Lugar a Tawid ti Lubong

Ti Lugar a Tawid ti Lubong ket ti maysa a dulon wenno lugar, pinili babaen ti Gunglo ti Nagkaykaysa a Pagpagilian para iti Edukasion, Siensia ken Kultura (UNESCO) para iti kaadda iti kinapangruna iti kultura, pakasaritaan, siensia wenno sabali pay a porma ti kinapangruna, a nainkalintegan sinalakniban babaen dagiti sangalubongan a tulagan. Maukom a nangruna dagitoy a lugar para kadagiti kolektibo ken preserbatibo a panagkayats iti nagatagitaon.

Tapno mapili, nasken a ti maysa a Lugar a Tawid ti Lubong ket maysa a naidasigen a dulon, naisangayan iti repekto a kas maysa a heograpiko ken historiko a mailasin a lugar nga addaan iti espesial a kinapangruna iti kultural wenno pisikal (kas ti maysa a taga-ugma a rebbek wenno historikal nga estruktura, pasdek, siudad, kompleks, desierto, bakir, isla, danaw, monumento, bantay, wenno lugar ti kaatapan^[1]^[2]). Mabalin daytoy a mangisimudaag iti maysa a nasaknap nga aramid ti nagtagitaoan, ken agserbi a kas ebidensia iti pakasaritaan ti kinasiribtayo iti planeta.^[3]

Naikeddeng dagiti lugar para iti praktikal a konserbasion para iti amin a kaputotan, a no saan suhetonto iti riesgo manipud iti panaglabsing ti tao wenno ayup, no di-masiput/di-matengngel/di-magawidan a panagserrek, wenno pangta manipud iti lokal nga administratibo a kinaliway. Dagiti lugar ket beddengan babaen ti UNESCO a kas dagiti nasalakniban a sona.^[4] Ti listaan ket taripatuen babaen ti sangalubongan a Programa ti Tawid ti Lubong nga adminitruen babaen ti Komite ti Tawid ti Lubong ti UNESCO, buklen dagiti 21 a "papartido ti es-estado" a pinili babaen ti bukodda a Sapasap nga Asemblia.^[5]

Ti programa ket mangikatologo, manginagan, ken mangkonserba kadagiti lugar a naisangayan iti kinapangruna iti kultura wenno katutubo tii sapsap a kultura ken tawid ti nagtagitaoan. Babaen dagiti naisangayan a kasasaad, dagiti nailist a alugar ket mabalinda ti mangala kadagiti pundo manipud iti Pundo ti Tawid ti Lubong. Ti programa ket nangrugi iti Kombension a Maipanggep iti Panagsalaknib iti Tawid ti Kultura ken Katutubo ti Lubong,^[6] which was adopted by the General Conference of UNESCO on 16 November 1972. Since then, 193 state parties have ratified the convention, making it one of the most widely recognised international agreements and the world's most popular cultural programme.

Idi 1978 ti siudad ti Quitoket nakaala iti pannakaisalumina a kas ti immuna a siudad iti lubong a nairangarang a kas Lugar a Tawid ti Lubong ti UNESCO. Iti isu met laeng a tawen, ti Kraków iti Polonia ket nanaganan pay idi a kas maysa a Lugar a Tawid ti Lubong ti UNESCO.^[7]^[8]

Manipud idi Hulio 2019, ti dagup iti 1,121 a Luglugar a Tawid ti Lubong (869 a maipapan iti kultura, 213 a maipapan iti katutubo, ken 39 nga aglalaok a tagtagikua) ket adda iti ballasiw dagiti 167 a pagilian. Ti Tsina ken Italia, isuda a dua ken addaan kadagiti 55 a lugar, kaaduan iti ania man a pagilian, sarunuen babaen ti Espania (48), Alemania (46), Pransia (45), India (38), ken Mehiko (35).^[9]

Dagiti nagibasaran

^ Ann Marie Sullivan, Cultural Heritage & New Media: A Future for the Past, 15 J. Marshall Rev. Intell. Prop. L. 604 (2016) THE JOHN MARSHALL REVIEW OF INTELLECTUAL PROPERTY LAW
^ Allan, James R.; Kormos, Cyril; Jaeger, Tilman; Venter, Oscar; Bertzky, Bastian; Shi, Yichuan; MacKey, Brendan; Van Merm, Remco; Osipova, Elena; Watson, James E.M. (2018). "Gaps and opportunities for the World Heritage Convention to contribute to global wilderness conservation". Conservation Biology. 32 (1): 116–126. doi:10.1111/cobi.12976. PMID 28664996.
^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Criteria for Selection". whc.unesco.org (iti Ingles). Naala idi 1 Pebrero 2018.
^ "World Heritage". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 30 Hunio 2009.
^ "The World Heritage Committee". UNESCO World Heritage Site. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 9 Nobiembre 2006. Naala idi 14 Oktubre 2006.
^ Convention Concerning the Protection of World's Cultural and Natural Heritage Naiyarkibo 2010-07-04 iti Wayback Machine
^ https://www.cnn.com/travel/article/unesco-first-12-world-heritage-sites/index.html
^ https://whc.unesco.org/en/list/&order=year
^ Centre, UNESCO World Heritage. "UNESCO World Heritage Centre – World Heritage List". whc.unesco.org (iti Ingles). Naala idi 2018-07-03.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Lugar a Tawid ti Lubong iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Lugar a Tawid ti Lubong manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

Pagserrekan ti Lugar a Tawid ti Lubong ti UNESCOl – Opisial a website (iti Ingles ken Pranses)
Ti Listaan ti Lugar a Tawid ti Lubong

[1] Ann Marie Sullivan, Cultural Heritage & New Media: A Future for the Past, 15 J. Marshall Rev. Intell. Prop. L. 604 (2016) THE JOHN MARSHALL REVIEW OF INTELLECTUAL PROPERTY LAW

[2] Allan, James R.; Kormos, Cyril; Jaeger, Tilman; Venter, Oscar; Bertzky, Bastian; Shi, Yichuan; MacKey, Brendan; Van Merm, Remco; Osipova, Elena; Watson, James E.M. (2018). "Gaps and opportunities for the World Heritage Convention to contribute to global wilderness conservation". Conservation Biology. 32 (1): 116–126. doi:10.1111/cobi.12976. PMID 28664996.

[3] Centre, UNESCO World Heritage. "The Criteria for Selection". whc.unesco.org (iti Ingles). Naala idi 1 Pebrero 2018.

[4] "World Heritage". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 30 Hunio 2009.

[5] "The World Heritage Committee". UNESCO World Heritage Site. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 9 Nobiembre 2006. Naala idi 14 Oktubre 2006.

[6] Convention Concerning the Protection of World's Cultural and Natural Heritage Naiyarkibo 2010-07-04 iti Wayback Machine

[7] ttps://www.cnn.com/travel/article/unesco-first-12-world-heritage-sites/index.html

[8] ttps://whc.unesco.org/en/list/&order=year

[:0-9] Centre, UNESCO World Heritage. "UNESCO World Heritage Centre – World Heritage List". whc.unesco.org (iti Ingles). Naala idi 2018-07-03.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]