Lammin ti angin

Ti lammin ti angin wenno lam-ek ti angin ket isu ti maipagarup a panagpababa ti temperatura ti angin a marikna babaen ti bagi iti nailatak a kudil babaen ti puyupoy ti nalamiis nga angin.

Dagiti temperatura ti lammin ti angin ket kankanayon a nababbaba ngem ti temperatura ti angin para kadagiti pateg a ti pormula ket husto. No ti nalawag a temperetura ket nangatngato ken ti temperatura ti angin, ti pagsurotan iti pudot ket imbes ket nga isu ti mausar.

Panangipalawag

Ti bagi ti tao ket makapukaw ti pudot babaen ti kombeksion, panagbawbaw, panagiyallatiw iti pudot, ken radiasion.^[1] Ti gatad ti pannakapukaw ti pudot babaen ti maysa a rabaw babaen ti kombeksion ket depende iti kapardas ti angin iti rabaw. No ti maysa a rabaw ket papudotenna ti angin iti arrubayanna, ti maysa a manginsulado a tuon ti iti nabara nga angin ket umariping a maporma iti rabaw. Ti aggunggunay nga angin ket mangriro iti tuon a pagbeddengan, a mangipalubos ti baro, ken nalamlamiis nga angin a mangsukat ti nabara nga angin a kaariping ti rabaw. No naparpardas ti pardas ti angin, nalaklaka a lumamiis ti rabaw.

Ti kapardas ti panagpalamiis ket addaan kadagiti nadumaduma a pagbanagan iti inanimado a bambanag ken dagiti biolohiko nga organismo. Para kadagiti inanimado a banag, ti pagbanagan ti lammin ti angin ket ti naparpardas a panangipababa kadagiti ania man a nabara a banag iti ambiento a temperatura. Saan daytoy a makaaramid, nupay kasta, ti mangipababa ti temperatura dagitoy a banag ti nababbabab ngem ti ambiento a temperatura, urayno kasano ti kapardas ti angin. Para kadagiti kaaduan a biolohiko nga organismo, ti pisiolohiko a sungbat ket ti mangtalinaay ti temperatura ti rabaw iti maysa a maawat a sakup tapno maliklikan dagiti nakaro a pagbanagan. Isu a ti panangpadas ti mangtalinaay ti naited a temperatura ti rabaw iti maysa nga enbironmento iti naparpardas a pannakapukaw ti pudot ket pagresultaan iti panangipagarup ti nababbaba a temperatura ken ti maysa a pudno a nakarkaro a pannakapukaw ti pudot ket mangpa-adu ti peggad kadagiti nakaro a pagbanagan a kas ti frostbite, hipothermia, ken pannakatay.

Ti nabasa a rabaw, kasla ti tao nga agar-aramat kadagiti nabasa a kawes, ket naparpardas a makapukaw iti pudot no bumawbaw ti basa isu a mariknaan a nalamlamiis. Ti met dam-eg ket mangpabuntog ti panagbawbaw ken makaaramid iti nabarbara a panagrikna iti rabaw, ken daytoy ket nairaman kadagiti ata-tiddog a pormula ti lammin ti angin. Iti las-ud dagiti napudpudot a bulan, daytoy a pagbanagan ket maipalawag iti pagsurotan iti pudot wenno humidex.

Dagiti sabali nga arngian

Adu met dagiti adda a pormula para iti lammin ti angin gapu ta, saan a maipada iti temperatua, awan dagiti unibersal a nakaitunosan ti alagaden para iti kaibuksilan ti termino. Ti laeng panagpadas dagiti pormula ket ti panangited ti abilidad a mangipadto babaen ti bilang ti pagbanagan ti angin iti temperatura a maipagarup ti tattao. Dagiti sabsabali a serbisio ti tiempo dagiti pagilian ket agus-usarda ti alagaden para iti bukodda a pagilian wenno rehion. Dagiti serbiso ti tiempo ti Estados Unidos ken Kanada ket agus-usarda ti modelo a naawata babaen ti Serbisio ti Nailain a Tiempo. Dayta a modelo ket nagbalbalaiw kadagiti napalabas a panawen.

Dagiti immuna a pormula ti lammin ti angin ken dagiti tabla ket pinarang-ay babaen da Paul Allman Siple ken Charles F. Passel idi nagtrabtrabahoda idiay Antartika sakbay idi Maikdua a Sangalubongan a Gubat, ken inaramid a magun-od babaen ti Serbisio ti Nailian a Tiempo babaen dagiti tawen idi 1970. Daytoy ket naibatay iti gatad a panagpalamiis ti bassit a plastik a botelia idi ti linaonna ket nagyelo bayat a naibitin ken napaanginan iti tuktok ti atep ti abong ti ekspedision, iti isu met laeng nga agpang a kas ti anemometro. Ti naibagbaga a Pagsurotan ti Lammin ti Anign ket nakaited ti nasayaat a panangipakita ti kakaro ti tiempo. Kadagiti tawen idi 1960, ti lammin ti angin ket nangrugrugi a naireporta a kas ti lammin ti angin ti kapada a temperatura (WCET), a teoretiko a saan unay a naserbi. Di ammo ti nagsurat iti daytoy a panagbalbaliw, ngem saan a da Siple ken Passel a kas kaaduan a naipagpagarup. Iti immuna, daytoy ket naipalawag idi a kas ti temperatura a ti pagsurotan ti lammin ti angin ket kapadanto iti kompleto a kaawan ti angin. Daytoy ket nakaiturongan dagiti kapadpada a temperatura a nalawag a paspasaw ti kakaro ti tiempo. Ni Charles Eagan^[2] ket naibanaganna a ti tattao ket manmanoda laeng a saan nga aggungunay nga urayno natalinaay, adda met laeng dagiti panaggunay ti angin. Impasayaatna nga impalawag ti kaawan ti angin iti pardas ti angin iti 1.8 metro kada segundo (4.0 mph), nga agarup daytoy ti kabaan a marukod a pardas ti angin babaen ti tasa nga anomometro. Daytoy ti nakaiturongan dagiti realistiko a (kasla naputpudot ti arigna) pateg ti kapada a temperatura.

Orihinal a modelo

Ti kapada a temperatura ket saan idi nga unibersal nga inus-usar idiay Amianan nga Amerika aginggana iti maika-21 a siglo. Manipud idi tawtawen ti 1970, dagiti kalamiisan a paset ti Kanada ket nagrepreporta ti kasisigud a Pagsurotan ti lammin ti Angin, ti tallo wenno uppat a numero nga addaan kadagiti yunit ti kilokaloria/oras iti tungngal maysa a kuadrado metro. Ti tunggal maysa a tao nagkalibrado ti gantingan dagiti bilang, babaen ti pannakasanay. Ti grapiko ket nakaited pay ti sapasap a suroten iti kaimbag ken peggad babaen kadagiti panangipatingga a pateg iti pagsurotan, a kasla ti 1400, nga isu daytoy idi ti pagpatinggaan para iti frostbite. Ti panagbalbaliw kadagiti tawen idi 1970 iti sistema a metriko dagiti yunit idiay Kanada ket nangbaliw amin kadagiti bilang, a nakaaramid a makaallilaw daytoy ken makasapul kadagiti amin a mangkalibrado ti bukodda a gantingan ti lammin ti angin. Nasken koma idi a saan nga adda kadagiti yunit, a kas imbagbaga idi ni Siple^[3] gapu ta daytoy ket saan apanagrukod ti pannakapukaw ti pudo iti tao ngem daytoy laeng ket simple a bilang a kapada ti pannakapukaw ti pudot iti tao.

Ti kasisigud idi a pormula ti pagsurotan ket:

WCI=(10{\sqrt {V}}-V+10.5)\cdot (33-T_{\rm {a}})

^[4]^[5]

Nga iti:

WCI

= Pagsurotan ti lammin ti angin, kcal/m²/h

V

= Kapardas ti angin, m/s

T_{\rm {a}}

= Temperatura ti angin, °C

Kitaen pay

Dagiti nagibasaran

^ "A Field Guide to the Atmosphere – Jay Pasachoff – Google Boeken". Books.google.com. Naala idi 2013-08-09.
^ Eagan, C. (1964). Panagrepaso ti panagsukisok kadagiti parikut ti miltar kadagiti nalamiis a rehion. C. Kolb and F. Holstrom eds. TDR-64-28. Arctic Aeromed. Lab. p 147–156.
^ Inbaga ni Paul Siple, iti: Sugat ti Lamiis, 1958, Steven Horvath editor, Josiah Macy Foundation, p 216.
^ *Woodson, Wesley E. (1981). Human Factors Design Handbook,page 815. McGraw-Hill. ISBN 0-07-071765-6
^ http://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19690003109_1969003109.pdf

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Lammin ti angin iti Wikimedia Commons
Nailian a Sentro para iti Atmosperiko a Pangsukisok Naiyarkibo 2013-05-07 iti Wayback Machine (iti Ingles) Tabla dagiti temperatura ti lammin ti angin iti Celsius ken Fahrenheit

[1] "A Field Guide to the Atmosphere – Jay Pasachoff – Google Boeken". Books.google.com. Naala idi 2013-08-09.

[2] Eagan, C. (1964). Panagrepaso ti panagsukisok kadagiti parikut ti miltar kadagiti nalamiis a rehion. C. Kolb and F. Holstrom eds. TDR-64-28. Arctic Aeromed. Lab. p 147–156.

[3] Inbaga ni Paul Siple, iti: Sugat ti Lamiis, 1958, Steven Horvath editor, Josiah Macy Foundation, p 216.

[4] *Woodson, Wesley E. (1981). Human Factors Design Handbook,page 815. McGraw-Hill. ISBN 0-07-071765-6

[5] ttp://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19690003109_1969003109.pdf

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]