Kagimongan

Ti kagimongan, wenno ti kagimongan ti tao, ket maysa a grupo ti tattao a maikabagian ti tunggal maysa babaen ti agtaltalinaed a pannakibiang, wenno ti maysa a dakkel a pannkaigrupo a makibingbingay ti agpadpada a heograpiko wenno pudno a teritorio, a suheto ti agpadpada a turay ti politika ken dagiti katurayan a kultural a pannakainamnama. Dagiti kagimongan ti tao ket nailaslasin babaen dagiti tabas ti pannakibiang (dagiti sosial a pannakibiang) a nagbaetan ti tungngal maysa atao a nakibingbingay ti naisangsangayan a kultura ken dagiti patakder; ti naited a kagimongan ket mabalin a maipalplawag a kas ti kadagupan kadagitoy a pannakibiang kadagiti kontituente a kamkamengna. Kadagiti sosial a siensia, ti dakdakkel a kagimongan ket kankanayon a parumaenna ti stratipikasion ken/wenno dagiti panangituray a tabas dagiti apo ti grupopa

No iti pay panagtitinnulongan, ti kagimongan ket mabalin a mangpakabael kadagiti kamengna a mangpaimbag kadagiti pamay-an a saan a mabalin kadagiti agmaymaysa a pakaibatayan; ti agmaymaysa ken dagiti sosial a (sapasap) a pagimbagan ket mabalin a mailasin, wenno kadagiti adu a kaso ket mabirukan nga agtutuon.

Ti kagimongan ket mabalin pay a mangbukel kadagiti agpapada ti isip a tattao a tinurturayan kadagiti kabukbuokodanda a waya ket patpateg iti kaunegan ti naturturay, ken dakdakkel a kagimongan. Daytoy ket sagpaminsan a makunkuna a ti subkultura, ti termino a kaaduan a naususar ti kaunegan ti kriminolohia.

Iti pay nawatwatiwat, ti kagimongan ket mabalin a mailadawan a kas maysa nga ekonomiko, sosial, wenno industrial nga inpraestruktura, a mangbukbukel ti nadumaduma nga urnong ti agmaymaysa a tattao. Dagiti kameng ti kagimongan ket mabalin a maigiddiat kadagiti etniko a grupo. Ti kagimongan ket mabalina ti maysa a naisangsangayan nga etniko a grupo, a kas dagiti Sahon; ti maysa nga estado ti pagilian, a kas ti Bhutan; wenno ti nalawlawa a kultural a grupo, a kas ti maysa a Lumaud a kagimongan. Ti balikas a kagimongan ket mabalin pay a mangitudo ti maysa a maurnos a boluntario a gunglo ti tattao para kadagiti relihioso, managayat, kultural, sientipiko, politikal, patriotiko, wenno dadduma pay a kapanggepan. Ti "kagimongan" ket mabalin pay, nga ad-adu babaen ti pamay-an ti metapora, a mangitudo ti sosial nga organismo a kas ti maysa a kolonia ti kuton wenno ti ania man a kooperatibo a kaurnosan a kas ti, kas pagarigan, kadagiti dadduma pormulasion ti artipisial a kasirib.

Adu pay a mabasbasa

• Effland, R. 1998. Ti Kultural nga Ebolusion dagiti Sibilisasion Naiyarkibo 2016-05-15 iti Portuguese Web Archive Kolehio ti Komunidad ti Mesa.
• Jenkins, R. 2002. Dagiti Pundasion ti Sosiolohia. Londres: Palgrave MacMillan. ISBN 0-333-96050-5.
• Lenski, G. 1974. Dagiti Kagimongan ti Tao: Ti Panangiyuna ti Makrososiolohia. New York: McGraw- Hill, Inc.
• Raymond Williams, "www.flpmihai.blogspot.com", iti: Williams, Kangrunaan a Balbalikas: Ti Bokabulario ti Kultura ken Kagimongan. Fontana, 1976.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Kagimongan iti Wikimedia Commons

• Pannakaipalplawag ti kagimongan Naiyarkibo 2005-02-05 iti Wayback Machine manipud iti Ingles a Diksionario ti Oxford.
• Dagiti nota ti lektura iti "Panangipalplawag ti Kagimongan" Naiyarkibo 2012-04-14 iti Wayback Machine manipud iti Unibersidad ti Daya a Carolina.