Agoo
Ti agoo, wenno makunkuna pay iti ago-o, agoho, aroo, aroho ken karo[1] (Casuarina equisetifolia) ket maysa a sebbangan ti Casuarinaceae iti henero ti Casuarina. Ti patneng a sakupna ket gumay-at manipud idiay Burma ken Bietnam iti amin a Malesia a daya iti Pranses a Polinesia, Baro a Caledonia, ken Vanuatu, ken abagatan iti Australia (amianan ti Akin-amianan a Teritorio, amianan ken daya ti Queensland, ken amianan-daya ti New South Wales).[2] Dagiti populasion ket mabirukan pay idiay Madagascar, ngem daytoy ket saan nga ammo no adda iti kaunegan ti patneng a sakup dagiti sebbangan.[3][4] Ti sebbangan ket naipaammo idiay Akin-abagatan nga Estados Unidos ken Laud nga Aprika.[5] Daytoy ket maysa a makaraut a sebbangan idiay Florida.[6][7]
| Agoo | |
|---|---|
| |
| Casuarina equisetifolia subsp. incana | |
Taksonomia 
| |
| Pagarian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiospermae |
| Klado: | Eudicotidae |
| Klado: | Rosids |
| Urnos: | Fagales |
| Pamilia: | Casuarinaceae |
| Henero: | Casuarina |
| Sebbangan: | C. equisetifolia
|
| Dua a nagan | |
| Casuarina equisetifolia | |
| Subsebbangan | |
|
C. e. subsp. equisetifolia | |
Taksonomia urnosen
Ti agoo ket opisial idi nga impalpalawag babaen ni Linnaeus idi 1759 a kas ti Casuarina equisefolia. Ti kita ket indesignado idi babaen ti New South Wales a botaniko a ni Lawrie Johnson idi 1989.[8] Ti naisangayan a nagan iti equisetifolia ket naala manipud iti Latin nga equisetum, a ti kaibuksilanna ket "buok ti kabalio" (a mangikunkuna ti pannakaipada ti aglay-ot a sangsanga iti buok ti kabalio).[2] Dagiti sapasap a naganna iti Ingles ket mairaman ti coast sheoak (coast she oak, coastal she-oak), beach casuarina, beach oak, beach sheoak (beach she-oak), whistling tree, horsetail she oak, horsetail beefwood, horsetail tree, Australian pine, ironwood, whistling pine, Filao tree, ken agoho.[9][2][10]
Adda met dagiti dua a subsebbangan:[11][12]
- Casuarina equisetifolia subsp. equisetifolia. Dakkel a kayo iti 35 m (115 ft) a katayag; dagiti sanga ket 0.5–0.7 mm (0.020–0.028 in) a diametro, di nabuokan. Abagatan a daya nga Asia, akin-amianan nga Australia.[13]
- Casuarina equisetifolia subsp. incana (Benth.) L.A.S.Johnson. Bassit a kayo iti 12 m (39 ft) a katayag; dagiti sanga iti 0.7–1 mm (0.028–0.039 in) a diametro, aglay-ot. Akindaya nga Australia (akindaya a Queensland, New South Wales), Baro a Caledonia, akin-abagatan a Vanuatu.[14]
Deskripsion urnosen
Ti agoo ket maysa a kankanayon a berde a kayo a dumakkel iti 6–35 m (20–115 ft) a katayag. Ti samekna ket buklen ti narapis, adu ti sangana a berde aginggana ti kolordapo-berde a sangsanga iti 0.5–1 mm (0.020–0.039 in) a diametro, nga addaan iti bassit-usit a nasiksikan a bulbulong iti aligusgos iti 6–8. Dagiti sabong ket mapataud iti bassit a kasla amento dagiti nagraraay; dagiti lalaki a sabong ket adda kadagiti nasimple a buston iti 0.7–4 cm (0.28–1.57 in) a katiddog, dagiti babai a sabong ket adda iti ababa a pedunkulo. Daytoy ket saan a maipada kadagiti sabali a sebbangan iti Casuarina (a dagitoy ket dioecious) daytoy ket monoecious, a ti lalaki ken babai a sabsabong ket mapataud iti isu met laeng a kayo. Ti bunga ket addaan iti maysa nga immitlog nga estruktura iti 10–24 mm (0.39–0.94 in) a katiddog ken 9–13 mm (0.35–0.51 in) iti diametro, a maipada ti langana iti maysa a kono ti konipera a buklen dagiti bilang ti karpela a ti tunggal maysa ket aglaon ti bugbugtong a bukel nga addaan iti bassit a payak iti 6–8 mm (0.24–0.31 in) a kaatiddog.[3][15]
Daytoy ket saan a kasla dagiti sabali a sebbangan ti Henero ti Casuarina, ti agoo ket maysa a aktinorisika a mula a makabael ti natalinaay a nitroheno ti atmospera. Iti pakaigiddiatan iti sebbangan ti Fabaceae a pamilia ti mulmula (a kas dagiti, bukbukel, alfalfa, Akasia), ti Casuarina addaan iti simbiosis nga addaan iti Frankia actinomycete.
Pannakaiwarwaras urnosen
Ti agoo ket mabirukan manipud idiay Burma ken Bietnam iti amin a Malesia a daya iti Pranses a Polinesia, Baro a Caledonia, ken Vanuatu, ken abagatan idiay Australia (dagiti akin-amianan a parte ti Akin-amianan a Teritorio, amianan ken daya ti Queensland, ken akin-amianan a daya ti New South Wales, nga idiay ket gumay-at iti kinaadayo iti abagatan a kas iti Laurieton.[16]
-
C. equisetifolia subsp. equisetifolia -
Sangsanga ken bulbulong ti agoo -
Bungbunga ti agoo
Dagiti usar urnosen
Ti agoo ket kaaduan a naus-usar a kas maysa a suheto ti bonsai, a naisangayan idiay Abagatan nga Asia ken dagiti parte ti Karibe. Dagiti sebbangan ti Indonesia ken dagiti naimuyongan idiay Taiwan ket naikedkeddeng dagitoy a kasayaatan iti lubong ti bonsai. Ti tarikayo daytoy a kayo ket inus-usar kadagiti atep, alad, ket mabalin pay a nasayaat a sungrod. Kadagiti isla ti Hawaii, ti agoo ket naimulmula pay para iti panagtiped ti nurunor, ken iti sapasap a kas dagiti elemento ti panagtiped ti angin.
Dagiti nagibasaran urnosen
- ^ Elmer Drew Merrill (1922), Ti enumerasion dagiti agsabsabong a mula ti Pilipinas, Manila: Opisina ti pagmalditan
- ^ a b c Boland, D. J.; Brooker, M. I. H.; Chippendale, G. M.; McDonald, M. W. (2006). Kabakiran a kayayo ti Australia (Maika-5 nga. nga ed.). Collingwood, Vic.: CSIRO Publishing. p. 82. ISBN 0-643-06969-0.
- ^ a b "Casuarina equisetifolia L., Amoen. Acad. 143 (1759)". Australian Biological Resources Study. Australian National Botanic Gardens. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-10-06. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ http://www.worldagroforestrycentre.org/sea/Products/AFDbases/AF/asp/SpeciesInfo.asp?SpID=477
- ^ "MUla para iti Planeta: Bilion a Kayo a Kampania" (PDF). Progra ti Enbironmento ti Nagkaykaysa a Pagpagilian. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2010-07-25. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Biolohiko a panagtengngel ti patneng ti Australia a sebbangan ti Casuarina idiay Estados Unidos". Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation. 16 Mayo 2007. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-06-05. Naala idi 16 Septiembre 2010.
- ^ Masterson, J. "Casuarina equisetifolia (Australiano a Pino)". Fort Pierce: Smithsonian Marine Station. Naala idi 5 Mayo 2009.
- ^ "Casuarina equisetifolia L." Australian Plant Name Index (APNI), datos a batayan ti IBIS. Sentro para iti Biodibersidad a Panagsukisok ti Mula, Gobierno ti Australia.
- ^ "Casuarina equisetifolia L." Australian Plant Name Index (APNI), datos a batayan ti IBIS. Sentro para iti Biodibersidad a Panagsukisok ti Mula, Gobierno ti Australia.
- ^ "Casuarina equisetifolia". World Agroforestry Centre. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Australian Plant Name Index (APNI)". Australian National Botanic Gardens. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Taxon: Casuarina equisetifolia L." Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture Agricultural Research Service. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-06-05. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Casuarina equisetifolia L. subsp. equisetifolia". Australian Biological Resources Study. Australian National Botanic Gardens. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-05-18. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ "Casuarina equisetifolia subsp. incana". Australian Biological Resources Study. Australian National Botanic Gardens. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-05-18. Naala idi 23 Abril 2011.
- ^ Huxley, Anthony; Griffiths, Mark; Levy, Margot (1992). The New Royal Horticultural Society dictionary of gardening. Volume 1. Londres: Macmillan. ISBN 0-333-47494-5.
- ^ New South Wales Flora Online: Casuarina equisetifolia by K. L. Wilson & L. A. S. Johnson, Royal Botanic Gardens & Domain Trust, Sydney, Australia.
Dagiti akinruar a silpo urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Agoo iti Wikimedia Commons