Danaw Mapanuepe
Ti Danaw Mapanuepe ket ti maysa a nasadiwa a danum a danaw a mabirukan iti probinsia ti Zambales iti Filipinas. Napartuat ti danaw kalpasan ti didigra a panagbettak ti Bantay Pinatubo iti 1991. Dagiti lahar kalpasan ti panagbettak ket sinerraanna ti pagayusan ti Karayan Mapanuepe, iti abagatan ti bulkan, a nagkuyog a nalayus ti Ginget Mapanuepe ken dagiti pataenganna. Ti laeng torre ti simbaan a lumlumtaw iti danum ti nabati iti maysa kadagiti purok.[2]
| Danaw Mapanuepe | |
|---|---|
 Ti danaw idi 1992 nga agraman kadagiti tallo a limneden a pagtaengan | |
.svg)  Danaw Mapanuepe Lokasion iti kaunegan ti Filipinas | |
| Lokasion | Zambales, Isla ti Luzon |
| Nagsasabtan | 14°59′0″N 120°17′30″E / 14.98333°N 120.29167°ENagsasabtan: 14°59′0″N 120°17′30″E / 14.98333°N 120.29167°E |
| Kita | Napennedan iti lahar a danaw |
| Kangrunaan a sumrekan | Karayan Mapanuepe ken Marella |
| Kangrunaan a rummuaran | Karayan Santo Tomas[1] |
| Pagpagilian ti labneng | Filipinas |
| Immuna a nalayus | 1991–1992 |
| Kadakkelan a kaatiddog | 4.1 kilometro (2.5 mi) |
| Kadakkelan a kaakaba | 2.5 kilometro (1.6 mi) |
| Kalawa ti rabaw | 648 ektaria (1,600 acre) |
| Kaadaleman | 25 metro (82 ft) |
| Kaatiddog ti aplaya1 | 33 kilometro (21 mi) |
| Kangato ti rabaw | 129 metro (423 ft) |
| Is-isla | Sangapulo a babassit nga isla |
| Dagiti pagtaengan | San Marcelino |
| 1 Ti kaatiddog ti aplaya ket saan a nasayaat a panagrukod. | |
Pakasaritaan
urnosenMabirukan ti Danaw Mapanuepe iti pagsabtan ti Karayan Marella ken Mapanuepe iti pagtipunan dagiti dua a karayan ken agbalin a ti Karayan Santo Tomas. Dagiti panagtudtudo kalpasan ti panagbettak ti Bantay Pinatubo idi 1991 ket nagpataud iti lahar a nangigabsuon kadagiti bulkaniko a rugit iti Karayan Marella, maysa kadagiti kangrunaan a pagayusan ti bantay a nangipangato ti karayan a kanungpalan a nagpenned iti Karayan Mapanuepe. Dagiti immad-adalem a danum ket nangilenned iti Ginget Mapanuepe a nagiraman kadagiti baranggay ti Aglao (akinbaba), Buhawen ken Pili iti San Marcelino, Zambales. Iti las-ud ti panagdur-as ti danaw, ti pannakabuttaw ken ti naulit-ulit a panagporma dagiti penned ti rugit ket napasamak kalpasan ti tunggal maysa nga episoda ti lahar. Iti kadakkelan a gay-atna, dimmakkel ti danaw iti maysa a kalawa iti 670 ektaria (1,700 acre) ken addaan iti naipenpen a tomo ti danum iti 75 x 106 a kubiko metro (98,000,000 cu yd) sakbay a nakaabot iti agdama a kasasaadna. Ti laeng nabati nga estruktura ket ti torre ti simbaan nga addaan iti dakkel a metal a krus iti tengnga ti danaw.[3] Sakbay ti panagbettak idi 1991, dagiti panagadal dagiti heolohiko a pormasion ken dagiti sedimento ti Ginmget Mapanuepe ket nangipakita a ti lugar ket sitio idi iti maipada a binukel iti lahar a danaw manipud kadagiti duog a panagbettak.[2]
Kalidad ti danum
urnosenNaireporta a ti danum ti danaw ket narugitan iti agub-ubo a merkurio manipud iti napanawan a Mina ti Gambang ti Dizon a mabirukan iti daya nga aplaya ti danaw. Nupay kasta dagiti makadangran a kemikal ket nalaokandan ken naipampamattian a natalgeden a pagbatokan ken pagkalapan.[4]
Dagiti ladawan
urnosen-
Mapa dagiti nagruna a karayan nga agtaud manipud iti Bantay Pinatubo -
Ti Danaw Mapanuepe sakbay ti panagbettak ken kalpasan ti pannakabukel idi 1991 -
As-asideg a panangkita ti pagsasabtan ti Karayan Marella ken Mapanuepe sakbay ti panagbettak nga agraman iti lokasion dagiti daan a limned a pagtaengan
Kitaen pay
urnosenDagiti nagibasaran
urnosen- ^ Rodolfo, Kelvin S.; Umbal, Jesse V. "Two Years of Lahars on the Western Flank of Mount Pinatubo". U.S. Geological Survey. Naala idi 2011-06-17.
- ^ a b "The 1991 Lahars of Southwestern Mount Pinatubo and Evolution of the Lahar-Dammed Mapanuepe Lake". U.S. Geological Survey. Naala idi 2011-06-17.
- ^ "The World Behind My Wall: Look Ma, No Mutation". theworldbehindmywall.com. 2011-04-11. Naala idi Agosto 15, 2011.
- ^ http://www.theworldbehindmywall.com/2011/04/mapanuepe-lake.html?m=1