Sasao a Kwomtari–Fas
Ti sasao a Kwomtari–Fas, masansan a makunkuna a kas Kwomtari, ket ti suspeto a pamilia ti pagsasao dagiti innem a pagsasao babaen dagiti agarup a 4,000 tattao iti amianan a Papua Baro a Guinea, idiay asideg ti pagbeddengan iti Indonesia. Ti termino a "sasao a Kwomtari" ket mabalin pay a mangibaga iti maysa kadagiti naitakder a pamilia a mangbukel iti daytoy a singasing.
| Kwomtari–Fas | |
|---|---|
| Kwomtari | |
| (suspeto) | |
| Heograpiko a pannakaiwarwaras | Baro a Guinea |
| Lingguistika a pannakaidasig | ? Left May – Kwomtari |
| Pannakabingbingay | |
| Glottolog | Awan |
Dagiti problema ti panangidasig
urnosenTi pilo a "Kwomtari" (= Kwomtari–Fas) ket immuna idi nga insingasing babaen da Loving ken Bass (1964). Ti sumaganad a pannagidasig ket naibatay iti singasingda, a mainayon dagiti pagsasao ti Pyu ken Guriaso, nga innayon da Laycock (1975) ken Baron (1983):
Pilo a Kwomtari–Fas
Sabali nga inggrupo ni Laycock (1973; 1975) dagiti pagsasao, agkuyog nga inkabilna ti Kwomtari ken Fas iti "pamilia a Kwomtari", ken agkuyog ti Baibai ken Nai (Biaka) iti "pamilia a Baibai", ken tinawtawaganna tigrupo a kas "Kwomtari–Baibai". Ni pay Laycock ti nanginayon ti isolado a Pyu, ngem inakona met a, "Nasken pay ti adu nga obra iti Pilo a Kwomtari sakbay a ti panangidasig ket maikeddeng a naitakder" (1973:43), ken saan a nangipablaak isuna iti ebidensia.
Nupa kasta, inbagbaga ni Baron (1983) na ti panangidasig manen ni Laycock ket agparang a gapu iti maysa biddut iti pananglinia iti naipablaak a datos ti panangiyasping da Loving & Bass. Dagiti kilaw a notada ket mangsuporta ti kasisigud a panangidasig. Nakabirukda iti Swadesh a listaan ti Kwomtari nga addaan iti 45% kadagiti kognado iti Biaka (Nai), bayat nga ibagbagada a ti Baibai ket addaan laeng kadagiti 3% a kognado iti Biaka, ken isu a saan a maikeddeng iti isu met laeng a pamilia. Iyasping (Baron 1983:5 a naipagbaliw iti IPA):
| Gloss | Fas | Baibai | Kwomtari | Biaka | Guriaso |
|---|---|---|---|---|---|
| lalaki | jimɛ(ni̥) | jimɛni | lofwai | doβwai | aməɾim |
| babai | mo | moŋo | inali | inali | ajti |
| agong | səʙte | səmɔni | tipu | tɔpokɾi | apədu |
| mata | kɔj | koɾə | (w)u | wo | mukatu |
Inaramid ni Baron ti nagan a "Kwomtari–Fas" tapno nalawag a masimpa ti "Kwomtari–Baibai", ti nagan a nakaibagaan ti panagurnos ni Laycock a kaaduan nga ammo. Nagnayon ni Baron ti kabarbaro a naduktalan a pagsasao, ti Guriaso, a kas maysa a managbaliw a sanga ti maitutop a pamilia ti Kwomtari, ken inbagbagana nga iti agdama, mangitaltalinaay ni Laycock ti pannakairaman ti Pyu. Nupay kasta, namatmati ni Baron a bassit laeng ti mangisingasing a ti pamilia a Kwomtari, pamilia a Fas, ken Pyu ket pudnoda nga agkakabagian, malaksid a ti Kwomtari ken Fas ket agus-usarda kadagiti agpada a termino ti panagkabagaian, a pakibinningayan babaen dagiti kaarruba a pamilia a saan a naipagpagarup a kabagian ti Kwomtari wenno Fas.
Insilpo ni Malcolm Ross ti pamilia a Kwomtari–Baibai ni Laycock iti bassit a pamilia a Left May (Arai) iti singasing a Left May – Kwomtari, a naibatay kadagiti sapasap a pangsandi. Nupay kasta, ti silpo ket agparang a saan a nalawag no maaramiden ti panagsimpa para kadagiti datos da Loving ken Bass. Kitaen ti Left May – Kwomtari para kadagiti salaysay.
Kitaen pay
urnosenDagiti nagibasaran
urnosen- Baron, Wietze (1983). "Kwomtari survey" (PDF). Summer Institute of Linguistics.
- Capell, Arthur (1962). A linguistic survey of the south-west Pacific (New and Revised nga ed.). Nouméa, New Caledonia: South Pacific Commission. OCLC 2584664.
- Laycock, Donald C. (1973). Sepik languages: checklist and preliminary classification. Canberra: Dept. of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University. ISBN 978-0-85883-084-4. OCLC 5027628.
- Laycock, Donald C. (1975). "Sko, Kwomtari, and Left May (Arai) phyla". Iti Stephen A. Wurm (ed.). Papuan languages and the New Guinea linguistic scene: New Guinea area languages and language study 1. Canberra: Dept. of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University. pp. 849–858. OCLC 37096514.
- Loving, Richard; Jack Bass (1964). Languages of the Amanab sub-district. Port Moresby: Department of Information and Extension Services. OCLC 17101737.
- Ross, Malcolm (2005). "Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages". Iti Andrew Pawley; Robert Attenborough; Robin Hide; Jack Golson (dagiti ed.). Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics. pp. 15–66. ISBN 0-85883-562-2. OCLC 67292782.
- Wurm, Stephen A. (1983). "Papuan linguistics: past and future". Language and Linguistics in Melanesia (formerly Kivung). 14: 5–25. OCLC 9188672.