Amianan nga Ungto: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Bayat a ti Abagatan nga Ungto ket naisanglad idiay kontinental a [[Antartika|masa ti daga]], ti Amianan nga ungto ket mabirukan idiay tengnga ti [[Taaw Artiko]] idiay katengaan ti dandanum a kankanayon a naabbongan kadagiti kanayon nga umal-alis a [[yelo ti baybay]]. Isu a daytoy ket saan a mabalin kadagiti panagipatakder ti permanente nga estasion idiay Amianan nga Ungto (a saan a kas iti Abagatan nga Ungto). Nupay kasta, ti [[Kappon ti Sobiet]], ken kalpasan daytoy ti Rusia, ket nangipatakderda kadagiti adu a [[Agan-anud nga estasion ti yelo|napatpataray nga agan-anud nga estasion]] iti sapasap a tinawen manipud idi 1937, nga adu kadagitoy ket limmabas wenno asideg idiay Ungto. Dagiti kinaudi a panagadadal ket nangipadto a ti Amianan nga Ungto ket mabalinton nga awan yelona kadagiti tiempo gapu ti [[Panagbalbaliw ti klima idiay Artiko|panagpabassit ti Artiko]], nga adda dagiti gatad ti panawen a naggigiddiat manipud ti sumaruna a tawen<ref>{{Cite news |last=Black |first=Richard |date=8 Abril 2011 |title=New Warning on Arctic Sea Ice Melt |language=en |trans-title=Baro a Balaag iti Panagtunaw ti Baybay Artiko |work=BBC News |url=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-13002706}}</ref><ref>{{Cite news |last=Ljunggren |first=David |date=5 Marso 2009 |title=Arctic Summer Ice Could Vanish by 2013: Expert |language=en |trans-title=Ti Yelo ti Kalgaw nga Artiko ket Mabalin a Mapukaw Intono 2013: Eksperto |work=Reuters |url=http://www.reuters.com/article/2009/03/05/us-canada-arctic-idUSTRE52468B20090305 |archive-url=httphttps://web.archive.org/web/20110215052950/http://www.reuters.com/article/2009/03/05/us-canada-arctic-idUSTRE52468B20090305 |archive-date=2011-02-15 Pebrero|access-date=2012-11-09 |url-status=dead 2011}}</ref> aginggan ti limapulo a tawtawen wenno adadu pay.

Ti kaadalem ti baybay aidiay Amianan nga Ungto ket narukoden iti {{pagbaliwen|4261|m|abbr=on}} babaen ti Ruso a [[MIR (maipabatok)|maipabatok a Mir]] idiay [[Arktika 2007|2007]]<ref>{{Cite news |date=2 Agosto 2007 |title=Russian Sub Plants Flag at North Pole - Tass |language=en |trans-title=Ti Ruso a Maipabatok ket Nangikabil ti Wagayyway idiay Amianannga Ungto |work=Reuters |url=http://uk.reuters.com/article/worldNews/idUKL0286134520070802}}</ref> ken iti 4,087 m (13,410&nbsp;pié) babaen ti [[USS Nautilus (SSN-571)|USS ''Nautilus'']] idi 1958.<ref>{{Cite web |last=Anderson |first=William |date=1965 |script-title=ru:"Наутилус" у Северного полюса |url=http://militera.lib.ru/memo/usa/anderson_w/18.html |archive-url=httphttps://web.archive.org/web/20130502200719/http://militera.lib.ru/memo/usa/anderson_w/18.html |archive-date=2 Mayo 2013-05-02 |access-date=12 Enero 2012 |website=militera.lib.ru |language=ru |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite book |last=Mouton |first=M. W. |url=https://books.google.com/books?id=7rftTUAUXOIC&pg=PA202&hl=en |title=Recueil des cours, 1962, III |date=1993 |publisher=Martinus Nijhoff Publishers |isbn=90-286-1442-7 |location=Hague |pages=202 (34) |language=en |chapter=The International Regime of the Polar Regions |trans-chapter=Ti Internasional a Turay dagiti Rehion ti Polar}}</ref> Ti kaasitgan a daga ket kadawyan a naibagbaga a ti [[Isla ti Kaffeklubben]], idiay akin-amianan nga aplaya ti Greenland iti agarup a {{pagbaliwen|700|km|abbr=on}} a kaadayo, ngem adda dagiti saan a permanente a bangkag ti graba nga asasideg a naisanglad. Ti kaasitgan a permanente a natagtagitao a lugar ket ti [[Alert, Nunavut|Alert]] idiay [[Rehion ti Qikiqtaaluk]], Nunavut, Kanada, a mabirukan idiay {{pagbaliwen|817|km|abbr=on}} manipud ti Ungto.