Bantay Tapulao
Ti Bantay Tapulao (naamammuan pay a kas ti Nangato a Pantok) ket isu ti kangatuan a bantay idiay Kabambantayan ti Zambales ken idiay probinsia ti Zambales iti Filipinas. Ti pantok, ket addaan iti kangato iti 2,037 metro (6,683 ft), ken mabirukan idiay ili ti Palauig, Zambales. Ti naganna ket naala manipud iti kaadu ti kaykayo ti Pino ti Sumatra iti dayta a lugar, ken lokal nga ammo daytoy babaen ti tattao a Zambal a kas ti tapulao.[1][3]
| Bantay Tapulao | |
|---|---|
 Kabakiran ti pino ti Bantay Tapulao | |
| Kangatuan a punto | |
| Kangato | 2,037 m (6,683 ft) [1] |
| Kalatak | 2,015 m (6,611 ft) [2] |
| Listaan | Ultra |
| Nagsasabtan | 15°28′51″N 120°7′16″E / 15.48083°N 120.12111°ENagsasabtan: 15°28′51″N 120°7′16″E / 15.48083°N 120.12111°E |
| Heograpia | |
.svg)  Bantay Tapulao Mapa ti Filipinas | |
| Lokasion | Probinsia ti Zambales iti Isla ti Luzon, Filipinas |
| Heolohia | |
| Kita ti bantay | Bantay |
| Panagsang-at | |
| Dalan (kalakaan) | Dampay, Baranggay. Salaza, Palauig |
Ti bantay ket lugar idi ti dakkel nga operasion ti panagmina ti kromita.[1] Ti pannakadadael ti napintas a masna a senario ket makitkita kadagiti abut ti pagminaan iti pantok ken dagiti pay mainaig nga estruktura kadagiti malablabsan ti pagnaan. Ti pantok ket makaipakita ti 360-degrado a pagbuyaan nga idiay ket pakakitaan dagiti sabali a banbantay ti Zambales iti daya a bangir, ti Golpo ti Lingayen iti amianan, ken iti lumaud a bangir, dagiti tanap ti Zambales ken ti Baybay Abagatan Tsina a gumay-at nga ad-adayo ngem ti abagatan ti Pundaquit idiay San Antonio, Zambales.
Pannagna nga aktibidad
urnosenTi dalan iti ngato ti Bantay Tapulao ket agtultulatid ken gradual a langa ti daga ken mangipan kadagiti magmagna kadagiti adu a bilang ti naisangayan nga ekosistema: manipud iti tanap ti karuotan ken dagiti lugar a pagtubtubuan ti talahib (kugon) kadagiti bakrangna ti sekondaria ken nangruna a kabakiran ti dipterocarpaceae, nalumotan a montane a kabakiran ken kabakiran ti pino iti ngato ti 1,800 metro (5,900 ft) a gumay-at kadagiti kaarrubayanna a banbantay.[3]
Iti tiempo ti nabasa a klima, umadu dagiti alimatek ken naipangpangruna kadagiti asideg ti waig a malablabsan. Dagiti paset ti pagnaan ket agablinda kadagiti bassit a waig a pakaawisan dagitoy nga alimatek kadagiti magmagna a di pay makammo no makagatda.
Manipud idiay Palauig
urnosenMabalin a maabot ti Bantay Tapulao babaen ti pannagna ti pagminaan a kalsada iti bakras a bangir ti bantay ken ti linia ti kabakiran ket mangrugi iti agarup a 1,875 metro (6,152 ft).[1] Ti pangrugian a puntos ket manipud idiay paginaedan manen a lugar ti Dampay iti baranggay Salaza idiay Palauig, a daytoy ket agarup a 8 kilometro (5.0 mi) manipud idiay Rehional a Kalsada ti Zambales iti maysa a lasonglasong a kalsada. Manipud ti pagrugian a dalan idiay baranggay Dampay aginggana iti pantok ket agarup a 18 kilometro (11 mi). Dagiti agtataeng idiay Dampay ket dagidi pimmanaw idiay sakaanan ti Bantay Pinatubo ken isuda dagiti "bukod a nangidutok a guardia" ti Bantay Tapulao babaen ti koordinasion ti Turay ti Turismo ti Ili ti Palauig, Zambales.[4]
Ti panagsang-at ket mabalin a maaramid kadagiti 7-8 nga oras bayat ti panagpababa ket mabalin a maaramid iti gudua dayta nga oras. Dagiti bisita ken turista a mayat a mangkalay-at ti bantay ket naskenda nga agrehistro idiay baranggay hall tapno makaawat ti adu pay a pagtalgedan, seguridad ken tulong segun ti alagaden ken bagnos iti turay ti turismo. Iti adayo pay a paset ti lugar ket ti pagnaan a pakaiturongan ti pagrugian a puntos para iti panagrakit ti parukpok a danum ti Karayan Bagsit.
Panagballasiw a pannagna
urnosenTi panagballasiw a pannagna ket mabalin pay a mangrugi manipud iti akin-daya a bangir ti Bantay Tapulao idiay baranggay Labney iti ili ti Mayantoc ti probinsia ti Tarlac, ken agpatingga idiay Palauig, wenno kasumbangir daytoy. Ti pagnaan manipud iti amianan a laud ket awanen ken ti narigrigat a dalan ngem ti maysa a manipud idiay Zambales, ngem ti gunguna ket ti ad-adu a kita ti enbironmento ken fauna.[5]
Ekosistema
urnosen- Ti Departamento ti Enbironmento ken dagiti Masna a Rekurso (DENR) rehion 3 ket nagpirma ti tulagan a memorandum para iti panagsalaknib ken panagrang-ay ti 5,000 nga hektaria ti Bantay Tapulao.[1] Naiyarkibo 2012-04-26 iti Wayback Machine[2] Naiyarkibo 2012-04-26 iti Wayback Machine
- Ti Sangguniang Bayan (SB) ti Iba, Zambales ket nagpataud ti maysa nga ordinansia a nangirangarang ti paset ti ili iti Bantay Tapulao a kas maysa a papanan nga nga ekoturismo ken nasalakbiban a lugar.[3] Naiyarkibo 2012-04-26 iti Wayback Machine
Kitaen pay
urnosenDagiti nagibasaran
urnosen- ^ a b c d (2007-09-01). "Mt. Tapulao (2,037+)". Pinoy Mountaineer. Naala idi 2012-02-11.
- ^ "Banbantay ti Filipinas: Ultras" Nailiasta a kas "High Peak" (Luzon). Peaklist.org. Naala idi 12-11-2012.
- ^ a b "Banbantay ti Zambales" Naiyarkibo 2013-07-18 iti Wayback Machine. NewCAPP. Naala idi 2012-02-15.
- ^ "Listaan dagiti Ekoturismo a Sitio idiay Tengnga a Luzon, Filipinas" Naiyarkibo 2014-04-08 iti Wayback Machine. Website ti Departamento ti Turismo ti Filipinas. Naala idi 2012-02-11.
- ^ "Mt. Tapulao/ Tarlac-Zambales Traverse (2,037 +)". Pinoy Mountaineer. Naala idi 2012-02-11.