Ericales
Ti Ericales ket dagiti dakkel ken agdumaduma nga urnos dagiti dicotyledon, a mairaman ti tsa, persimmon, blueberry, Brazil nut, ken azalea. Ti urnos ket mangiraman kadagiti kayo, bassit a kaykayo, dagiti liana, ken dagiti mula a hierba. No maikuyogda kadagiti kadawyan a mula nga autopitiko, mangiraman ti Ericales dagiti awanan-kloropila a mulmula a mikoheterotropiko (kas ti Sarcodes sanguinea) ken dagiti karniboro a mula (kas ti henero ti Sarracenia).
Adu kadagiti sebbangan ket addan kadagiti lima apetalo ,ken kadawyan nga agkukyog nga agtubo. Ti panagdidikket dagiti petalo kas maysa kababalin ket tradisional idi nga inus-usar a panangikabil iti urnos iti subklase ti Sympetalae.[2]
Ti Mycorrhiza ket maysa a nakaay-ayat a tagikua, masansan a mainaig iti Ericales. Iti kinapudno, ti simbiosis iti ramut a fungi ket kadawyan kadagiti representatibo ti urnos, ken ekslusibo a mabirukan dagiti tallo a kita kadagiti Ericales (dagitoy ket ti ericoid, arbutoid ken monotropoid mycorrhiza). Iti pay maipatinayon, adda dagiti pamilia kadagiti urnos ket nadayegda para kadagiti kalaingda nga abiladad nga agala iti aluminio.[3]
Ti Ericales ket dagiti kosmopolitano nga urnos. Dagiti lugar a pakaiwarasan dagiti pamilia ket nakaro nga agdumaduma – bayat a dagiti dadduma ket maigawidda kadagiti tripoko, dagiti daddum aket adda laeng iti Artiko wenno dagiti rehion a temerado. Ti intero nga urnos ket aglaon kadagiti sumurok a 8,000 a sebbangan, a ti Ericaceae ket mangibilang kadagiti 2,000-4,000 a sebbangan (babaen dagiti nadumaduma karkulo).
Kinapangruna iti ekonomia urnosen
Ti kaaduna a naus-usar iti komersio a mula iti urnos ket ti tsa (Camellia sinensis) manipud iti pamilia a Theaceae. Mangiraman pay ti urnos kadagiti makan a prutas, a mairaman ti pruta ti kiwi (Actinidia deliciosa), persimmon (henero ti Diospyros), blueberry, huckleberry, cranberry, Brazil nut, ken Mamey sapote. Mangiraman pay ti urnos iti shea (Vitellaria paradoxa), ti nangruna a taudan ti makan a lipido para kadagiti riniwriw nga Aprikano iti sub-Sahara. Adu kadagiti sebbangan ti Ericales ket naimulmula gapu kadagiti napintas a sabongda: dagiti popular a pagarigan ket ti azalea, rhododendron, camellia, heather, polyanthus, cyclamen, phlox, ken busy Lizzie.
Pannakaidasig urnosen
Dagitoy apamilia ket bigbigen ti sistema ti APG III[1] a kas dagiti kameng ti Ericales:
- Pamilia ti Actinidiaceae (pamilia ti prutas ti kiwi)
- Pamilia ti Balsaminaceae (pamilia ti balsam)
Ti Impatiens balsamina manipud iti Balsaminaceae - Pamilia ti Clethraceae (pamilia ti clethra)
- Pamilia ti Cyrillaceae (pamilia ti cyrilla)
- Pamilia ti Diapensiaceae
- Pamilia ti Ebenaceae (pamilia ti ebony ken persimmon)
- Pamilia ti Ericaceae (pamilia ti heath, rhododendron, ken blueberry)
- Pamilia ti Fouquieriaceae (ocotillo family)
- Pamilia ti Lecythidaceae (pamilia ti Brazil nut)
- Pamilia ti Marcgraviaceae
- Pamilia ti Mitrastemonaceae
- Pamilia ti Pentaphylacaceae
- Pamilia ti Polemoniaceae (pamilia ti phlox)
- Pamilia ti Primulaceae (pamilia ti primrose ken snowbelly)
Ti Primula rosea manipud iti Primulaceae - Pamilia ti Roridulaceae
- Pamilia ti Sapotaceae (pamilia ti sapodilla)
- Pamilia ti Sarraceniaceae (pamilia ti Amerikano a pitcher a mula)
- Pamilia ti Sladeniaceae
- Pamilia ti Styracaceae (pamilia ti silverbell)
- Pamilia ti Symplocaceae (pamilia ti sapphireberry)
- Pamilia ti Tetrameristaceae
- Pamilia ti Theaceae (pamilia ti tsa ken camellia)
Dagitoy apamilia ket saan abigbigen ti sistema ti APG III[1] ngem kadaywanen a naus-usar kadagiti kaudian a napalabas:
- Pamilia ti Myrsinaceae (pamilia ti cyclamen ken scarlet pimpernel) → Primulaceae
- Pamilia ti Pellicieraceae → Tetrameristaceae
- Pamilia ti Maesaceae → Primulaceae
- Pamilia ti Ternstroemiaceae → Pentaphylacaceae
- Pamilia ti Theophrastaceae → Primulaceae
Dagitoy ket mangbukel ti grupo ti basalo dagiti asterids.[4] Babaen ti sistema ti Cronquist, mangiraman ti Ericales iti basbassit a grupo dagiti mula, a naikabil kadagiti Dilleniidae:
- Pamilia ti Ericaceae
- Pamilia ti Cyrillaceae
- Pamilia ti Clethraceae
- Pamilia ti Grubbiaceae
- Pamilia ti Empetraceae
- Pamilia ti Epacridaceae
- Pamilia ti Pyrolaceae
- Pamilia ti Monotropaceae
Kitaen pay urnosen
Dagiti nagibasaran urnosen
- ^ a b c Angiosperm Phylogeny Group (2009). "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III". Botanical Journal of the Linnean Society. 161 (2): 105–121. doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2017-05-25. Naala idi 2013-07-06.
- ^ Robyns, W. (31 Disiembre 1972). "Outline of a New System of Orders and Families of Sympetalae". Bulletin du Jardin Botanique National Belgique. 42: 363–372. doi:10.2307/3667661. JSTOR 3667661.
- ^ (Jansen et al., 2004).
- ^ Bremer, Birgitta; Kåre Bremera; Nahid Heidaria; Per Erixona; Richard G. Olmsteadb; Arne A. Anderbergc; Mari Källersjöd; Edit Barkhordarian (August 2002). "Phylogenetics of asterids based on 3 coding and 3 non-coding chloroplast DNA markers and the utility of non-coding DNA at higher taxonomic levels". Molecular Phylogenetics and Evolution. 24 (2): 274–301. doi:10.1016/S1055-7903(02)00240-3. PMID 12144762.
Bibliograpia urnosen
- B. C. J. du Mortier (1829). Analyse des Familles de Plantes : avec l'indication des principaux genres qui s'y rattachent, 28. Imprimerie de J. Casterman, Tournay.
- S. Jansen, T. Watanabe, P. Caris, K. Geuten, F. Lens, N. Pyck, E. Smets (2004). The Distribution and Phylogeny of Aluminium Accumulating Plants in the Ericales. Plant Biology (Stuttgart) 6, 498-505. Thieme, Stuttgart. (Available online: DOI | Abstract Naiyarkibo 2007-09-30 iti Wayback Machine)
- W. S. Judd, C. S. Campbell, E. A. Kellogg, P. F. Stevens, M. J. Donoghue (2002). Plant Systematics: A Phylogenetic Approach, 2nd edition. pp. 425–436 (Ericales). Sinauer Associates, Sunderland, Massachusetts. ISBN 0-87893-403-0.
- E. Smets, N. Pyck (Feb 2003). Ericales (Rhododendron). In: Nature Encyclopedia of Life Sciences. Nature Publishing Group, London. (Available online: ELS Site Naiyarkibo 2011-05-13 iti Wayback Machine)
- Arne A. Anderberg; Bertil Stahl; Mari Kallersjo (May 2000). "Maesaceae, a New Primuloid Family in the Order Ericales s.l.". Taxon. International Association for Plant Taxonomy (IAPT). 49 (2): 183–187. doi:10.2307/1223834. JSTOR 1223834.
Dagiti akinruar a silpo urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Ericales iti Wikimedia Commons
Dagiti datos a mainaig iti Ericales iti Wikispecies