale, 1996. ISBN 0-300-06883-2
- Panofsky, Erwin. "The Life and Art of Albrecht Dürer", Princeton, 1945. ISBN 0-691-00303-3
- Price, David Hotchkiss. Albrecht Dürer's Renaissance: Humanism, Reformation and the Art of Faith. Michigan, 2003. ISBN 9780472113439.
- Strauss, Walter L. (Ed.). The Complete Engravings, Etchings and Drypoints of Albrecht Durer. Dover Publications, 1973. ISBN 0-486-22851-7.
- Wilhelm, Kurth (Ed.). The Complete Woodcuts of Albrecht Durer, Dover Publications, 2000. ISBN 0-486-21097-9
- Wolf, Norbert. Albrecht Dürer. Prestel, 2010. ISBN 978-3-7913-4426-3
Dagiti akinruar a silpo
urnosen
Dagiti midia a mainaig ken ni Albrecht Dürer iti Wikimedia Commons