Wikipedia

Dinastia a Tang

imperial a dinastia iti Tsina a nangrugi idi 618 aginggana idi 907
(Naibaw-ing manipud iti Tang a Dinastia)

Ti Dinastia a Tang (Insik: 唐朝; pinyin: Táng Cháo; IPA: [tʰɑ̌ŋ tʂʰɑ̌ʊ]; Tengnga nga Insik: Dâng) (Hunio 18, 618 – Hunio 1, 907) ket maysa idi nga imperial a dinastia iti Tsina nga inunaan babaen ti Sui a Dinastia ken sinaruno babaen ti Dagiti Lima aDinastia ken Dagiti Sangapulo a Pagarian a Paset ti Panawen. Dayto ket binangon babaen ti Li (李) a pamilia, a nangagaw ti bileg idi las-ud ti pannakaapday ken panakarebba ti Imperio a Sui. Ti dinastian ket napasardeng bassit babaen ti Maikadua a Dinastia ti Zhou (Oktubre 8, 690 – Marso 3, 705) idi nangagaw ti trono ni Emperatris Wu Zetian, nga isu laeng ti Insik a nagbalbalin nga emperatris a nagturay, a kinabukodanna ti nagturturay.

Tang
唐
618–907
Ti Tsina babaen ti Dinastia a Tang (taell) circa 700 AD
Ti Tsina babaen ti Dinastia a Tang (taell) circa 700 AD
KapitolioChang'an
(618–904)
Luoyang
(904–907)
Sapasap a sasaoTengng nga Insik
Relihion
Budismo, Taoismo, Konpusionismo, Nagannak iti Insik a relihion
GobiernoMonarkia
Pakasaritaan 
• Ni Li Yuan ket nagala ti trono iti Sui a Dinastia
Hunio 18, 618
• rinebba babaen ni Wu Zetian
Oktubre 16, 690
• Nabangon manen
Marso 3, 705
• Ni Zhu Quanzhong ket pinagtitiponna dagiti katurayan; ti panagpatingga ti Tang a turay
Hunio 1, 907
Kalawa
715 karkulo[1]5,400,000 km2 (2,100,000 sq mi)
866 karkulo3,700,000 km2 (1,400,000 sq mi)
Populasion
• Maika-7 a siglo
50,000,000
• Maika-9 a siglo
80,000,000
KuartaInsik a sensilio, Insik a kuarta
Sinaruno		 Simmaruno
Sui Dynasty
Later Liang a Dinastia
Wu (Sangapulo a Pagpagarian)
Wuyue
Chu (Sangapulo a Pagpagarian)
Former Shu
Qi (Sangapulo a Pagpagarian)
Ti Dinastia a Tang ket napasardeng bassit babaen ti Maikadua Dinastia ti Zhou (Oktubre 8, 690 – Marso 3, 705) idi nangagaw ti trono ni Emperatris Wu Zetian.

Ti Dinastia a Tang, nga adda ti kapitoliona idiay Chang'an (tatta nga aldawen a ti Xi'an), nga iti dayta a panawen ket isu ti kapusekan ti populasion a siudad iti lubong, ket sapasap a naikapanunotan a kas maysa a nangato a puntos iti Insik a sibilisasion—a maipada ti, wenno labsenna iti, nasapsapa a Han a Dinastia—ti nabalitokan a panawen iti kosmopolitano a kultura. Ti teritoriona, a nagun-od manipud kadagiti kampania ti milisia dagiti nasapa nagturturay, ket maipada iti Han a Dinastia. Kadagiti dua a senso itimaika-7 ken maika-8 a sigsiglo, ti Tang ket nagirehistro ti nakarkulo a populasion babaen ti bilang dagiti nairehistro a sangkabalayan ti agarup a 50 a riwriw a tttao.[2][3][4]a[›] Nupay kasta, ti pay sentro a gobierno ket nadaddadaelen ken saanen a nakaurnos ti pudno a senso ti populasion idi maika-9 a siglo, daytoy ket nakarkulo a ti populasion ket dimmakkel ti agarup a 80 a riwriw a tattao.[5][6] Ti kaada ti dakkel a batayan ti populasionna, ti dinastia ket nakabael a nagaramid ti propesional ken nakonkripto a buyotan dagiti ginasut a ribribu iti tropa tapno adda makasuppiat kadagiti nomadiko a bileg nga agturturay idiay Akin-uneg nga Asia ken dagiti lukratino a dalan ti komersio iti igid ti Seda a Kalsada. Dagiti nadumaduma a pagarian ken dagiti estado ket nagbaybayadda ti buis iti korte ti Tangt, bayat a ti Tang ket pinarukamana pay ti wenno pinarmekna dagiti nadumaduma a rehion a dagitoy ket saanna a dagus a tinengtengngel babaen ti protektorado a sistema. Iti labes ti politikal a panagsakop, ti Tang ket nangipilit pay ti napigsa a pannakainpluensia ti kultura kadagiti kaarrubana nga estado a kas ti Korea, Hapon, ken Bietnam.

Ti Tang a Dinasti aidi ket kaaduan a paset ti panawen iti karang-aya ken katalinaay, malaksid idi las-ud ti An Lushan a Rebelion ken ti pannkapaay ti sentro a turay idi kinaudi a gudua ti dinastia. Kasla ti napalabas a Sui a Dianstia, ti Tang a Dianstia ket nagtartaripatu ti maysa a sistema ti sibil a serbisio babaen ti panagkintos kagiti opisial babaen naalagad nga eksaminasion ken dagiti rekomendasion iti opisina. Daytoy a sibil nga urnos ket pinaay babaen ti kaada irurumsua dagiti rehional a gobernador ti milisia a naamammuan a kas ti jiedushi idi las-ud ti maika-9 a siglo. Ti Insik a kultura ket rimmang-ay ken simmaysayaat idi las-ud ti Tang a panawen; daytoy ket naikedkeddeng a ti kalatakan a panawen para iti Insik a daniw.[7] Dua kadagiti kadayegan a mannaniw ti Tsina, ni Li Bai ken ni Du Fu, ket tagikua iti daytoy a panawen, ken dagiti dadduma pay a nadayeg a mannaniw a kas ni Han Gan, Zhang Xuan, ken ni Zhou Fang. Adda idi dagiti nadumaduma a nabaknang a naipakasaritaan a literatura nga inur-urnong babaen dagiti eskolar, ken dagiti pay ensiklopedia ken dagiti heograpiko nga obra.

Adda idi dagiti nalatak nga inar-aramid idi las-ud ti Tang, a mairaman ti panagrang-ay ti panagprenta ti muton ti kayo. Ti Budismo ket nagbalin idi a nangruna nga impluensia iti Insik a kultura, nga adda idi dagiti patneng a sekto ti Insik a nakagun-od ti kinadayeg. Nupay kasta, ti Budismo maiparparukmanto babaen ti estado ken bimmassit ti impluensiana. Urayno ti dinastia ken ti sentral a gobierno ket napapaay babaen idi maika-9 a siglo, ti arte ken kyultura ket rimmangrang-ay. Ti napakapsut a sentral a gobierno ket kaaduan a nagikkat manipud iti panagtaripatu ti ekonomia, ngem ti panaglaklako a pannakibiang ti pagilian ket natalinaay a sibubukel ken ti komersio a panaglaklako ket nagtultuloy a rimmangrang-ay.

Pakasaritaan

urnosen

Pannakabangon

urnosen
 
Ni Emperador Taizong (r. 626–649) ket sumabsabat idiay kortena kenni Ludongzan, embahador ti Tibet; pinintaan idi 641 AD babaen ni Yan Liben (600–673)

Ti Li a pamilia ket tagikua ti amianan a laud nga aristokrasia ti milisia a kaaduanna idi las-ud ti turay dagiti emperadr ti Sui.[8][9] Nagtuntonda ti patrilineal a kaputotan manipud iti nangruna atattao iti Insik a pakasaritaan a kas ni Laozi (Li Er), Li Guang ken ni Li Gao. Dagiti ina ni Emperador Yang iti Sui (r. 604–617) ken ti nagnbangon nga emperador iti Tang ket agkasat idi a babbai, a mangaramid nga agkasinsin dagitoy dua nga emperador kadagiti sabali a dinastia.[10] Ni Li Yuan (kalpasanna a nagbalin a ni Emperador Gaozu iti Tang, r. 618–626) ket isu idi ti Duke iti Tang ken dati a gobernador iti Taiyuan idi dagiti dadduma nga opiial ti gobierno ket kinalablabanda dagiti daulo ti bandito iti pannakarebba ti Sui nga IMperio, a paset a gapuanan babaen ti maysa a napaay a kampania ti Korea.[8][11] Iti kaada tikadayaw iti milisia a panagipadas, isu ket ngimmato kalpasan iti rebelion a kakuyogna ti anakna a lalaki ken ti nagay-ayat pay ti milisia nga anakana a babai a ni Prinsesa Pingyang (d. 623) a nagaramid ken nangimaton kadagiti bukodna a tropa.[12] Idi 617, ni Li Yuan ket sinakupna ti Chang'an ken nagtigtignay a kas ti nagturturay iti maysa a tirtiris nga ubing nga emperador iti Sui, a nagitited kenni Emperador Yang iti puesto iti Taishang Huang, wenno nagretiro nga emperador/ama ti agdama nga emperador.[12] Iti damag ti pannkapatay ni Emperador Yang babaen ti bukodna aheneral a ni Yuwen Huaji (d. 619), idi Hunio 18, 618, ni Li Yuan ket inrangrangna ti bagina a kas emperador ti baro a dinastia ti Tang.[12][13]

Ni Li Yuan ket nagturturay aginggan aidi 626 sakbay idi napilit nga inikkat babaen ti anakna a lalaki a ni Li Shimin, Prinsipe iti Qin. Ni Li Shimin ket nagbilbilin idin kadagiti tropa manipud idi isu ket agtawen iti 18, isu ket nalaing iti bai, espada, pika, ken naamammuan idi para iti kinalaingna kadagiti panagduklos ti kabaliero.[10][14] Ti pannakilabanna kadagiti ad-adu ti bilangna a buyot, inabakna ni Dou Jiande (573–621) idiay Luoyang iti Gubat ti Hulao idi Mayo 28, 621.[15][16] Iti naranggas a panagikkat ti naarian a pamilia gapu ti buteng iti asasinasio, ni Li Shimin ket tinambangna ken pinatayna dagiti dua a kakabsatna a lalaki, ni Li Yuanji (b. 603) ken Nabalangatan a Prinsipe a niLi Jiancheng (b. 589), iti Pasamak ti Ruangan Xuanwu idi Hulio 2, 626.[17] Iti nabiit a kalpasanna daytay, nagikkat a nangiparabor kaniana ti amana ken ni Li Shimin ket naipangato iti trono. Isu ket naitaripnongan a naamammuan babaen ti templo a naganna a Taizong (唐太宗). Urayno ti panagpatay kadagiti dua a kabsatna a lalaki ken ti panangikatna ti amana ket mangsuppiat ti Confuciano a pateg iti panagraem iti nagannak ken nagputot ,[17] ni Taizong ket nangipakita kanian nga isu ket makabael a daulo a nagdengdengngeg kadagiti balakad dagiti kasiriban a kameng iti konsilona.[10] Idi 628, ni Emperador Taizong ket nagtengngel iti maysa a Budista a serbisio ti panaglagip para kadagiti nadangran iti gubat, ken idi 629, isu ket nangipatakder kadagiti Budista monasterio kadagiti lugar ti nangruna a gubgubat tapno agkararag dagiti monghe ket para kadagiti natnatay kadagiti nakilablaban ti dua a bangir.[18] Daytoy idi ket idi klas-ud ti kampania a simmuppiat ti Akin-daya a Tujue, ti Göktürk a kanate a nadadael kalpasan ti pannakatiliw ti ni Jiali Khan Ashini Duobi babaen ti naindayegan nga opisial ti milisia ti Tang a ni Li Jing (571–649), a kalpasan daytoy ket nagbalin a maysa a Kanselor ti Dinastia a Tang. Iti daytoy a panagballigi, dagdi Turko ket inawatda ni Taizong a aks ti bukodda a Khagan, wenno Nalatak a Khan (天可汗), iti pannkaipatinayon iti panagturayna a kas ti Anak a Lalaki iti Langit.[19][20]

Administrasion ken dagiti politika

urnosen
 
Ladawan ni Emperador Yang iti Sui, nakomisionado idi 643 babaen ni Taizong, pinintaan babaen ni Yan Liben (600–673)

Dagiti immuna reporma

urnosen

Ni Taizong ket nangiyasentar a mangsolbar kadagiti kinauneg a problema iti uneg ti gobierno a kankanayon naar-aramid kadagiti napalabas a dinastia. Iti panangipadpadakkelna iti nainkalintegan a kodigo ti Sui , isu ket nangiparuar ti maysa a baro a nainkalintegan a kodigo a nakabatayan dagiti simmarsaruno nga Insik a dinastia, ken dagiti pay kaarubana a gobierno idiay Bietnam, Korea, ken Hapon.[10] Ti kasapaan a nabati a kodigo ti linteg idi ket ti maysa a nabangon iti tawen ti 653, a nabingbingay idi kadagiti 500 nga artikulo a nangibagbaga kadagiti nadumaduma a krima ken dagiti dusa a sumakop manipud kadagiti sangapulo a basnut iti maysa a bislak, sangagasut a basnut iti maysa a nadagsen a baston, pannakapatalaw, panagserbi iti balud, wenno pannkapatay.[21] Ti nainkalintegan a kodigo ket nalawag a nangilaslasin kadagiti nadumaduma nga agpang ti kinakaro iti nait-ited a panagdusa no dagiti nadumaduma a kameng iti sosial ken politikal a pagsasarunuan ket nakaitalekda iti isu met laeng a krima.[22] Kas pagarigan, ti kakaro ti panagdusa ket sabali idi no ti maysa nga agserserbi wenno kaanakan a lalaki ket pimmatay ti maysa nga master wenno ti maysa nga uliteg ngem no ti maysa a master wenno uliteg ket pimmatay timaysa nga agserserbi wenno kaanakan a lalaki.[22] Ti Tang a Kodigo ket kaaduan a naitaltalinaay babaen kadagiti naududi a kodigo a kas ti nasapa a Ming a Dinastia (1368–1644) a kodigo iti 1397,[23] ngem adda pay dagiti sabali a rebision kadagiti naud-udi a panawen, a kas ti napasayaat a karbenagan ti tagikua para iti bababi idi las-ud ti Song a Dinastia (960–1279).[24][25]

Ti Tang ket addan idi kadagiti tallo a departamento (省, shěng), a naikeddeng a mangaramid, mangrepaso, ken mangikeddeng kadagiti annuroten. Adda pay idi dagiti innem a ministro (部, bù) babaen dagiti administrasion a nangikeddeng ti annuroten, ti tungggal maysa ketnaidutokan ti sabali a trabaho. Dagitoy a pannkabingbingay ti opisina ti estado ket nairaman ti personalidad ti administrasion, pinansia, dagiti rito, milisia, hustisia, ken publiko a pagobraan, ti maysa nga administratibo a modelo a nagpaaut aginggana ti pannakatnag ti Qing a Dinastia (1644–1912).[26] Urayno dagiti nangbangon ti Tang ket nakaikabagianda iti nasapsapa a Han a Dinastia (202 BC–220 AD), ti kaaduan a nakaibatayan para kadagiti administratibo nga gungloda ket kapadpada idi dagiti immun-una nga Akin-abagatan ken Akin-amianan a Dinastia.[10] Ti dibisional a milisia (fubing) ti Akin-abagatan a Zhou (557–581) ket nagtultuloy idi babaen ti Tang a gobierno, a mairaman dagidi mannalon a soldado a nagserserbi iti panagsisinnublat manipud iti kaptolio wenno ti prontera tapno makaawat ti naitited a pagtalonan. Ti sistema ti agpapada a talon iti Akin-amianan a Wei a Dinastia (386–534) ket naibatbati pay idi, urayno adda idi dagiti bassit a panagbalbaliw.[10]

Dagiti nagibasaran

urnosen
  1. ^ Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. (Disiembre 2006). "East-West Orientation of Historical Empires" (PDF). Journal of World-Systems Research. 12 (2): 219–229. ISSN 1076-156X. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2014-10-28. Naala idi Agosto 12, 2010.
  2. ^ Ebrey, Walthall & Palais 2006, p. 91.
  3. ^ Ebrey 1999, p. 111.
  4. ^ Ebrey 1999, p. 141.
  5. ^ Du 1998, p. 37.
  6. ^ Fairbank & Goldman 2006, p. 106.
  7. ^ Yu 1998, pp. 73–87.
  8. ^ a b Ebrey, Walthall & Palais 2006, pp. 90–91.
  9. ^ Adshead 2004, pp. 40–41.
  10. ^ a b c d e f Ebrey, Walthall & Palais 2006, p. 91.
  11. ^ Graff 2000, pp. 78, 93.
  12. ^ a b c Adshead 2004, p. 40.
  13. ^ Graff 2000, p. 78.
  14. ^ Graff 2000, p. 80.
  15. ^ Adshead 2004, pp. 40–42.
  16. ^ Graff 2000, pp. 78, 82, 85–86, 95.
  17. ^ a b Adshead 2004, p. 42.
  18. ^ Ebrey, Walthall & Palais 2006, p. 93.
  19. ^ Adshead 2004, pp. 42–43.
  20. ^ Twitchett 2000, p. 124.
  21. ^ Ebrey 1999, pp. 111–112.
  22. ^ a b Ebrey 1999, p. 112.
  23. ^ Andrew & Rapp 2000, p. 25.
  24. ^ Ebrey 1999, p. 158.
  25. ^ Bernhardt 1995, pp. 274–275.
  26. ^ Fairbank & Goldman 2006, p. 78.
Dagiti obra a nadakamat
  • Adshead, S. A. M. (2004), T'ang a Tsina: Ti Itatakder ti Daya iti Pakasaritaan ti Lubong, New York: Palgrave Macmillan, ISBN 1-4039-3456-8 (natangken nga akklub).
  • Andrew, Anita N.; Rapp, John A. (2000), Autokrasia ken dagiti Rebelde a Nagbangon nga Emerador iti Tsina: Ti Panagipadpada kenni Mangipagulo Mao ken ni Ming Taizu, Lanham: Rowman & Littlefield, ISBN 0-8476-9580-8
  • Bai, Shouyi (2003), Ti Pakasaritaan iti Insik a Muslim (Tom. 2), Beijing: Zhonghua Book Company, ISBN 7-101-02890-X
  • Beckwith, Christopher I. (1987), Ti Tibetano nga Imperio iti Tengnga nga Asia, Princeton: Unibersidad ti Princeton a Pagmalditan, ISBN 0-691-02469-3
  • Benn, Charles (2002), Ti Nabalitokan a Panawen iti Tsina: Ti Amin a Biag idiay Dinastia a Tang, Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan, ISBN 0-19-517665-0
  • Bernhardt, Kathryn (Hulio 1995), "Ti Tinawtawid a Karbengan dagiti Annak a Babai: ti Kanta nga Anomalia?", Moderno a Tsina: 269–309
  • Bowman, John S. (2000), Dagiti Columbia Kronolohia iti Asia Pakasaritaan ken Kultura, New York: Unibersidad ti Columbia a Pagmalditan
  • Brook, Timothy (1998), Dagiti Pannaka-allilaw iti Rag-o: Komersio ken Kultura iti Ming a Tsina, Berkeley: Unibersiad ti California a Pagmalditan, ISBN 0-520-22154-0
  • Chen, Yan (2002), Maipapan ti Baybay a Dalan ti Seda ken Insik a Ganganaet a Pagisinnukatan ti Kultura, Beijing: Unibersidad ti Peking a Pagmaldiatan, ISBN 7-301-03029-0
  • Cui, Mingde (2005), Ti Pakasaritaan ti Insik a Heqin, Beijing: Renmin Chubanshe, ISBN 7-01-004828-2
  • Du, Wenyu (1998), "Tang Song Jingji Shili Bijiao Yanjiu" (PDF), Dagiti Panagsukisok iti Insik a Pakasaritaan ti Ekonomia, 1998 (4), ISSN 1002-8005, naiyarkibo (PDF) manipud iti kasisigud idi 2007-09-26, naala idi 2012-08-15
  • Eberhard, Wolfram (2005), Ti Pakasaritaan ti Tsina, New York: Cosimo, ISBN 1-59605-566-9
  • Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2006), Daya nga Asia: Ti Kultural, Sosial, ken Politikal a Pakasaritaan, Boston: Houghton Mifflin, ISBN 0-618-13384-4
  • Ebrey, Patricia Buckley (1999), Ti Cambridge a Nailustrado a Pakasaritaan ti Tsina, Cambridge: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan, ISBN 0-521-66991-X (paperback).
  • Fairbank, John King; Goldman, Merle (2006) [1992], Tsina: Ti Baro a Pakasaritaan (Maika-2 a naipadakkel nga ed.), Cambridge: MA; Londres: Ti Belknap a Pagmalditan ti Unibersidad ti Harvard a Pagmalditan, ISBN 0-674-01828-1
  • Gascoigne, Bamber; Gascoigne, Christina (2003), Dagiti Dinastia iti Tsina: Ti Pakasaritaan, New York: Dagiti Pagipablaakan ti Carroll ken Graf, timaysa nga imprenta iti Avalon Publishing Group, ISBN 0-7867-1219-8
  • Gernet, Jacques (1962), Ti Inaldaw a Biag idiay Tsina iti Kasakbayan a Rabii ti Mongol a Panagraut, 1250–1276, translated by H. M. Wright, Stanford: Unibersidad ti Stanford a Pagmalditan, ISBN 0-8047-0720-0
  • Gernet, Jacques (1996), Ti Pakasaritaan ti Insik a Sibilisasion (2nd nga ed.), New York: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan, doi:10.2277/0521497817, ISBN 978-0-521-49781-7
  • Graff, David Andrew (2002), Mediebal anga INsik a Pannakigubatan, 300–900, New York, Londres: Routledge, ISBN 0-415-23954-0
  • Graff, David Andrew (2000), "Dou Jiande's dilemma: Dagiti lohistika, estratehia, ken kasasaad", iti van de Ven, Hans (ed.), Pannakaigubat iti Insik a Pakasaritaan, Leiden: Koninklijke Brill, pp. 77–105, ISBN 90-04-11774-1
  • Graff, David Andrew (2008), "Maipapan ti probinsia nga autonomia ken Panagsalaknib ti Prontera iti Naladaw a Tang: Ti Kaso iti Lulong a Buyot", iti Wyatt, Don J. (ed.), Dagiti sanguanan a pakigubatan Pudno ken Naipanpanunotan: Gubat, Pagbeddengan, ken Identidad iti Tengnga a Paset ti Panawen ti Insik, New York: Palgrave MacMillan, pp. 43–58, ISBN 978-1-4039-6084-9
  • Guo, Qinghua (1998), "Yingzao Fashi: Twelfth-Century Chinese Building Manual", Architectural History: Journal of the Society of Architectural Historians of Great Britain, 41: 1–13
  • Harper, Damian (2005), China, Footscray, Victoria: Lonely Planet, ISBN 1-74059-687-0
  • Hsu, Mei-ling (1988), "Chinese Marine Cartography: Sea Charts of Pre-Modern China", Imago Mundi, 40 (1): 96–112, doi:10.1080/03085698808592642
  • Hsu, Mei-ling (1993), "The Qin Maps: A Clue to Later Chinese Cartographic Development", Imago Mundi, 45 (1): 90–100, doi:10.1080/03085699308592766
  • Huters, Theodore (Hunio 1987), "From Writing to Literature: The Development of Late Qing Theories of Prose", Harvard Journal of Asiatic Studies: 51–96
  • Kang, Jae-eun (2006), The Land of Scholars: Two Thousand Years of Korean Confucianism, translated by Suzanne Lee, Paramus: Homa & Sekey Books, ISBN 1-931907-37-4
  • Kiang, Heng Chye (1999), Cities of Aristocrats and Bureaucrats: The Development of Medieval Chinese Cityscapes, Singapore: Singapore University Press, ISBN 9971-69-223-6
  • Kitagawa, Hiroshi; Tsuchida, Bruce T. (1975), The Tale of the Heike, Tokyo: University of Tokyo Press
  • Levathes, Louise (1994), When China Ruled the Seas, New York: Simon & Schuster, ISBN 0-671-70158-4
  • Liu, Pean (1991), "Viewing Chinese ancient navigation and shipbuilding through Zheng He's ocean expeditions", Proceedings of the International Sailing Ships Conference in Shanghai
  • Liu, Zhaoxiang (2000), History of Military Legal System, et al., Beijing: Encyclopedia of China Publishing House, ISBN 7-5000-6303-2
  • Needham, Joseph (1986a), Science and Civilization in China: Volume 3, Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth, Taipei: Caves Books
  • Needham, Joseph (1986b), Science and Civilization in China: Volume 4, Physics and Physical Engineering, Part 2, Mechanical Engineering, Taipei: Caves Books
  • Needham, Joseph (1986c), Science and Civilization in China: Volume 4, Physics and Physical Technology, Part 3, Civil Engineering and Nautics, Taipei: Caves Books
  • Needham, Joseph (1986d), Science and Civilization in China: Volume 5, Chemistry and Chemical Technology, Part 1, Paper and Printing, Taipei: Caves Books
  • Needham, Joseph (1986e), Science and Civilization in China: Volume 5, Chemistry and Chemical Technology, Part 4, Spagyrical Discovery and Invention: Apparatus, Theories and Gifts, Taipei: Caves Books
  • Nishijima, Sadao (1986), "The Economic and Social History of Former Han", iti Twitchett, Denis; Loewe, Michael (dagiti ed.), Cambridge History of China: Volume I: the Ch'in and Han Empires, 221 B.C. – A.D. 220, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 545–607, ISBN 0-521-24327-0
  • Pan, Jixing (1997), "On the Origin of Printing in the Light of New Archaeological Discoveries", Chinese Science Bulletin, 42 (12): 976–981, doi:10.1007/BF02882611, ISSN 1001-6538
  • Reed, Carrie E. (Enero 2003), "Motivation and Meaning of a 'Hodge-podge': Duan Chengshi's 'Youyang zazu'", Journal of the American Oriental Society: 121–145
  • Reischauer, Edwin O. (1940), "Notes on T'ang Dynasty Sea Routes", Harvard Journal of Asiatic Studies, 5 (2): 142–164, doi:10.2307/2718022, JSTOR 2718022
  • Richardson, H. E. (1985), A Corpus of Early Tibetan Inscriptions, Royal Asiatic Society, Hertford: Stephen Austin and Sons
  • Schafer, Edward H. (1985) [1963], The Golden Peaches of Samarkand: A study of T’ang Exotics (1st paperback nga ed.), Berkeley and Los Angeles: University of California Press, ISBN 0-520-05462-8
  • Sen, Tansen (2003), Buddhism, Diplomacy, and Trade: The Realignment of Sino-Indian Relations, 600–1400, Manoa: Asian Interactions and Comparisons, a joint publication of the University of Hawaii Press and the Association for Asian Studies, ISBN 0-8248-2593-4
  • Shen, Fuwei (1996), Cultural flow between China and the outside world, Beijing: Foreign Languages Press, ISBN 7-119-00431-X
  • Song, Yingxing (1966), T'ien-Kung K'ai-Wu: Chinese Technology in the Seventeenth Century, translated with preface by E-Tu Zen Sun and Shiou-Chuan Sun, University Park: Pennsylvania State University Press
  • Stein, R. A. (1972) [1962], Tibetan Civilization (1st English nga ed.), Stanford: Unibersidad ti Stanford a Pagmalditan, ISBN 0-8047-0806-1
  • Steinhardt, Nancy Shatzman (2004), "The Tang Architectural Icon and the Politics of Chinese Architectural History", The Art Bulletin, 86 (2): 228–254, doi:10.2307/3177416, JSTOR 3177416
  • Studwell, Joe (2003), The China Dream: The Quest for the Last Great Untapped Market on Earth, New York: Grove Press, ISBN 0-8021-3975-2
  • Sun, Guangqi (1989), History of Navigation in Ancient China, Beijing: Ocean Press, ISBN 7-5027-0532-5
  • Tang, Zhiba (1991), "The influence of the sail on the development of the ancient navy", Proceedings of the International Sailing Ships Conference in Shanghai
  • Temple, Robert (1986), The Genius of China: 3,000 Years of Science, Discovery, and Invention, with a foreword by Joseph Needham, New York: Simon and Schuster, ISBN 0-671-62028-2
  • Twitchett, Denis (2000), "Tibet in Tang's Grand Strategy", iti van de Ven, Hans (ed.), Warfare in Chinese History, Leiden: Koninklijke Brill, pp. 106–179, ISBN 90-04-11774-1
  • Wang, Yongxing (2003), Draft Discussion of Early Tang Dynasty's Military Affairs History, Beijing: Kunlun Press, ISBN 7-80040-669-5
  • Whitfield, Susan (2004), The Silk Road: Trade, Travel, War and Faith, Chicago: Serindia, ISBN 1-932476-12-1
  • Wood, Nigel (1999), Chinese Glazes: Their Origins, Chemistry, and Recreation, Philadelphia: Unibersidad ti Pennsylvania a Pagmalditan, ISBN 0-8122-3476-6
  • Woods, Frances (1996), Napan kadi ni Marco Polo idiay Tsina?, Estados Unidos: Westview Press, ISBN 0-8133-8999-2
  • Wong, Timothy C. (1979), "Ti Bagi ken Kagimongan kadagiti Sarita ti Ayat iti Tang Dinastia", Warnakan ti Oriental a kagimongan ti Amerikano, 99 (1): 95–100, doi:10.2307/598956, JSTOR 598956
  • Wright, Arthur F. (1959), Budismo iti Insik a Pakasaritaan, Stanford: Unibersidad ti Stanford a Pagmalditan
  • Xi, Zezong (1981), "Dagiti Insi ka Panagad-adal iti Pakasaritaan ti Astronomia, 1949–1979", Isis, 72 (3): 456–470, doi:10.1086/352793
  • Xu, Daoxun (1993), Ti Biograpia ni Tang Xuanzong, et al., Beijing: People's Press, ISBN 7-01-001210-5
  • Xue, Zongzheng (薛宗正) (1992), Turko a Tattao (突厥史), Beijing: 中国社会科学出版社, ISBN 7-5004-0432-8
  • Yu, Pauline (Disiembre 1998), "Panagikarta ti Ladawan ti daga iti Insik a Daniw", Insik a Literatura: Dagiti salaysay, Dagiti artikulo, Dagiti repaso (CLEAR), pp. 71–87
  • Zizhi Tongjian, vols. 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199.

Adu pay a mabasbasa

urnosen
  • Abramson, Marc S. (2008), Etniko ken Identidad iti Tang a Tsina, Philadelphia: Univbersidad ti Pennsylvania a Pagmalditan, ISBN 978-0-8122-4052-8
  • Cotterell, Arthur (2007), Dagiti Imperial a Kapitolio iti Tsina: Ti Kaunegan a Panakakita iti Selestial nga Imperio, London: Pimlico, ISBN 978-1-84595-009-5
  • Chen, Guocan, "Hebei Sanzhen (Tallo a Jiedushi iti Hebei)", Ensiklopedia ti Tsina (Umuna nga ed.), naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-06-07, naala idi 2013-04-08
  • Chen, Zhen, "Jiedushi", Ensiklopedia ti Tsina (UMuna nga ed.), naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-06-07, naala idi 2013-04-08
  • de la Vaissière, E. (2005), Dagiti Sogdiano nga Agtagtagilako. Ti Pakasaritaan, Leiden: Brill, ISBN 90-04-14252-5
  • Schafer, Edward H. (1967), Ti Bermelon a Billit: Dagiti Ladawan ti T’ang Iti Abagatan, Berkeley ken Los Angeles: Unibersidad ti California a Pagmalditan

Dagiti akinruar a silpo

urnosen

  Dagiti midia a mainaig iti Dinastia a Tang iti Wikimedia Commons
  Dagiti midia a mainaig iti Dinastia a Tang iti Wikimedia Commons

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Dinastia_a_Tang&oldid=397254"