Bantay Pulag
Ti Bantay Pulag (wenno sagpaminsan pay Bantay Pulog) ket isu ti maikadua a kangatuan a bantay idiay Filipinas. Isu daytoy ti kangatuan a pantok idiay Luzon kadagiti 2,922 a metro iti ngato ti lessaad ti baybay. Dagiti pagbeddengan a nagbaetan ti probinsia ti Benguet, Ifugao, ken Nueva Vizcaya ket agsasabatda idiay pantok ti daytoy a bantay.
| Bantay Pulag | |
|---|---|
 | |
| Kangatuan a punto | |
| Kangato | 2,922 m (9,587 ft) [1] |
| Kalatak | 2,922 m (9,587 ft) [1] Maika-106 |
| Pannakaisina | 668 kilometro (415 mi) |
| Listaan | Ultra |
| Nagsasabtan | 16°35′0.86″N 120°53′0.93″E / 16.5835722°N 120.8835917°ENagsasabtan: 16°35′0.86″N 120°53′0.93″E / 16.5835722°N 120.8835917°E |
| Heograpia | |
.svg)  Bantay Pulag Lokasion idiay Filipinas | |
| Lokasion | Luzon, Filipinas |
| Panagsang-at | |
| Sinang-at | Di ammo |
| Dalan (kalakaan) | Magna |
Gapu ti kangatona, ti klima idiay Bantay Pulag ket natimbeng ken dagiti panagtudtudo ket kankanayon iti makatawen. Ti panagtudtudo iti bantay ket agtimbeng ti 4,489 mm iti tinawen ken ti Agosto ti kabasaan a bulan nga addaan iti natimbeng a panagtudtudo iti 1,135 mm.
Ti bantay ket pagtaengan dagiti 528 a nadokumentuan a sebbangan ti mula. Daytoy ket masna a pagtaengan ti endemiko nga Ansisit a Kawayan, (Yushania niitakayamensis) ken ti saleng (Pinus insularis) ken isu dagitoy ti kaaduan ti daytoy a lugar ti tropikal a kabakiran ti pino ti Luzon a mabirukan iti bakras ti bantay. Kadagiti patneng a biag ti kaatapan ket dagiti 33 a sebbangan ti billit ken dagiti nadumaduma a naipangta a mamalia a kas ti Ugsa ti Filipinas, Higante a Napuskol-Ipus nga Ulep Bao (“bowet”) ken ti Atiddog-Dutdot a Panniki. Ti Bantay Pulag ket isu laeng ti lugar a pagtaengan ti 4 a sebbangan ti Ulep Bao. Daytoy ket addaan iti kaaduan a panagdumaduma iti biodibersidad iti Filipinas, ken adda pay ti kabarbaro a nabirukan a (manipud idi 1896) 185 grams Ansisit nga ulep bao, Carpomys melanurus, ti manmano a kaputotan ti (endemiko iti Kordiliera) ken ti Koch pitta a billit ket maysa kadagiti naisagmak a sebbanganna.[2][3]
Idi Pebrero 20, 1987, ti dakkel a paset ti bantay ket naidesignado a kas Nailian a Parke babaen ti Proklamasion Blng. 75. Daytoy a tignay ket igandatna a mangpreserba ti enbironmento iti lawlaw ti bantay gapu kadagiti pangta manipud iti umad-adu a panagdur-as a kas ti konbersion kadagiti daga ti agrikultura, panagpataud ti tarikayo, panaganop, ken ti umad-adu a turismo.
Ti tattao nga Ibaloi ti Benguet ket inamipikadoda dakiti bangkayda ken ibalayanda kadagiti abut ti bantay. Dagiti kueba a pagitabonan ti mummy ti Kabayan, ket maysa daytoy kadagiti nangruna a pagpasiaran iti sitio, ken naikeddeng daytoy a nailian a kultural a gameng ti Filipinas babaen ti Bilin ti Presidente Blng. 374.[4]
Pannagna nga aktibidad
urnosenGapu ti kangatona a bantay iti Luzon, ti Bantay Pulag ket mangawis kadagit adu nga agkalkalay-at ti bantay. Ti nangruna a pangawisan iti daytoy a panagkalay-at ket mairaman ti montane a kabakiran ken ti pantok iti penomeno iti "baybay dagiti ulep". Adda met dagiti uppat a nangruna a dalan a pangsang-atan iti pantok: dagiti dalan ti Ambangeg, Akiki, ken Tawangan manipud idiay Benguet ken ti dalan ti Ambaguio manipud idiay Nueva Vizcaya. Dagitoy a dalan ket imatonan babaen ti Nailian a Parke ti Bantay Pulag, babaen ti Departamento ti Enbironmento ken dagiti Masna a Rekurso.
Ti Nailian a Parke ket pagtaengan dagiti nadumaduma a tribu a kas dagiti Ibaloi, Kalanguya, Kankana-ey, Karao, Ifugao ken dagiti Ilokano.
Daytoy ti maikatlo a kangatuan a bantay iti Filipinas, kalpasan ti Bantay Apo ken Bantay Dulang-Dulang
Kitaen pay
urnosenDagiti nagibasaran
urnosen- ^ a b de Ferranti, Jonathan; Maizlish, Aaron. "Banbantay ti Filipinas – 29 a Panpantok ti Bantay nga addaan iti prominensia kadagiti 1,500 metro wenno ad-adu". Naala idi 31 Enero 2011.
- ^ "Dagiti kamemng ti NUJP ket kinalay-atda ti Bantay Pulag para iti kawaya ti warnakan". GMA News Online. 20 Abril 2008. Naala idi 5 Marso 2012.
- ^ Cariño, Delmar (26 Abril 2008). "Team finds rare cloud rat breed after 112 years". Inquirer.net. Naala idi 5 Marso 2012.
- ^ Cariño, Delmar (27 Abril 2009). "Respect mummies, Pulag trekkers told". Inquirer.net. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-04-28. Naala idi 5 Marso 2012.